Nobel ödüllü iktisatçı: Kemer sıkma yetmez
Joseph Stiglitz'e göre, kemer sıkma önlemleri Avrupa'daki krize çare değil. Stiglitz, euro bölgesinde istikrar için uzun vadeli adımlar atılması gerektiğini söylüyor.
Stiglitz'e göre kemer sıkma önlemleri euro bölgesi için çözüm değil.
Ünlü iktisatçının Avrupa para birimi ile ilgili değerlendirmesi özetle şöyle:
"Amerikan dolarının ABD'nin her yerinde kullanılabilmesine olanak tanıyan nedenlerden biri, ortak bir mali idare bulunması ve yüksek göç oranı. Örneğin Kuzey Dakota'nın bomboş kalmasına itirazımız yok.
Avrupa'da böyle bir mali idare yok, göç daha zor ve devletlerin çoğu ülkelerinin bomboş kalması konusunda isteksiz. Bu nedenle etkili bir ortak para birimi olmasını sağlayacak koşullar yok orada.
Bir taraftaki açıkları kapatmak için, başka bir tarafı güçlendirmenin yeterli olabileceğini düşünebilirsiniz. Ancak bunun için güçlü bir mali idare gerekir ki, o da yok."
Ekonomik durgunluk reçetesi
Stiglitz'e göre, Avrupa'nın stratejisi hatalı:
"Avrupalıların yaptıkları, mali olarak kendilerini bir istikrar ve büyüme anlaşmasına bağlamak oldu. Bu da aslında büyümeden çok, ekonomik durgunluk anlaşması. Zira bir şok yaşandığı zaman açıkları sınırlandırmak, ekonomik durgunluk reçetesidir. Yunanistan'da olan bu.
Onun için mesele, her zaman için, bir kriz yaşandığında atlatmayı başarıp başaramayacaklarıydı. Bence bu sorunun cevabını henüz alamadık.
Temmuz ayında varılan anlaşma nispeten iyi bir anlaşmaydı. Burada Yunanistan'ın büyümek için yardıma ihtiyacı olduğu kabul ediliyordu. Ancak bunun için bir para yatırılmadı ve anlaşmanın onay süreci yavaş ilerledi.
Bu nedenle sorunun henüz çözülmediği kanısındayım."
Uzun vadeli önlemler
Avrupa Mali İstikrar Fonu'nun genişletilmesi gerektiğini düşünen Stiglitz, uzun vadede atılacak adımlar konusunda da şöyle diyor:
"Avrupa hisse senetleri çıkarılması, bazı başka adımlar atılması ve kemer sıkmanın çözüm olmadığının anlaşılması gerek.
Hisse senedi çıkarmak, mali çerçevenin parçası olmalı."
Stiglitz, Euro bölgesinin sorununun, yalnızca mali açıkların kapatılması gerektiğinin düşünülmesi olduğunu kaydediyor.
Joseph Stiglitz'e göre, Temmuz ayında varılan anlaşmanın hızlı uygulanması iyi bir başlangıç olacak; ancak demokrasinin doğası gereği, anlaşmanın onay süreci çok ağır ilerliyor.
"Önemli bir yasanın onaylanması için iki ay çok uzun bir süre değil. Ancak piyasa hızlı hareket ediyor. Onay sürecini eleştirmiyorum, demokrasinin doğası böyle. Benim eleştirim krizden önceki 10 yıl içinde bir şey yapmamış olmaları" diyor Stiglitz.
Peki ne olacak?
Nobel ödüllü iktisatçıya göre, Avrupa Yunanistan gibi ciddi ekonomik sorunları olan ülkelere yardım yapılmadan Almanya'daki gibi kemer sıkma önlemlerinde ısrar ederse, euro bölgesinin dağılması neredeyse kesin.
Ancak para yatırırlarsa en azından bir süre ayakta kalması mümkün.
Stiglitz, Avrupa Merkez Bankası'nın bunalımla baş edebilmek için gerekli esnekliğe sahip olan bir kurum olduğuna inanıyor ve şöyle diyor:
"Almanya'daki ve diğer bazı yerlerde Avrupa Merkez Bankası'nın İtalyan ve İspanyol hisseleri satın almaması gerektiği söyleniyor. Ancak banka bunu yapmazsa euro bölgesinin geleceği pek parlak değil.
Yunanistan'a büyümesi için yeteri kadar yardım verilirse, büyüyebilir ve borçlarını idare edecek duruma gelebilir."