Kira Artis Sinirlamasi Önümüzdeki Ay Bitiyor Açiklamasi 'Yüzde 25 Sinirlamasinin Devam Ettirilmesi Anayasaya Aykiri Olur'

Konut kira artislarina getirilen yüzde 25’lik yasal sinirlamanin önümüzdeki ay bitiyor olmasi ve Hazine ve Maliye Bakani Mehmet Simsek’in bu sinirlamanin devaminin gerekli olmadigini ifade etmesine ragmen, uygulamanin sürüp sürmeyecegi belirsizligini koruyor. Hem kiracilar hem de ev sahiplerini ilgilendiren konunun anayasa nezdinde uygun olup olmadigina dair Altinbas Üniversitesinden Medeni Hukuk Anabilim Dali Ögretim Üyesi Doç. Dr. Meliha Sermin Paksoy önemli degerlendirmelerde bulundu. Doç. Dr. Meliha Sermin Paksoy, kira bedeline getirilen sinirina dair geçmiste de örnekler bulundugunu ancak mevcut yüzde 25’lik sinirin enflasyonun çok altinda kalmasindan dolayi artik devam ettirilmemesi gerektigini söyledi.



“Yüzde 25 artik enflasyonun çok altinda”

Doç. Dr. Paksoy konuyla ilgili degerlendirmelerine söyle devam etti:

“Konut ve is yeri kiralarinda kira bedeline sinir getirilmesi, Türk Borçlar Kanunu Madde 344 ile uyumludur. Geçmiste de benzer sinirlamalar yapilmistir; örnegin, 2000 yilinda kira artislari yüzde 25, 2001 yilinda ise yüzde 10 ile sinirlandirilmisti. Ayrica, 1955 tarihli Gayrimenkul Kiralari Hakkindaki Kanun da kira bedelinin belirlenmesine iliskin sinirlar getirmistir. Ancak mevcut durumda tartismanin odak noktasi, yüzde 25 sinirinin yüksek enflasyon oranlarinin çok altinda kalmasidir. Son yillarda Türkiye’de enflasyon oranlari oldukça yüksek seyretti: 2023’te yüzde 64,77, 2022’de yüzde 64,27 ve 2021’de yüzde 36,98. Bu sartlar altinda yüzde 25 kira artis siniri, kira bedelinin enflasyon karsisinda deger kaybetmesine neden olmaktadir. Ayrica, döviz üzerinden kira belirlemenin yasaklanmis olmasi da devam eden sözlesmelerde kira bedellerinin rayicin çok altinda kalmasina neden olmaktadir. Bu durum, mülk sahiplerinin ekonomik açidan zarar görmesine neden olmakta, mülkiyet hakkina ve sözlesme serbestisine müdahale teskil etmektedir.”

“Kira artis sinirinin sürekli degistirilmesi kanunilik ilkesini zedelemektedir”

Yüzde 25 sinirlamasinin ayrica barinma hakkini ve enflasyonla mücadeleyi etkin bir sekilde saglayamamasi açisinda da ele alinmasi gerektigini hatirlatan Paksoy, “Anayasa Madde 13’e göre temel hak ve hürriyetler yalnizca kanunla ve belirli sartlar altinda sinirlandirilabilir. Kanunilik ilkesi, kanunun belirli, ulasilabilir ve öngörülebilir olmasini gerektirir. Ancak, kira artis sinirinin sürekli degistirilmesi, sinirin devam edip etmeyeceginin belirsiz olmasi bu sarti zedelemektedir. Ölçülülük ilkesi de yapilan müdahalenin amaci saglamaya elverisli, gerekli ve orantili olmasini gerektirir. Yüzde 25 sinirlamasi genel olarak kira bedellerinin artmasini engelleyemedigi gibi, dar gelirlilerin konut ihtiyacinin saglanmasina da etkin bir yöntemle hizmet etmemektedir. Bu sinir sadece devam eden sözlesmelere taraf olan kiracilari zengin ve fakir ayrimi yapmadan korumustur. Fakat devam eden sözlesmelerde kira bedeli bu sinirlama nedeni ile rayicin çok altinda kaldigi için müdahale orantili degildir.” dedi.



“Yüzde 25, kanunilik ve ölçülülük ilkelerine aykiridir”

Altinbas Üniversitesinden Doç. Dr. Meliha Sermin Paksoy sinirin anayasaya aykiri olmasina dair görüsünü de ekleyerek sözlerini söyle sonlandirdi:

“Sonuç olarak, yüzde 25 kira artis sinirinin uzatilmasi anayasanin kanunilik ve ölçülülük ilkelerine aykiridir. Bu sinir, kiraya veren maliklerin mülkiyet haklarini ve sözlesme serbestisini ihlal etmekte, kira bedelinin enflasyon karsisinda erimesine neden olmaktadir. Dolayisiyla, bu uygulamanin devam ettirilmesi anayasa uygun olmayacaktir. Nitekim Anayasa Mahkemesi, 2001 yilinda enflasyonun çok altinda kalan artis sinirini Anayasa aykiri oldugu gerekçesi ile iptal etmistir.”