Türkiye'nin Ilk Hidrojen Vadisi Projesi
Güney Marmara Kalkinma Ajansi’nin (GMKA) koordinatörlügünde 15 ortakli bir konsorsiyum ile yürütülen “Güney Marmara Hidrojen Kiyisi-HYSouthMarmara” Projesi, yesil hidrojen üretimi ve hidrojenin farkli uygulamalarda kullanimi için örnek bir model olusturma misyonuyla hareket ediyor. Projenin, ortakliklarin verimli is birlikleri ve çalismalari ile daha temiz ve yesil bir gelecege ulasma hedefi için önemli bir dönüm noktasi olmasi öngörülüyor. HYSouthMarmara Projesi’nin ilk çalistayi, Türkiye Hidrojen ekosisteminin en önemli paydaslarini bir araya getirdi.
Güney Marmara Kalkinma Ajansi’nin (GMKA) koordinatörlügünde 15 ortakli bir konsorsiyum ile yürütülen “Güney Marmara Hidrojen Kiyisi - HYSouthMarmara” Projesi, Türk sanayisinin yesil dönüsümü ve hidrojen ekosisteminin canlandirilmasi için önemli bir adim olacak.
Sabanci Üniversitesi, Türkiye’nin ilk hidrojen vadisi projesi olan “HYSouthMarmara” projesinin ilk çalistayina ev sahipligi yapti. Sabanci Üniversitesi Gösteri Merkezi’nde (SGM) gerçeklestirilen çalistayda proje paydaslari, firma temsilcileri ve akademisyenler bir araya getirildi.
’HYSouthMarmara Hidrojen Vadisi Projesi’ hakkinda bilgiler verilerek baslanan çalistayda basariyla devam eden vadilerden ve vadi adayi bölgelerden sunumlarin yani sira, 4 ayri panelde; hidrojenin gelecegi, diger hidrojen vadisi çalismalari ve hidrojen ekosistemi konusundaki gelismeler aktarildi.
Güney Marmara Kalkinma Ajansi’nin (GMKA) koordinatörlügünde 15 ortakli bir konsorsiyum ile yürütülen “Güney Marmara Hidrojen Kiyisi - HYSouthMarmara” Projesi, yesil hidrojen üretimi ve hidrojenin farkli uygulamalarda kullanimi için örnek bir model olusturma misyonuyla hareket ediyor. Projenin, ortakliklarin verimli is birlikleri ve çalismalari ile daha temiz ve yesil bir gelecege ulasma hedefi için önemli bir dönüm noktasi olmasi öngörülüyor. Proje paydaslari, firma temsilcileri ve akademisyenleri bir araya getirerek, “Yesil Hidrojen” ve “Hidrojen Vadileri” konusundaki farkindaligin artirilmasi, is birliklerinin olusturulmasi ve görüs alisverisinde bulunulmasi hedeflenen HYSouthMarmara Hidrojen Vadisi Çalistayi’nda, basariyla devam eden vadiler ve vadi adayi bölgeler anlatildi.
Çalistay’in açilisinda HYSouthMarmara Projesi’nin anlatildigi video gösterimi sonrasi devam eden hidrojen vadisi projelerinden örnekler verildi ve vadi adayi bölgelerin sunumlari yapildi. Tatiana Block, Avrupa’nin ilk hidrojen vadisi projesi olan HEAVENN hakkinda bilgiler verirken, Holger Wiertzema Kuzey Almanya’daki önemli bir is birligi projesi olan Norddeutsches Reallabor’u anlatti. Proje ortaklarindan Prof. Marco Pellegrini, University of Bologna’nin çalismalarini ve Italya’daki hidrojen ekosistemini, Prof. Hicham Benyoucef ise Mohammed VI Polytechnic University’nin çalismalari ile birlikte Fas’taki hidrojen ekosistemini katilimcilarla paylasti.
“Hedef yilda 500 ton Yesil Hidrojen”
HYSouthMarmara Proje Koordinatörü Mehmet Volkan Duman açilista yaptigi konusmada, Güney Marmara’da bu projeyi baslatmalarinin özel nedenleri olduguna dikkat çekerek “Burasi çok kritik bir alan. Bu bölgenin özelligi nedeniyle hidrojen isini bu bölgede baslattik ve bir model olarak ortaya çikmaya çalisiyoruz. Projemizin ana hedefi yilda bes yüz ton hidrojen üretmek” dedi.
Güney Marmara’nin avantajli cografi konumunun yani sira temiz enerji sektörünün gelisen sanayisi ile birlikte çok kuvvetli oldugunun da altini çizen Duman söyle konustu:
“Proje kapsaminda Güney Marmara Bölgesi’nin illeri olan Balikesir, Çanakkale ve Bursa’nin hidrojen networkünü ortaya çikaracagiz. Hem Ege Denizi hem Marmara Denizi’ne kiyisi olan bir bölge oldugu için toplamda bin kilometrelik kiyi siniriyla suya erisim sinirsiz olacak. Bu erisim yesil hidrojen üretimi ve su sürdürülebilirligi açisindan çok kritik bir asama. Bölgeyi kiymetli kilan bir baska kritik özellik ise iki ana dogalgaz hattinin Güney Marmara’dan geçiyor olmasi. Bunlardan biri Rusya, Iran ve Azerbaycan’dan gelen hatlarin birlestigi ana hat; digeri ise TANAP hatti. Bu süreçte hidrojene verilecek misyonun ve ilgili hedeflerin dogru belirlenmesi gerekiyor. Temiz dönüsüm sürecinin basariya ulasabilmesi için odaklanilmasi gereken ilk alan enerji verimliligi; sonrasinda olabildigince elektrikasyon ve ardindan olusacak açigin hidrojen ile kapatilmasi. Önümüzde kolay bir süreç olmadigini da eklemem gerek. Hidrojenin önünde çesitli politik, ekonomik ve hatta yasal zorluklar ve engeller olabilir ama bizim yapmamiz gereken pilot çalismalari tamamlamak ve Ar-Ge çalismalarina hiz vermek. Vadi Projemizin önünü açtigi fizibilite çalismalari ile de bu süreçte kendimizi hazir halde tutmak amacini tasiyoruz.”
“Türkiye’nin ilk karbon-nötr bölgesi olmak istiyoruz”
HYSouthMarmara Proje Koordinatörü Mehmet Volkan Duman yesil yakitlar için bir merkez ve Türkiye’nin ilk karbon-nötr bölgesi olmak için yola çiktiklarini da kaydederek sözlerine söyle devam etti:
“Güney Marmara Kalkinma Ajansi olarak bölgede birçok farkli projeye de öncülük ediyoruz. Balikesir Üniversitesi ve Çanakkale Üniversitesi’nde iki yenilenebilir enerji egitim merkezini kurduk. Bunun yaninda; projemizin bir baska ana faaliyeti ise bor minerali ile ilgili. Borun çok kiymetli özellikleri var ama biz tabii ki bu projede hidrojeni depolayabilme özelligini ön plana çikartiyoruz. Vadi Projesi kapsaminda yilda 10 tonluk sodyum borhidrür tesisi kurulacak. Eti Maden’in bu konuda daha kuvvetli bir yapiya bürünecegini düsünüyoruz. Üretilecek bu yeni bor kimyasali, kati faz hidrojen tasiyicisi olarak TÜBITAK MAM tarafindan gelistirilecek yeni bir güç sisteminde kullanilacak.”
“Bu proje sadece sanayide yesil hidrojenin üretimi veya tüketimini degil, ayni zamanda verimli is birlikleri ile yesil bir gelecege ulasmanin önünü açacak bir dönüm noktasi niteligindedir”
Açilis konusmasini gerçeklestiren Sabanci Üniversitesi’nden Prof. Selmiye Alkan Gürsel, çalistayda HYSouthMarmara Projesi’nin yesil hidrojeni üretimi, tasinmasi ve farkli uygulamalarda kullanimi için Türkiye’de örnek bir model olusturacagini belirttigi konusmasinda ayrica, proje sonuçlarinin yayilmasi ve iletisimi konusundaki önemi de vurgulayarak sunlari kaydetti:
"Hidrojen vadisi konsept olarak hizla yayiliyor. Tüm dünyada farkli ölçeklerde 98 tane hidrojen vadisi projesi var. Aktif hidrojen vadileriyle ve hidrojen vadisi adayi bölgeler ile etkilesimlerde bilgi ve tecrübe paylasimlarinin gerçeklestirilmesi ve tekrarlanabilir bir model olusturulmasi oldukça önemli. Bunlara ilaveten yesil hidrojen konusunda kamu bilincini olusturmak ve algilari olumlu sekilde degistirmek ve hidrojen teknolojilerini dogru bir sekilde anlatmak konusunda da bu proje büyük önem tasiyor. Sabanci Üniversitesi, HYSouthMarmara Hidrojen Vadisi Projesinde; aktif hidrojen vadileriyle ve hidrojen vadisi adayi bölgeler ile etkilesimlerde bilgi ve tecrübe paylasimlarinin gerçeklestirilmesi, projenin yaygin etkisini artirmaya yönelik iletisim stratejilerinin olusturulmasi, seminer, çalistay ve çevrimiçi iletisim yöntemleri ile proje kapsaminda gerçeklestirilen faaliyetlerin ve proje sonuçlarinin etkin bir sekilde paylasimi ve projenin genis bir kitle tarafindan görünürlügünün artirilmasinda ve yesil hidrojen üretimi için elektrolizör kurulumu ve devreye alinmasindaki süreçlerde görev alacagiz."
Panellerde tüm yönleriyle hidrojen konusuldu
Çalistayin ilk paneli olan “HYSouthMarmara Konsorsiyumu’nda Yer Alan Yesil Hidrojen Üreticisi, Dagitici ve Kullanicilarinin Çalismalari ve Görüsleri” temali oturumun moderatörlügünü EnerjiSa Üretim’den Dr. Kahraman Çoban üstlendi. Panelde Linde Gaz A.S.’den Ismail Erilhan, Kaleseramik Çanakkale Kalebodur Seramik Sanayi A.S.’den Dr. Kagan Kayaci, Türkiye Sise ve Cam Fabrikalari A.S.’den Gizem Yumru, TÜBITAK MAM’dan Doç. Dr. Fehmi Akgün ve Türk-Alman Üniversitesi’nden Dr. Ögretim Üyesi. Sibel Özenler konusmaci olarak yer aldi.
Çalistayin ögleden sonraki bölümü, TÜBITAK AB Çerçeve Programlar Müdürü-Ufuk Avrupa Programi Ulusal Koordinatörü Çagri Yildirim’in, yesil hidrojenin Avrupa Birligi arastirma alanindaki önemi ve hidrojene yönelik AB destek mekanizmalari ve bu alanlardaki firsatlar hakkinda bilgiler paylastigi sunumla devam etti.
Günün ikinci panelindeki tema ise “Güney Marmara Hidrojen Kiyisi Platformu” oldu. Güney Marmara Kalkinma Ajansi’ndan (GMKA) Petek Egerci Coskun moderatörlügünde gerçeklesen panele; IÇDAS Çelik Enerji Tersane ve Ulasim Sanayi A.S’den Serdar Erdemis, TEKFEN Holding A.S’den Filiz Güler, Akçansa’dan Ismail Gökalp ile RightShip’ten Yücel Yildiz katildi.
Çalistayin üçüncü panelinde “Hidrojenin Gelecegi” konusu masaya yatirildi. Sabanci Üniversitesi’nden Prof. Dr. Selmiye Alkan Gürsel moderatörlügündeki panel; Hidrojen Teknolojileri Dernegi’nden Prof. Dr. Inci Eroglu, Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Can Erkey ve IICEC’den Bora Sekip Güray ‘Hidrojen Teknolojileri’ ve ‘Yesil Hidrojen’ konusunda yapilan çalismalar konusunda bilgiler verdiler.