Tema, 2013 Yılının Çevre Olaylarını Değerlendirdi

2013 yılında büyük ölçekli yatırımların yarattığı tehlikeler kamuoyunun gündeminde olurken, yerelde büyüyen ve kazanılan çevre mücadeleleri umut verdi. 2013 yılı çevre mücadeleleri adına çetin geçen bir yıl oldu. Türkiye’de enerjiye dair yatırımlar yıl boyunca gündemdeydi. Sonuç; İnsanlar Dünya’nın sahip olduğu ekolojik kapasitenin 1,5 katını tüketiyor, doğayı tahrip ederek geleceğini tehlikeye atmaya devam ediyor. Öte taraftan, her geçen gün doğanın haklarını savunan, yaşamak için yaşatmak gerektiğine inanların sayısı artıyor.

2013 yılının çevre açısından en iyi olayları hakkında bilgiler veren Mehmet Özdemir, “Kömürlü termik santral projesine karşı beş yıldır hukuk mücadelesi veren, iki buçuk yıldır da santral sahası önünde nöbet tutan Gerzeliler büyük zafer kazandı. Çanakkale İdare Mahkemesi, Kazdağları’nda 8 yıldır altın arama çalışması yapan 4 şirketin ÇED raporları için yürütmeyi durdurma kararı verdi. Verdikleri krediler ve finansman sistemleri ile dünyadaki yatırım alanları konusunda önemli rol oynayan Dünya Bankası, Avrupa Kalkınma Bankası ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), bu yıl içerisinde yeni enerji stratejilerini onayladılar. 1990’lı yıllardan bu yana defalarca madencilik faaliyetlerine açılmak istenen Artvin Cerattepe’nin eşsiz doğasına sahip çıkan 258 yaşam savunucusu madencilik lisansının iptali için dava açmıştı. TEMA Vakfı’nın da davacılardan olduğu süreç devam ederken, Cerattepe ve Genya’da altın madenine 20 yıldır karşı çıkan çıkan yaşam savunucuları, Yeşil Artvin Derneği öncülüğünde ‘Maden'e Hayır’ mitingi düzenlediler. 6 bini aşkın kişi meydanlara sığmadı, Cerattepe için yürütülen yerel mücadele, ülke çapında ses getirdi.

Birleşmiş Milletler, TEMA Vakfı Kurucu Onursal Başkanı Hayrettin Karaca'yı “Orman Kahramanı” ilan etti. BM Sekretaryası tarafından belirlenen jürinin, 2013 yılında 30 ülkeden 47 adayın arasından seçtiği beş Orman Kahramanı’ndan birisi Hayrettin Karaca oldu. Küresel ölçekte ormanların sürdürülebilirliğini sağlamak ve ormanları korumak için sessiz ancak kahramanca çalışmalar yürüten bireylere verilen ödülü, Karaca, BM 10. Orman Forumu kapsamında İstanbul’da düzenlenen törende aldı. Kasım 2013 tarihinde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda HES'lerin doğaya zarar verdiği ve artık 10 megavattan aşağı enerji üretecek HES’lere izin verilmeyeceği açıklandı” dedi.

2013 yılının çevre açısından en kötü olaylara da değinen Özdemir, “İstanbul’un Anayasası olarak kabul edilen, 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda yer almazken, yapılmaya karar verilen ‘Kaçak’ 3. Köprü’nün temeli, devam eden 30’a yakın davaya rağman 29 Mayıs 2013’te atıldı. 2013 yılında Dünya artık doğal sayılamayacak şiddetteki kasırga, tayfun, sel gibi felaketlerle baş etmeye çalışırken, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) 5. Değerlendirme Raporu, ‘İklim Değişikliğinin Fiziksel Bilim Temeli Raporu’ Eylül 2013 tarihinde açıklandı. Gelişmiş ülkeler, Fukuşima'da nükleer santralinde yaşanan felaketin ardından nükleer enerji yatırımlarından kirli, pahalı ve tehlikeli olduğu için vazgeçerken, Çernobil'in etkilerini derinden yaşayan Türkiye, nükleer santral inşaasına dair planlamalarına devam etti. Daha önce Danıştay tarafından iptal edilen Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği’nin, 1997 yılından önce yatırım programına alınmış bulunan projelerin ÇED sürecinden muaf tutulması yönündeki Geçici 3. Maddesi, kapsamı da genişletilerek yeniden Yönetmeliğe eklendi. Ardından 3. Köprü gibi çevresel etkileri son derece geniş projelerin ÇED sürecinden muaf tutulmasının önünü açan Geçici 3. Madde Çevre Kanunu’na da eklenerek hukuki mücadelenin de önü kesildi. Bir diğer önemli düzenleme ise, Elektrik Piyasası Kanunu oldu. Kanunun Geçici 8. Maddesine göre, tüm kamu enerji üreticileri, özelleştirilseler dahi, çevre izin ve yatırımlarından 2021 yılı sonuna kadar muaf tutuldu. Bu durum, tüm elektrik üreticilerine, çevre mevzuatına hilafetten idari ceza verilemeyecek olması ile elektrik üretim faaliyetlerinin durdurulamayacak olmasını beraberinde getirdi. Ayrıca, Türk Petrol Kanunu ile orman alanlarında petrol arama, çıkartmanın önü açıldı. Fırat ve Dicle Nehirlerinin yan kolları Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği kapsamından çıkartıldı” diye konuştu.