Uzman Isim Uyardi Açiklamasi 'Artçilar 2 Yila Kadar Uzanabilir'
Jeoloji Profesörü Selim Inan, Türkiye’de her yil 24 binden fazla deprem oldugunun altini çizerek, "Buna alisik olmaliyiz. Biz Dogu Anadolu fayinda büyük bir deprem bekliyorduk ama ikinci depremi beklemiyorduk. Her büyük depremde oldugu gibi artçilar bunda da olacaktir. Çok büyük bir fay kirildigi için artçilar minimum 1,5 yil, belki 2 yila kadar uzanabilir" dedi.
“Türkiye’de her yil 24 binden fazla deprem oluyor”
İçel Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisligi Bölümü emekli Ögretim Üyesi Prof. Dr. Selim Inan, Kahramanmaras’i depremleri ve depremin zararlarini en aza indirmeyle ilgili açiklamalarda bulundu. Prof. Dr. Inan, Türkiye’nin bir deprem ülkesi oldugunu söyledi.
Türkiye’de her yil 24 binden fazla depremin meydana geldigini vurgulayan Inan, “Buna alisik olmamiz gerekiyor. Son deprem Dogu Anadolu fayinin üzerinde Pazarcik ve Elbistan’da meydana geldi. Biz yeri bilimciler olarak yillardan beri gerek yayinlarla gerek sözlü bildirilerle o bölgede bir deprem bekliyorduk. Kirilacak parçayi da asagi yukari tahmin ediyorduk ve 7 üzeri bir deprem olabilecegini düsünüyorduk. Ancak bir kez daha söyleyeyim bu depremlerin zamanini asla bilemiyoruz. En son Pazarcik da deprem 1513 yilinda oldu. O yildan beri çok büyük deprem orada olmadi ve büyük bir enerji birikimi oldu. 500 yillik bir enerji birikimi var, bu süreçte o bölgenin sürekli sikistigini düsünün. Enerji birikti ve en sonunda patladi” diye konustu.
“Biz gerçekten saskiniz”
Ilk depremi bekledikleri için sasirmadiklarini kaydeden Inan, “Bizi asil sasirtan olay hemen o depremden 9 saat sonra Pazarcik’in hemen kuzeyinde bulunan Elbistan’da 7.6 büyüklügünde bir depremin meydana gelmesi oldu. Biz gerçekten o depremin olmasiyla büyük bir sürprize ugradik. Bunu beklemiyorduk. Oda birinci depremde hasar görmüs olan bölgelerin tamamen de yikilmasina neden oldu. Birinci depremin ilk arazi çalismalarina baktigimizda yüzey uzunlugunun çok fazla oldugunu tahmin edemedik. En fazla 100-150 kilometre olabilir dedik fakat günler geçtikçe araziden gelen veriler Dogu Anadolu fayinin 317 kilometre boyunca kirildigini gördük. Elbistan’daki fay ise yaklasik 170 kilometre boyunca kirildi. Dolayisiyla çok büyük bir kirik söz konusu. Depremler bu kiriklarin uzunluguna bagli olarak büyüklükleri artar. Yada büyük depremler çok uzun yüzey kirigi olustururlar. Dolayisiyla bu bölgede 11 tane kenti etkileyen bu deprem çok büyük bir depremdi. Biz gerçekten çok saskiniz” ifadelerini kullandi.
“Depremlerin gününü, saatini bilmek mümkün degil”
Kahramanmaras’in ardindan en son Hatay’da 2 depremin oldugunu hatirlatan Inan, “Bu sekilde baktigimizda da Dogu Anadolu fayinin Malatya’nin hemen güneyinden Hatay’a kadar kirildigini ve dolayisiyla da gelecek yillarda öyle çok büyük o bölgede deprem beklemiyoruz. Ama kuzey kesimlerinde deprem olabilir. Biz hangi bölgede depremlerin olabilecegini tahmin edebiliyoruz ama gününü, saatini söyleyemiyoruz. Bunu bazi seylere bakarak söylüyoruz. Öncelikle o bölgelerde kaç yilda bir deprem olmus. Dolayisiyla gelecekte de kaç yilda deprem olabilir diye bakiyoruz. Eger o bölgedeki depremler her 30 yilda bir oluyorsa ona göre degerlendirme yapiyoruz. Ancak bir daha belirtmek istiyorum depremlerin gününü, saatini söylemek mümkün degil. Bazilari çikip gün, saat verebiliyor. Bunlar tamamen halkimizi kandirmak amaciyla ortaya atilmis komple teorileridir. Lütfen vatandaslarimiz buna inanmasinlar. Birde bogazdan geçen gemilerin depremlere neden oldugunu söyleyenlerde oldu. Böyle bir seyin olmasi da mümkün degil. Çünkü depremler levha hareketlerine bagli olarak olusuyorlar” seklinde konustu.
“Artçilar 2 yila kadar uzanabilir”
Artçilarin depremin dogasinda oldugunu dile getiren Inan, sözlerine söyle devam etti: “Bazen böyle büyük depremlerde öncü sarsintilar da olabilir ama her büyük depremde olabilir. Ardindan ana sok deprem gelir ve sonrasinda arkasindan depremin büyüklügüne orantili olarak artçi sarsintilar meydana gelir. Ancak artçi sarsintilar hiçbir zaman ana depremden daha büyük olmuyorlar. Bu sarsintilar da giderek azalarak devam eder. 1999 Marmara depremi 7.4 büyüklügündeydi, onun artçilari bir yil sürdü. Bunlar ise ondan çok daha büyük depremler. Dolayisiyla bunlarin artçilarin minimum 1,5, belki 2 yila kadar uzanabilir. Ancak hiçbir zaman için ana depremi geçmezler hep azalarak devam ederler ama arada bir pik yaparlar. Iste 5.0 civarlarina çikabilir. Burada suna çok dikkat etmek gerekir. Özellikle depremde binalar yikilan bölgelerde artçilar devam edecegi için hasarli binalara yetkililer bir sey demeden girilmemesi gerekiyor. Bazen ufacik bir sallantida o hasarli binalar yikilabilir."
"Zemin saglam, binamiz kaliteliyse depremden korkmayacagiz"
Türkiye’deki birçok deprem bölgesine gittigini belirten Inan, “Orada yaptigimiz incelemelerde binalarda kullanilan çimentonun da demirin de son derece kalitesi oldugunu gördük. Bina yaparken en önemli seylerden biri de zemindir. Eger zemininiz gevsek, sulu bir zeminse bu sefer binaniz saglam dahi olsa büyük bir sallanti da yikilir. Dolayisiyla zemin ve bina kalitesini saglam yaptigimiz sürece depremden korkmayacagiz. Eger buralara bu yüksek binalari diktirmeseydik bunlar olmazdi. Hatay’da bunlar çok belirgin. Gevsek zeminin üzerine çok katli binalari yerlestirmisler. Ayni sekilde Kahramanmaras’ta, Adiyaman ovasinda öyle. Bu binalari böyle yerlestirdiginiz zaman siz depremi zaten çagiriyorsunuz. Ancak o gevsek arazileri ekim alani olarak kullansak, binalari zemini daha saglam yerlere ve az katli yapsak bunlari yasamayiz” dedi.