Cumhurbaşkanı ve Başbakan'a ait tüm yetkiler Başkan'da
AKP, Başkanlık sistemine ilişkin teklifini önceki gün TBMM Uzlaşma Komisyonu'na sundu. Teklifte, Cumhurbaşkanı ve Başbakan'a ait tüm yetkiler tek elden Başkan'a veriliyor. Başkan TBMM'yi feshedebilecek, TSK'yı kullanabilecek
İşte teklifin ana başlıkları:
- Başkan, genel siyasetin yürütülmesinde ihtiyaç duyduğu konularda 'Başkanlık kararnamesi' çıkarabilecek. Bu yetki, 'Genel siyasetin yürütülmesinde ihtiyaç duyulan konularda' denilerek, oldukça esnek bir şekilde tanımlandı.
- Bakanları atama ve görevine son verme yetkisine sahip olan Başkan, rektör dahil tüm kamu yönetcilerini atama ve görevine son verme yetkisini sahip olacak.
- Anayasa Mahkemesi, YÖK, HSYK ve Danıştay üyelerinin yarısını doğrudan doğruya Başkan atayacak.
- TBMM'yi feshetme yetkisine sahip Başkan, TSK'nın kullanılmasına da karar verebilecek.
- Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) Başkomutanlığını temsil edecek.
- Sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan edebilecek.
SEÇİMLERİ YENİLEYEBİLECEK
AKP, ABD'dekinden farklı Başkan'a Meclis seçimlerini yenileme yetkisini verdi. Aynı şekilde TBMM'ye de Başkan'ı görevden alma yetkisi öneren AKP, her iki durumda hem Başkanlık hem de vekillik seçimlerinin yenilenmesini öngördü. Başkan'a 'Başkanlık kararnamesi' adıyla düzenleme yapma yetkisi veren teklifte, TBMM'nin buna karşı Anayasa Mahkemesi'ne iptal davası açmasını da getiriyor.
YEMİNDE MİLLİYETÇİ SÖYLEM
BAŞBAKAN'IN son dönemdeki milliyetçi söylemini dikkate alan AKP, yemin metnini değiştirdi. Yeni yemin metni şöyle: 'Başkan, başkan yardımcısı, bakanlar ve milletvekilleri göreve başlarken aşağıdaki şekilde andiçerler: İnsan haklarına, hukukun üstünlüğüne ve demokrasiye bağlı kalacağıma; Devletin bağımsızlığını,
ülkenin bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma andiçerim.'
'TÜRK MİLLETİ' VURGUSU
AKP, Başkan'a verdiği yetkilerde de Başbakan'ın milliyetçi söylemine uygun öneride bulundu. Bu çerçevede tıpkı mevcut Anayasa'da olduğu gibi Başkan'ın 'Türk milletinin birliğini temsil ettiği' ifadesine yer verildi. Kürt kökenli vatandaşların talebi olan 'Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını temsil eder' ifadesi yer almadı.
TBMM'YE 276 KOŞULU
İKTİDAR partisi teklifinde, TBMM ve Başkan'ın karşılıklı olarak Anayasa Mahkemesi'ne ve halkoylamasına gitmesine olanak tanıdı. Buna göre, TBMM Başkanlık kararnamelerinin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurabilecek. Ancak TBMM'nin bu yetkiyi kullanabilmesi için üye tam sayısının salt çoğunluğu (276 oy) ile karar alması gerekecek. Aynı şekilde Başkan da yasaların ya da bazı hükümlerin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurabilecek. Başkan'ın bu yetkiyi kullanması için bir koşul aranmayacak.
HALKA GİDİLECEK
TBMM; Başkanlık kararnamelerinin ya da bazı hükümlerinin yürürlükten kaldırılması için 1 yıl içinde halkoylamasına gidebilecek. Bu yetkinin kullanımı için de TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğu aranacak. Başkan da 1 yıl içinde TBMM'nin kabul ettiği yasalara karşı halkoylamasına gidebilecek. Başkan'ın bu yetkinin kullanımı için de hiçbir önkoşul aranmayacak.