Iste Erzurum'un Deprem Gerçekleri
Erzurum AFAD Il Müdürlügü tarafindan hazirlanan Il Afet Risk Azaltma Planlari (IRAP) durum analizi, planin uygulama sürecindeki sorunlarin degerlendirilmesi, sorunlarin çözümü için gerekli olan insani, finansal, sosyal veya teknolojik potansiyellerin ve sorunlarin degerlendirilmesi açisindan önemli gösteriliyor. IRAP planindaki GZFT analizine bakildiginda ise Erzurum’un bir deprem riski karsisindaki güçlü ve zayif yönlerini-firsatlarini ve tehditlerini tek tek görmek mümkün.
Erzurum Il Afet Risk Azaltma Planlari’nin deprem tehlikesi ile alakali degerlendirmesinde, ilk olarak güçlü yönler su sekilde siralaniyor, “Ilimizde yakin geçmiste yasanmis olan yikici depremler nedeniyle kurum ve kuruluslarda afetlere karsi duyarliginin artmasi. Ilimizde 21 adet Deprem Gözlem Istasyonunun bulunmasi. Üniversite bünyesinde Deprem Uygulama Arastirma Merkezi’nin kurulmus olmasi. Ilimizde AFAD Arama ve Kurtarma Birligi ve Bölge Lojistik Deponun bulunmasi. Il sinirlari içerisinde ruhsatsiz yapiya izin verilmemesi. Depremde dogalgaz hatlarinda gaz akisini kesen sensörlerin bulunmasi. Depremde elektrik iletimini durduran devre kesme sistemlerinin bulunmasi ve gerektiginde jeneratör desteginin verilebilmesi. Il merkezi kent rehberinin bulunmasi. Afet öncesi ve sonrasi kamu ve özel kurum ve kuruluslar arasi koordinasyonun AFAD tarafindan tek elden yürütülüyor olmasi. Ilimizdeki Belediyeler, Meslek Odalari ve STK’larin birlikte çalismalar yürütmesi. Ilimizin Yurt içi karayolu ve demiryolu ulasiminda kavsak noktasi özelliginde önemli bir stratejik alanda yer almasi. Ilimizde 2 adet Üniversite bulunmasi”
Olasi deprem felaketindeki zayif yönleri
AFAD hazirladigi raporda; olasi bir deprem felaketinde Erzurum’un karsi karsiya kalacagi zayif yönlerini tespit ederken, Erzurum’da deprem üretme potansiyeline sahip aktif faylarin olmasini ilk siraya koydu ve daha sonra su ifadelere yer verdi, “ Ilimizdeki deprem kaynagi olan bu faylarin imar planlarina esas olacak sekilde, yerlesime uygun ölçekte haritalanmamis olmasi. Ilimizde bazi yerlesim alanlarinin yeralti su seviyesi ile oturma ve sivilasma potansiyelinin yüksek olmasi. Il özelinde deprem zararlarinin azaltilmasi konusunda yapilmakta olan çalismalari degerlendirecek/denetleyecek/önerilerde bulunacak Afet Risk Azaltma Komisyonunun olmamasi. Il genelinde eski teknoloji/yönetmeliklere göre ve mühendislik hizmeti almadan yapilmis olan yapilarin bulunmasi, ayrica yapi stogunun belirlenmemis olmasi. Yerel yönetimlerde yeterli sayida Insaat, Jeoloji, Harita, Jeofizik vb. mühendislik dallarindan teknik elamanin bulunmamasi, Il sinirlari içerisinde bazi yerlesim alanlarinda diri faylar üzerinde ve/veya yakinlarinda asismik yüzey deformasyonlarinin meydana geliyor olmasi. Bina yapim sonrasi, bina tasiyici sistemine müdahalelerin yapilmasi ve bu konuda denetim eksiligi. Ilimizin topografik, litolojik ve jeolojik yapisi nedeniyle deprem sonrasinda ikincil afetler (taskin, sel, kaya düsmesi, yangin vb..) yasanma ihtimalinin olmasi. Kamu/özel sektörde risk azaltmada tecrübeli teknik personelin bulunmamasi. Ilimizdeki bazi yerel yönetimlerde imar planlarinin güncel olmamasi. Kurumlar arasi bilgi ve veri paylasimi eksikligi. Ilgili Bakanliklarinca 6306 (Kentsel Dönüsüm) ve 5543 (Iskan Kanunu) sayili kanunlar uygulanmamaktadir.”
Olasi depremler için Erzurum’u tehdit eden basliklar
Erzurum Il Afet Risk Azaltma Planlari’nin “Deprem GZFT Analizi-Tehditler” basligi altinda ise su tespitlere yer veriliyor, “Çalisilmakta olan fay yasasinin halen yürürlüge girmemesi. Kentsel dönüsüm çalismalarinin beklenenden yavas ilerlemesi. Tarim arazilerinin ve ayrintili jeolojik, jeoteknik etüt çalismasi yapilmayan alanlarin yapilasmaya açilmasi. Toplumun afetlerle yasama kültürünün yeterince kazanilmamis olmasi.Yogun göç hareketliliginin kentlesmede denetimsiz yapilasmaya yol açmasi. Afet risk azaltma çalismalarina yeterli önemin verilmemesi.”