Suudi Arabistan’daki Osmanlı Eserleri Bir Kitapta Toplandı

Suudi Arabistan’da günümüze kadar ulaşan Osmanlı eserleri yapılan bir çalışma sonunda bir kitapta toplandı.

2009 yılında Riyad Büyükelçisi Naci Koru’nun talimatlarıyla başlayan çalışma daha önce İstanbul Camileri ve Osmanlı Mimarisi üzerine birtakım çalışmaları çıkan Suriyeli Mimar Mahmud Zeynel Abidin tarafından yürütüldü.

Proje, Suudi Arabistan’da günümüze ulaşan Osmanlı eserlerinin ve özellikle Hicaz Demiryolu’na ait istasyon, kale ve kışla gibi yapıların tespiti, mimari çizimlerinin yapılması ve mevcut durumlarının ortaya konulmasına yönelik oldu.

Projenin ilk aşamasında bu kapsamlı çalışmaya yönelik bir rapor hazırlandı. Daha sonra Başbakanlık Tanıtma Fonu’nun maddi desteğiyle devam eden projenin diğer aşamalarında sırasıyla, incelenmek üzere seçilen 100 eser tarama yöntemiyle belgelendi. Bu eserlerle ilgili resimli bir dökümanın hazırlanması, projenin somut sonucu mahiyetinde matbu bir kitabın hazırlanması ve son olarak da bu bilgileri içeren Arapça, İngilizce ve Türkçe bir internet sitesi (www.ottoman-archi.com) hazırlandı. Kitabın hazırlanması sırasında, proje danışma kurulundan ve özellikle Kral Suud Üniversitesi Tarih bölümü hocalarından yöntem ve bilimsel destek alındı. Ayrıca Riyad Kültür ve Tanıtma Müşaviri Doç. Dr. Salih Özer çalışmanın başından itibaren projeye danışmanlık yaparak, teknik yardımlarda bulunarak, eserin redaktörlüğünü yaptı.

Doç. Dr. Salih Özer, konuyla ilgili olarak Cihan Haber Ajansı’na yaptığı değerlendirmede bu kitabın, ecdadın Suudi Arabistan’daki varlığı sırasında inşa ettiği eserlerin tamamının olmasa bile en azından günümüze gelebilenlerin büyük kısmının kayıt altına alınması, bugünkü mevcut durumlarının belirlenmesi, mimari çizimlerinin yapılarak hem o dönemdeki Osmanlı Mimari yapıları hakkında bir fikir edinilmesi hem de muhtemel ortak restorasyon çalışmaları için bir altyapı çalışması dolayısıyla da büyük önem arzettiğini söyledi.

Özer, Suudi Arabistan Turizm ve Tarihsel Eserler Üst Kurulu yetkililerinin ülke bulunan bazı Osmanlı eserlerini restore ettiğini belirterek, Medine ve Medain Salih (Hz. Salih şehirleri)’nde bulunan Hicaz Demiryolu istasyonlarını örnek olarak gösterdi.

Osmanlının gerek Balkanlarda gerekse Suriye gibi Ortadoğu’nun değişik bölgelerindeki eserlerine ve kültür mirasına yönelik olarak yapılan değerli çalışmalara vurgu yapan Özer sözlerine şöyle devam etti: “Mevcut çalışmanın da Osmanlı tarihi açısından müstesna ve duygusal bir yeri olan Hicaz bölgesi için bu kabilden değerli katkılar yapmaya ve özellikle daha sonra yapılacak daha detaylı bilimsel çalışmalar için bir zemin işlevi görecektir.”Suriye’de bulunan kitabın yazarı Mahmud Zeynel Abidin telefonla Cihan’a yaptığı açıklamada, bu çalışmayı yapmasının en büyük sebebinin Osmanlı’ya ve yaptığı eserlere duyduğu hayranlığın bir ifadesi olduğunu söyledi.

Osmanlı mimarisinin Araplara iyi tanıtılmadığını düşünen Zeynel Abidin, Osmanlı Mimari eserleriyle ilgili Arapça olarak altı kitap yazdığını belirtti.

Türkçe ve Arapçayı iyi bilmesi ve Suudi Arabistan’da yaşamasını değerlendiren Suriyeli Mimar dönemin Büyükelçisi Naci Koru’nun desteğiyle ‘Suudi Arabistan’da Ayakta Kalan Osmanlı Eserleri-Seçme Örnekler’ çalışmasına başladı.

Suudi Arabistan’daki Osmanlı eserlerinin TİKA veya Türkiye-Suudi Arabistan işbirliği ile restore edilmesini temenni ettiğini belirten Zeynel Abidin, ‘Suudi Arabistan’da Ayakta Kalan Osmanlı Eserleri-Seçme Örnekler’ çalışmasını yaparken çok heyecanladığını söyledi.

2011 yılında tamamlanan kitap, ‘Suudi Arabistan’da Ayakta Kalan Osmanlı Eserleri-Seçme Örnekler’ adıyla Riyad Büyükelçiliği tarafından bastırıldı.