Türkiye İle Çin Arasında Din Alanında İşbirliği Protokolü İmzalandı
40 yıldan beri ilk defa Çin’e bir Diyanet İşleri Başkanı olarak tarihi ziyaret gerçekleştiren Prof. Dr.Mehmet Görmez’in Pekin temasları çerçevesinde iki ülke arasında din alanında işbirliği protokolü imzalandı.
İmza töreninden önce Görmez ile Bakan seviyesinde Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Din İşleri İdaresi Başkanı Bakan Wang Zouan bir araya geldi. Görüşmede Görmez, “Milletlerarası münasebetler sadece siyasi ve ekonomik ilişkilerle ayakta duramaz. Bu kültürel ilişkilerle sağlıklı bir zemine oturtulursa çok daha kalıcı olur. Kültürel ilişkilerin de en derin noktalarında farklı din adamları arasında yada aynı din mensupları arasındaki din eğitimi ve din hizmeti alanlarında kurdukları ilişkilerdir. O yüzden sayın Bakanla imzalayacağımız bugünkü protokolü Türkiye ve Çin arasındaki ilişkilerde çok daha yeni bir sayfa açacağını düşünüyorum.” diye konuştu. Yanlış anlamaları ortadan kaldırmanın en iyi yolunun doğrudan görüşmek olduğunu vurgulayan Görmez, 13 ve 19.yüzyılda Türk ve Çin tarihinde farklı dinleri farklı kültürleri barış içinde bir arada yaşatmada engin tecrübeye sahip olduklarını ifade etti.
ÖZGÜR VE SAĞLIKLI DİN EĞİTİMİ VURGUSU
“İslam Peygamberi’nin vefatından 30-30 yıl sonra burada yapılan caminin varlığını hala sürdürüyor olması, sizin (Çin) tarihinizle iftihar edeceğiniz bir husustur” diyen Görmez, “Aynı şekilde Batının hiçbir başkentinde 100 yıl önce farklı iki yada üç dinin mabedini yan yana görmek mümkün olmazken, 5 asır önce İstanbul’da kilisenin, caminin ve havranın yan yana kurulmuş olması ve insanları barış içerisinde yaşamasından biz de iftihar ediyoruz.” diye konuştu.
Görmez konuşmasına şöyle devam etti: “Biz tarihlerimizdeki bu zenginliği geleceğe aktarmak zorundayız. Gelecekte de barışı tesis etmek için bu farklı düşünceleri, farklı inanışları yan yana barış içinde yaşatmak için hepimize önemli çabalar düşüyor. Bunun da yolu özgür sağlıklı din eğitiminden geçiyor. Din hizmetlerinin doğru bilgiye dayanması gerekiyor. İşte imzalayacağımız bu protokol iki ülke arasında bu alanlarda önemli tecrübe paylaşımlarını içeriyor.” İfadelerini kullandı.
ÇİN’DEN TÜRKİYE’YE YEŞİL IŞIK
Bakan Wang ise ikili dini ilişkilerin temelinin geçen yıl atıldığını ve bu ziyaretin de söz konusu ilişkilerin gelişimi adına çok önemli olduğunu vurguladı. Konuşmasında Wang, Görmez’in düşüncelerine tamamen katıldığını ifade ederek, İstanbul’un farklı dine ait yapıların yan yana bulunmasına büyük ilgisi olduğunu ve Türkiye ile Çin’in birçok dini bünyesinde barındırdığını ifade etti. Çin’de birçok dinin olduğunu, ülkede hiçbir dinin egemenliğinin olmadığını anlatan Wang, önemli olanın dinler arası uyumun sağlanması olduğunu vurguladı. Wang, ekonomik ve siyasi ilişkilerin yoğunlaştırılmasının yanı sıra kültürel ilişkilerin de kesinlikle ihmal edilmemesi gerektiğine dikkat çekti. Çinli Bakan, “İki ülke tarihte Doğu ve Batı kültürleri arası değişim ve etkileşimi için büyük katkılar yapmıştır. Bunu sürdürmemiz lazım ve arasında dinin de bulunduğu kültürel ilişkileri geliştirmek için daha çok çaba harcamamalıyız.” diye konuştu
Görüşmenin ardından işbirliği protokolü imzalandı. Görüşmede ve imza töreninde Türkiye’nin Pekin Büyükelçisi Murat Salim Esenli de hazır bulundu.
PROTOKOLDE NELER VAR
Cumhuriyet tarihinde ilk kez Diyanet İşleri Başkanı seviyesinde gerçekleşen Çin ziyarette imzalanan protokolle Çin’de yaşayan Müslümanlarla var olan ilişkiler en üst seviyede sağlıklı bir zemine oturmuş oldu. Protokole göre bundan böyle Çin’de yaşayan Müslümanlar, din eğitimi almak isteyen çocuklarını hem imam hatiplere, hem ilahiyat fakültelerine, hem de yüksek lisans ve doktora yapmak üzere Türkiye’ye gönderebilecekler. Tüm masrafların Türkiye Diyanet Vakfı tarafından karşılanması kararlaştırılan protokole göre, Çin’de 40 bin camide görev yapan 50 bin imam ve din görevlisinden isteyenler Türkiye’de hizmet içi eğitime tabi tutulabilecekler.
Diyanet İşleri Başkanlığı ile Çin Din İşleri Bakanlığı ve Çin İslam Cemiyeti arasında ilk kez imzalanan bu protokolle başta Kur’an-ı Kerim olmak üzere pek çok İslami kaynak eser ve klasikler Çinceye çevrilebilecek ve bu yayınlar iki kurumun ortak yayını olarak Çin’de oluşturulacak matbaada basılabilecek. Protokolün diğer maddelerine göre, 2012 yılında Pekin’de 2013 yılında ise İstanbul’da müşterek dini sosyal kültürel fuarlar açılabilecek, bilimsel etkinlikler düzenlenebilecek.
Öte yandan, her sene kutsal topraklara 15 bin hacı adayı gönderen Çin İslam Derneği ile hac ve umre konularında ortak tecrübe alış verişine gidilecek. Cami restorasyonları, eğitim merkezi inşası, tarihi eserlerin korunması ve bakımı gibi konularının da yer aldığı 14 maddelik protokol son yıllarda olumlu yönde ivme kazanan Çin-Türkiye ilişkilerinde dönüm noktası olma özelliği taşıyor.
İSLAMİYET ÜÇÜNCÜ SIRADA YER ALIYOR
Görmez, yarın Çin Başbakan Yardımcısı ve Müslüman Hui milliyetine mensup Hui Liangyu tarafından kabul edilecek ve Çin İslam Cemiyeti Başkanı Hilalunddin Guangyuan ile bir araya gelecek. Bu görüşmede de işbirliği anlaşması imzalanacak.
Görmez’in heyetinde Diyanet İşleri Başkanlığı Dışişleri Genel Müdürü Prof. Dr. Mehmet Paçacı, İslam Tarihi Profesörü ve Milli eğitim Bakanlığı Din Eğitimi Genel Müdürü İrfan Aycan ile Dış İlişkilerde İslam Dünyası Sorumlusu Dr. Erdal Atalay bulunuyor.
Çin’deki 5 din arasında ilk üç sırayı Budizm, Hıristiyanlık ve İslamiyet alıyor. Resmi rakamlara göre Çin’de 20 milyonun üstünde Müslüman var.
Çin‘de yapacağı 5 günlük resmi ziyaret kapsamında Görmez, Pekin temaslarının yanı sıra, Çinli Hui Müslümanlarının yoğun olarak yaşadığı Ningxia bölgesine gidecek. Çin İslam Cemiyeti‘yle birlikte Çin Sosyal Bilimler Uluslararası Diyanet İşleri Araştırma Merkezi, İslam Meslek Teknik Eğitim Merkezi, Shi Zui Shan Belediye Başkanlığı ve Ning Xia Diyanet Başkanlığı yetkilileriyle de bir araya gelmesi planlanıyor.
Diyanet İşleri Başkan Yardımcılığı döneminde geçen yıl aralarında Uygur bölgesinin de bulunduğu Çin‘deki Müslümanlarla bir araya gelerek görüşmeler yapan Görmez, Çin İslam Cemiyeti Başkanı Hilalunddin Guangyuan‘ı Ankara‘ya davet etmiş ve bu davetle ilk defa Çin İslam Cemiyeti Başkanı resmi ziyarette bulunmak üzere Türkiye‘ye gelmişti. Bu ziyaret esnasında ikili ilişkilerin ileri düzeye taşınması ve öğrenci mübadelesi konularında uzlaşmaya varılmıştı.