Bosna Hersek'in Ilk Cumhurbaskani Izzetbegoviç Vefatinin 18. Yildönümünde Anildi
Bosna Hersek’in ilk Cumhurbaskani Aliya Izetbegoviç, vefatinin 18. yilinda Kovaçi Sehitligi’ndeki mezari basinda düzenlenen anma programina, Cumhurbaskanligi konsey üyeleri, Bosna Hersek Demokratik Eylem Partisi’nin (SDA) yetkilileri ile birçok kisi katildi.
Aliya Izzetbegoviç’in, Demokratik Hareket Partisi’nin (SDA) kurulusundan, Bosna Hersek Cumhurbaskanligi’ndan çekilmesine kadar olan siyasi çalismalarini inceleyen ve bu konuda doktora yapan Dr. Admir Mulaosmanoviç yaptigi açiklamada, Aliya Izzetbegoviç’in rolünden bahsederek savasla bas etmenin kolay olmadigini vurguladi. Mulaosmanoviç, "Bosna’da, özellikle de Hirvatistan’da silahli çatisma varken, zor bir savasin mümkün oldugu bilgisi, kesinlikle siyasi eylem için alan birakmadi. Izzetbegoviç, röportajlardan birinde bir savasi bekledigini, ancak bu kadar acimasizca olabilecegini beklemedigini belirtmisti. Bence pek çok kisi bu vahsete ve kötülügün bu miktarina kesinlikle hazirliksizdi" ifadelerini kullandi.
"Demokratiklestirilmis bir Bosna Hersek Izzetbegoviç’in vizyonuydu"
Izzetbegoviç’in siyasi vizyonunun açik olduguna inandigini belirten Mulaosmanoviç, "Yugoslavya içinde esit Bosnak halki ve reform edilmis ve demokratiklestirilmis bir Bosna Hersek onun vizyonuydu. Kendi halkinin siyasi kurtulusuna ve seksenlerin ikinci yarisinda ihlal edilen Cumhuriyetin egemenliginin geri dönüsüne dayanan çok net bir vizyonu vardi. Dayton Baris Anlasmasi’nin imzalanmasindan sonra izledigi politika, yikilmis bir devlet ve toplumun insasi oldu. Özellikle Bosnak kültürel yapisina yönelik savas saldirilarindan çekinmeyen uluslararasi temsilciler ve yetkililerle de çatisiyordu. Bu dönemde, Izzetbegoviç’in büyüyen Islamofobinin tasiyicilariyla büyük mücadelesinin yani sira, ilk yolsuzluk mücadelesi de görüldü.
Fakat, yoruldugu da görülüyordu" dedi.
Hem Dogu’da hem de Bati’da itibar gördü
Aliya Izzetbegoviç’in hem Dogu’da hem de Bati’daki itibarini göz önünde bulundurarak, karakterinin ve eserinin kamuoyunda yeterince temsil edilmedigine de dikkati çeken Mulaosmanoviç, "Aliya Izzetbegoviç hakkinda çok sey söylendigini ve çesitli sekillerde konusuldugunu düsünüyorum. Bu konusmalarin çogunlukla, savunma, özgürlük ve egemenlik anlatilarinin etrafinda insa edildigi gerçekten oldugu gibi güzel bir vatansever söylemleriyledir. Eksik olan, onun bir düsünür olarak mirasinin daha önemli bir sekilde sorgulanmasidir. Entelektüel katkisinin birçok sekilde ve düzeyde sorgulanabilecegine, karsilastirilabilecegine ve temalastirilabilecegine inaniyorum, çünkü birçok fenomeni çok derin ve özlü bir sekilde düsünen bir kisiydi" dedi.
"Merhum Izzetbegoviç’in ideali özgürlüktü"
Genç Müslümanlar Dernegi Sekreteri Anes Cunuzoviç de Aliya Izzetbegoviç’in 18. ölüm yildönümü münasebetiyle yaptigi açiklamada, "Ideallerini Islam’dan almis, Islami ideallerin tüm insani ve medeniyet idealleri ve kazanimlari ile uyumlu oldugu bilinmektedir. Merhum Izzetbegoviç’in ideali özgürlüktü. Bosna Hersek ve Genç Müslümanlarin ilk Cumhurbaskani. Politikasini destekleyenler ve muhalifleri tarafindan esit derecede takdir edildi, saygi gördü" ifadelerini kaydetti.
Açiklamasinda, Izzetbegoviç’in dünya genelinde hem Dogu’da hem de Bati’da, Müslümanlar ve Hiristiyanlar arasinda, tüm meridyenlerde laik ve dini aydinlar arasinda büyük bir itibara sahip oldugunu hatirlatan Cunuzoviç, "Din adamlari, filozoflar ve doga bilimcileri onunla konusmaktan mutluydu. Politikasini destekleyenler ve muhalifleri tarafindan esit derecede takdir edildi, saygi gördü. O, Suudi Arabistan ve Iran’da, Filistin’de, Misir’da, Suriye’de, Türkiye’de, Malezya’da, Endonezya’da ve Fas’ta Sünniler ve Siiler tarafindan esit derecede saygi gördü, sayildi, takdir edildi ve hatta sevildi. Merhum Izzetbegoviç’e yönelik böyle bir tutum, ölümünden 18 yil sonra bile Dogu’da ve Bati’da bugüne kadar ayni kaldi" dedi.
"Izzetbegoviç’in böyle bir üne sahip olmasi, çalismalarinin kamuoyunda yeterince temsil edilmesi için yeterli degil"
Merhum Izzetbegoviç’in, hayati ve eserleriyle dünyada degerlerini reddederek kullanilmayan büyük bir sermaye biraktigini belirten Cunuzoviç, "Platon bir filozof olarak ideal hükümdari, bilge bir adam olarak tanimladi. Tarih boyunca çok az halk, ulus ve devlet böyle bir hükümdara sahip olmakla övünebilir. Ve bir küçük Bosna ve bir küçük Bosnak milleti buna sahipti. Ne yazik ki tüm bunlar, merhum Izzetbegoviç’in ülkemizde ve halkimizda böyle veya benzer bir üne sahip olmasi, karakterinin ve çalismalarinin kamuoyunda yeterince temsil edilmesi için yeterli degil" ifadelerini kullandi.
"Hayati boyunca komünist hükümetin zulmüne maruz kalmasina ragmen ideallerinden asla vazgeçmedi"
Bu nedenle ulusal kurumlarin, üniversitelerin, medyanin ve ilgili kisilerin sorumluluk almasi gerektigine dikkat çeken Cunuzoviç, Izzetbegoviç’in tüm hayatini ideallere adadigini ve küçük yaslardan itibaren idealleri için zulüm gördügünü kaydetti.
Cunuzoviç, "Ideallerini Islam’dan almisti ve Islami ideallerin tüm insani ve medeniyet idealleri ve kazanimlari ile uyumlu oldugu bilinmekteydi. Merhum Izzetbegoviç’in ideali olan ilk ve temel deger özgürlüktü. Bundan, her bakimdan, diger her sey dogar. Hayati boyunca komünist hükümetin zulmüne maruz kalmasina ve ailesinin aci çekmesine ragmen o ideallerinden asla vazgeçmedi. Her seyden önce öz, esas özgürlük idealinden, yurtseverligin ortaya çiktigi, ayni zamanda ahlakin, inanç özgürlügünün, digerine ve farkli olana sayginin, yani çesitli ve belirli inançlardan bagimsiz olarak herkesin esitliginin ortaya çiktigi özgürlük oldugunun altini çizdi" dedi.
"Genç Müslümanlar Dernegi, Izzetbegoviç de dahil olmak üzere genç Müslümanlarin ilk nesillerinin anisini korumak için var"
Anma töreninde yaptigi açiklamada, Genç Müslümanlar Dernegi’nin amacinin, Izzetbegoviç de dahil olmak üzere genç Müslümanlarin ilk nesillerinin anisini korumak olduguna dikkat çeken Cunuzoviç, "Dernek ve genç Müslüman ideallerini takip eden bireyler olarak, daha önce bahsettigim öncülerimizin tasidigi degerleri ve yaptiklari belirli eylemleri tesvik ediyoruz. Bunu, bizim için uygun olan yollarla ve halka açik forumlar, konferanslar, seminerler, yuvarlak masa toplantilari, bilimsel konferanslar araciligiyla yapiyoruz. Ayrica yayin yoluyla hem insanlarin hem de genç Müslüman ideallerinin onaylanmasiyla ilgileniyoruz" ifadelerini kullandi.
Son olarak, arastirmacilarin da erisebildigi arsiv malzemesinin önemli bir bölüm oldugunu aktaran Cunuzoviç, merhum Izzetbegoviç’in entelektüel derinligini ve bugün karsilasilan sorulara cevap bulunabilecek eserlerinin hafizasini koruma çagrisinda bulundu.
Aliya Izzetbegoviç kimdir?
Bosna Hersek’in Bosanski Samac bölgesinde 1925 yilinda dogan Bosna Hersek’in eski Cumhurbaskani Izzetbegoviç, Saraybosna Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Siyasi görüsleri nedeniyle 2 kez hüküm giymis ve hapse atilmisti. Tarihler 1983 yilini gösterdiginde Izzetbegoviç, "Saraybosna davasinda" 13 Müslüman aydindan olusan bir grubun ilk zanlisi oldugu ileri sürülmüs, daha sonra 14 yil hapis cezasina çarptirilmisti. Ayrica, Dayton Anlasmasi’nin imzacisi olarak bilinen Izzetbegoviç, savastan sonra Cumhurbaskanligi’ndaki siyasi angajmanini sürdürmüs, fakat 2000 yilinda saglik problemleri nedenleriyle emekli olmustu. Siyasi angajmanina ek olarak, birçok yabanci dile çevrilmis birçok önemli eserin yazari olan Izzetbegoviç, özellikle "Dogu ile Bati Arasinda Islam", "Bosna Hersek’te Savas ve Baris" ve "Özgürlüge Kaçisim: Hapishaneden Notlar 1983-" eserleriyle ilgi görmüstü. Tarihler 19 Ekim 2003 yilini gösterdiginde ise Eski Cumhurbaskani Izzetbegoviç, Saraybosna’da 78 yasinda hayata gözlerini yummustu.