Erzurum Ve Doğu Anadolu Bölgesi'nin Ruslar Tarafından Nasıl İşgal Edildiğini Gösteren Rus Haritası

1916 yılında hazırlatılan bir Rus haritası, Erzurum ve Doğu Anadolu Bölgesi'nin Ruslar tarafından nasıl işgal edildiğini adım adım gözler önüne seriyor.

Rus Askeri Müzesi'nde sergilenen haritada, Rus ordusunun Hasankale üzerinden Erzurum'a doğru ilerledikleri anlaşılırken, işgalci güçlerin çevrelerinde geniş bir emniyet hattı oluşturdukları dikkat çekiyor.

Erzurum ve bölgede gerçekleştirilen Rus işgalinin en somut kanıtı olan söz konusu haritanın, Moskova'da bulunan Rus Askeri Müzesi'nde muhafaza edildiği belirtilirken, haritada, Kars ve Sarıkamış'ın ardından Hasankale'ye gelen Rus ordusunun, Erzurum'u işgal planı da ortaya koyuluyor.

Çar Deli Petro'nun vasiyetiyle sıcak denizlere inmeyi isteyen Ruslar'ın hazırlattığı ve Erzurum'u da içine alan harekat haritalarının, Rus Askeri Müzesi'nde muhafaza edildikleri bildirildi.
1828, 1855, 1877 ve 1878 savaşlarında araziyi iyice tanıyabilmek ve karargahta bir bütünlüğü sağlayabilmek için özel askeri haritalar hazırlattıran Rusya'nın, Kars, Sarıkamış, Pasinler ve Erzurum'u içine alan çok sayıda askeri haritayı bugüne kadar sakladığı ve yurttaşlarının görmeleri için müzelerde sergilediği kaydedildi. Moskova, Petersburg ve Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te hazırlatılan haritalarda, özellikle Doğu Anadolu Bölgesi üzerinde durulurken, aralarında Erzurum'un da bulunduğu çok sayıda Şark
vilayetinin kasabalarına varıncaya kadar haritalandırıldığı öğrenildi.

1916 yılında hazırlatılan ve General Yudeniç ve ekibi tarafından kullanılan bir Rus haritasında, Pasinler ve Erzurum'u da içine alan bölgenin işgali, karış-karış incelenirken, söz konusu haritanın teknik yönden en kapsamlı haritalar arasında bulunduğu kaydedildi.
Rusların Doğu'yu işgal sürecinde kullandıkları haritada, Tortum ve Narman çizgisinde Rus cephesi düz bir hat ile gösterilirken, Hasankale'nin hemen batısındaki plan da, yarım ay şeklinde göze çarpıyor. Güneyde Pasinler Ovası'nın uç kısmından ve Ketevan'dan başlayan cephe, Alvar'ın batısından geçerken, aynı cephenin, Sos ve Porsuk'u Anadolu'ya bırakacak şekilde kuzeye, yine yay çizerek Kalbulas ile Aha'ya doğru gitmesi dikkat çekiyor. Harita üzerindeki incelemelerden, Hasankale'nin Rus işgali altında
olduğu anlaşılırken, Hasankale ilçesinin etrafında bulunan yarım ay şeklinde hattın ise, Ruslara ait emniyet hatları olduğu belirtiliyor. Bu hattın Erzurum'a doğru olan kısmındaki ok işaretleri, Rus ordusunun Erzurum'a doğru ilerleyişini gösterirken, harita bilimciler, Deveboynu istikametinden yapılan bu ilerlemenin ilk darbe vuracağı bölgenin de, Toy ve Çiftlik olduğunu dile getiriyorlar.

Söz konusu savaş haritasında, Çobandede ile Sivişli arasındaki yol bile göze çarparken, şimdiki adıyla Dumlu olan Tafta ve Hinsk'in de işgal yolu üzerinde bulunduğu görülüyor. Haritacılar tarafından analiz edilen Rus askeri haritasında, Erzurum şehrinin ise, daha açık tonda bir renkle tarandığı görülüyor. Taralı bu bölgenin kuzeyinde Ephrates (Karasu) göze çarparken, Rus hattının, Erzurum ile Gez şosesinden Ilıca'ya kadar ulaştığı belirtiliyor.

Ruslar tarafından Doğu'ya ilişkin olarak hazırlanan çok daha büyük ölçekli haritaların bulunduğunu kaydeden uzmanlar, 1916 yılına ait bu haritanın, özellikle bir harekatta kullanılmış olması açısından büyük önem taşıdığını dile getirdiler.
Uzmanlar, Erzurum ve bölgede gerçekleştirilen Rus işgalinin en somut kanıtı olan söz konusu haritanın, Moskova'da bulunan Rus Askeri Müzesi'nde muhafaza edildiğini ifade ettiler.