İrlanda'nın bu duruma düşeceği hiç akla gelmezdi

İrlanda bir zamanlar bize örnek gösteriliyordu. "İrlanda gibi olun!" deniyordu. Şimdi İrlanda yerlerde sürünüyor. Kendi bankalarını düşürmeseler Avrupalı dostları aldırış etmeyecek ama, İrlanda yerden kalkamaz ise bu defa kendi bankaları sarsılacak. Açık anlatım ile İrlanda'ya yardım etmek için değil, kendi bankalarını kurtarmak, euro'nun değerini korumak uğruna İrlanda'yı kurtarmaya çalışıyorlar.
İrlanda'nın tartışılan borç rakamı 731 milyar dolar. Açıklamalara göre İngiliz bankalarına 148, Alman bankalarına 138, ABD bankalarına 68, Belçika bankalarına 54, Fransa bankalarına 50 milyar dolar, diğer bankalara da 271 milyar dolar borcu var.
IMF'nin Dünya Ekonomik Görünümü'nde yayımlanan güncel rakamlara göre İrlanda'nın milli geliri (GSYH) 204 milyar dolar kadar. Bütçe gideri 110 milyar dolar, geliri 70 milyar dolar dolayında. Bu milli gelire göre açıklanan borç rakamı milli gelirin 3.2 katı. AB kaynaklarında ise İrlanda'nın borç yükünün milli gelirinin yüzde 65'i kadar olduğu açıklanıp duruyor. (Burada bir belirsizlik var. Kamu borcu ve özel+kamu borcu rakamları birbirine karıştırılmış olabilir.)

Sıra İrlanda'ya geldi
Son haberlere göre, İrlanda'nın (lütfederek!) yardım almayı kabul etmesinin ardından AB  ve Dublin arasında anlaşma sağlandı.
IMF ile de görüşecek olan İrlanda, bir yandan da kapsamlı bir tasarruf paketi hazırlıyor. AB ve IMF'nin koruması altına giriyor. Ön açıklamalara göre kurtarma paketinin kapsamı 80 ila 90 milyar euro (yaklaşık 125 milyar dolar) olacak. Bu yardım paketi, İrlanda'nın yıllık bütçe gelirinin 1.5 katı, milli gelirinin yüzde 60'ı büyüklüğünde.
AB'den yapılan açıklamada yardımın tüm Avrupa'yı koruma için yapıldığı, böylece Euro Bölgesi ve AB'de mali istikrarın güvence altında tutulmaya çalışılacağı belirtiliyor.
İrlanda'nın durumu tartışılırken Portekiz, İspanya ve Yunanistan'ın durumları da gündeme geliyor. Bu 4 ülkenin değişik bankalara toplam borcu 2 trilyon dolar. İrlanda'ya ek olarak Yunanistan 175 milyar dolar, İspanya 877 milyar dolar, Portekiz 235 milyar dolar borçlu.

Bizim göstergelerimiz çok iyi
Bu borcu çevirebilseler sorun yok ama, borç taksitlerini ödeyemiyorlar. Bütçe açıkları devam ettiği için bırakınız borç taksitini ödemeyi, yeniden borçlanmaları gerekiyor. Ödenmez ise sistem çökecek.
Ülkelerin toplam borç stokları ve bütçe açıkları değerlendirilirken toplam rakama değil, borcun ve açığın milli gelire oranına bakılıyor. Borcun ve açığın hazmedilebilir boyutta olup olmadığı önemli.
AB ülkeleri için daha önce Maastricht kriteri adı altında sınırlamalar getirilmişti. Bütçe açığı milli gelirin yüzde 3'ünden, kamu borcu yüzde 60'ından fazla olmayacaktı. Ne ilginçtir ki AB ülkeleri ölçüyü kaçırdı. Bütçe açığı İrlanda'da yüzde 14.4, Portekiz'de yüzde 9.3, Yunanistan'da yüzde 15.4, İspanya'da yüzde 11.1 oranında. AB ortalaması yüzde 6.8 oldu. Bizde 2010 yılında bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 4.0 olacak. 2011 hedefi yüzde 2.8 oranını tutturmak.
Yunanistan'ın kamu borcunun milli gelirine oranı yüzde 11.5, Portekiz'in yüzde 76, İspanya'nın yüzde 53 olarak açıklanıyor. AB ülkelerinde ise kamu borcunun milli gelire oranı ortalama yüzde 73 dolayında.
Bizim AB ölçüleri ile kamu borcumuzun milli gelirimize oranı 2010'da yüzde 45. 2011 hedefi yüzde 40 olarak belirlendi. İşte bizi AB'nin sorunlu ülkelerinden ayrıştıran
2 önemli gösterge bunlar.