Marmara Denizi'ndeki Müsilajin Yogunluk Haritasi Çikarildi

Gebze Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekani Prof. Dr. Taskin Kavzoglu: '(Müsilaj) 14 Mayis'ta çalistigimiz bölgede, yaklasik 50 kilometrekarelik bir alani kapsiyordu. Her 5 günde bir bunun çok ciddi sekilde çogalmaya basladigini gördük. Su anda 100 kilometrekarelik bir alana yayildi' 'Metrik olarak ölçümleri tamamlandi, haritalandi. Nerelerde ne kadar oldugunun bilgisi elimizde var. Sadece optik degil, termal görüntülerle de çalistik. Müsilajin kalin bir tabaka olusturdugu yerlerde isinma nedeniyle daha çok çogaldigini gördük'

SENGÜL AZBAY - Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) Harita Mühendisligi Bölümü tarafindan, Marmara Denizi'nde görülen müsilajin (deniz salyasi) optik ve termal uydu görüntüleri kullanilarak yogunluk ve zamansal degisim haritalari çikarildi.

GTÜ Mühendislik Fakültesi Dekani ve Harita Mühendisligi Ögretim Üyesi Prof. Dr. Taskin Kavzoglu, AA muhabirine, müsilajin yayiliminin ortaya çikmasinin ardindan uydu görüntüleriyle ilgili Ileri Uzaktan Algilama Teknolojileri Laboratuvarinda analiz çalismalari baslattiklarini söyledi.

Çalisma kapsaminda optik ve termal görüntülerden faydalandiklarini, simdi de radar görüntülerini incelediklerini aktaran Kavzoglu, deniz suyunun birkaç metre derinliklerine nüfuz edebilen ve hava sartlarindan etkilenmeyen büyük dalga boylu radar görüntüleriyle ilgili süreçlerin devam ettigini kaydetti.

Bahar dönemi oldugu için bulut geçislerinin çok yasandigini, radar görüntüleri sayesinde bulut etkisinden kurtularak analizler gerçeklestirdiklerini belirten Kavzoglu, optik görüntülerle yaptiklari analizlerin çok kiymetli sonuçlar verdigini dile getirdi.

- "Bu Türkiye'de ilk harita"

Kavzoglu, sadece uydu görüntüsünü paylasmadiklarini, metrik olarak tüm ölçümleri yapabildiklerini ifade ederek, "Bu Türkiye'de ilk harita." dedi.

Kullandiklari algoritmalarla yüzde 99 dogruluk elde ettiklerini, Bursa, Istanbul, Yalova, Kocaeli bölgesini içine alan havzayi çalistiklarini anlatan Kavzoglu, 14 Mayis'ta aldiklari uydu görüntüsünde müsilajin Gemlik Körfezi'nde yogunluk gösterdigini belirlediklerini bildirdi.

Ayni dönemde Istanbul tarafinda az miktarda müsilaj görüldügüne, Izmit Körfezi'nde hemen hemen hiç müsilajin ortaya çikmadigina isaret eden Kavzoglu, söyle devam etti:

"Izmit Körfezi'ne dogru, akintilarla görülmeye baslandigini tespit ettik. Istanbul'da çok azdi, Gemlik'te çok yogundu. 14 Mayis'ta çalistigimiz bölgede, yaklasik 50 kilometrekarelik bir alani kapsiyordu. 5 günlük periyotlarla ölçüm yapiyoruz. Her 5 günde bir bunun çok ciddi sekilde çogalmaya basladigini gördük. Buna müsilaj patlamasi diyoruz. Su anda 100 kilometrekarelik bir alana yayildi.

Metrik olarak ölçümleri tamamlandi, haritalandi. Nerelerde ne kadar oldugunun bilgisi elimizde var. Biz sadece optik degil, termal görüntülerle de çalistik. Termal görüntü bize neyi veriyor? Müsilajin kalin bir tabaka olusturdugu yerlerde isinma nedeniyle daha çok çogaldigini gördük."

- "Marmara Denizi'nde su isiniyor"

Prof. Dr. Kavzoglu, yaptiklari çalismalarla Marmara Denizi'nin isi haritasini da çikardiklarina dikkati çekerek, su bilgileri paylasti:

"Marmara Denizi'nde su isiniyor. 1970'lerde ortalama 2,5 derece bir artisin oldugunu biliyorduk. Marmara Denizi'nin orta kisimlarinda 14 dereceler, 13,5 dereceleri ölçerken, müsilajin oldugu alanlarda 17,5 dereceleri gördük. Bugün daha da artmis olabilir çünkü haziran görüntülerinin islenmesi halen devam ediyor. Yaklasik 18 derecelik bir isiya yaklasmis durumda. Isindikça oksijeni tüketiyor, çogaliyor ve asagiya dogru kendini yayiyor. Bu da canlilar için çok büyük bir tehdit olusturacak."

Deniz salyasi ile ilgili literatür arastirmasi da yaptiklarinin altini çizen Kavzoglu, dünyada 1900'li yillarda ilk Adriyatik Denizi'nde baslayan müsilaj olayinin o bölgede sürekli tekrarlandigini, bilim insanlarinin bu alanda önemli çalismalar yaptigini kaydetti.

Kavzoglu, literatürde 2007'de Marmara Denizi'nde görülen müsilajin da yer aldigina deginerek, yaptiklari çalismayla ilgili makalenin temmuz ayinda hem ulusal hem uluslararasi dergilerde yayinlanacagini bildirdi.

- "10 gün içerisinde yüzde 41 civarinda artis oldu"

Laboratuvarda çalismalara devam ettiklerini anlatan Kavzoglu, "Denizin içerisindeki alanlarda modelleme yapabiliyoruz. Bu hareketlerin sonucunda ne kadar çogalacak, bu is ne zaman biter ile ilgili modelleme yapabiliyoruz. Azalmaya basladiginda da ne zaman sonlanacagi konusunda bilgi verebilecegiz. Artis baslangiçta çok hizli oldu. 10 gün içerisinde yüzde 41 civarinda artis oldu." ifadelerini kullandi.

Kavzoglu, müsilajin deniz altina ne kadar yayildigiyla ilgili deniz biyologu, çevre mühendisi ve deniz ekolojisi alaninda çalisanlarla is birligi içerisinde olduklarini belirterek, "Istanbul ve Kocaeli kiyilarinda, 6 kamerali drone ile kiyi bölgelerinde haritalandirma yapacagiz. Alinan önlemlerin de etkisini bu sekilde takip edecegiz. Kiyilarda zamansal olarak nasil azaliyor, bunu izleyecegiz. Bundan sonraki süreçte deniz altini da modellemek, haritalamak istiyoruz." diye konustu.

Prof. Dr. Kavzoglu, hava sartlari ve kirletici etmenlerin etkisinin sürmesi durumunda haziran ayinda deniz salyasi alanlarinin artabilecegini sözlerine ekledi.
Kaynak: AA