Seddülbahir Kalesi'ne Bir Ödül Daha
Çanakkale Savaslari’nin yasandigi Tarihi Gelibolu Yarimadasi’nda bir asir sonra restorasyon çalismalariyla ayaga kaldirilan, Çanakkale Bogazi’ni geçmek isteyen itilaf devletlerinin 3 Kasim 1914’te ilk bombaladigi yer olan ilk sehitlerin verildigi Seddülbahir Kalesi, TMMOB Peyzaj Mimarlari Odasi tarafindan düzenlenen 15. Ulusal Peyzaj Mimarligi Ödülleri’nde Genel Kategori Proje Ödülü’ne layik görüldü.
Çanakkale Bogazi’ni geçmek isteyen itilaf devletlerinin gemilerinden atilan top mermileri ile büyük hasar alan Tarihi Gelibolu Yarimadasi’ndaki Seddülbahir Kalesi, aradan geçen bir asirlik zaman diliminde doga sartlari nedeniyle zarar gördü. Harap haldeki kaleyi ayaga kaldirip, açik hava müzesi haline getirmek için Çanakkale Savaslari Gelibolu Tarihi Alan Baskanligi’nca 2015 yilinda baslatilan restorasyon ve çevre düzenlemesi çalismalari tamamlandi. 18 Mart Sehitleri Anma Günü ve Çanakkale Deniz Zaferi’nin 108’inci yil dönümünde Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan tarafindan ziyarete açildi. Seddülbahir Kalesi Müzesinde, ziyaretçiler kalenin 17. yüzyildan bugüne kadar ki tarihi hakkinda bilgilendiriliyor. Ziyaretçiler, Çanakkale Savaslari’nin ilk sehitlerinin yer aldigi kabristani ziyaret edip, 1915 Çanakkale Savaslari’nin bu kalede yasanan kisimlarini, o dönemin savas malzemelerini, belgelerini inceleyebiliyor. Seddülbahir Kalesi’nin restorasyon ve kazi çalismalari sirasinda çikan Osmanli asker künyeleri, Fransiz cep saati, Osmanli el bombasi, Krupp topu namlu temizleme harbisi, Fransiz ve Senegal asker palalari, Osmanli mavzer süngüleri, Osmanli süngü kini, Osmanli palaska barutlugu, Osmanli, Fransiz ve Avustralya asker üniformasi kol dügmeleri, mermiler ve Fransiz mühimmat sandigi ile savasin izleri yasatiliyor.
Peyzaj Mimarlari Odasi’ndan Seddülbahir Kalesi’ne anlamli ödül
Seddülbahir Kalesi’ne verilen Genel Kategori Proje Ödülü, Türkiye Mimarlar ve Mühendisler Odalari Birligi (TMMOB) Peyzaj Mimarlari Odasi tarafindan ülkedeki peyzaj mimarligi faaliyetlerinin tanitilmasi ve gelisimini desteklemek amaciyla düzenlenen 15. Ulusal Peyzaj Mimarligi Ödülleri kapsaminda verildi.
Ödül töreni, 4-6 Eylül 2024 tarihleri arasinda Istanbul’da gerçeklestirilecek olan 60. IFLA Dünya Kongresi kapsaminda düzenlenecek 15. Ulusal Peyzaj Mimarligi Ödülleri Kolokyumu’nda yapilacak. Seddülbahir Kalesi, tarihi dokusunun yani sira yapilan peyzaj düzenlemeleri ile de ziyaretçilerine essiz bir deneyim sunuyor. Peyzaj mimarlari tarafindan yapilan bu basarili çalisma, tarihi ve dogal güzellikleri bir araya getirerek kentin önemli turistik ve kültürel noktalarindan biri olmasini sagladi. Bu ödülle birlikte, Seddülbahir Kalesi’nin tarihi ve kültürel mirasinin korunmasi ve gelecek nesillere aktarilmasi konusundaki çalismalarin ne denli önemli oldugu bir kez daha vurgulanmis oldu.
Italya’dan Kisa Liste Ödülü’nü almisti
25 yil süren arastirma, belgeleme, projelendirme ve uygulama çalismalarinin son sekiz yilinda proje yürütücülügünü üstlenen Çanakkale Savaslari Gelibolu Tarihi Alan Baskanliginin ilk master projesi olarak Cumhuriyet’in 100. yilinda tamamlanarak ziyarete açilan Seddülbahir Kalesi’ne Italya’dan önemli bir ödül geldi. Seddülbahir Kalesi, Ferraro Üniversitesi Mimarlik Fakültesi tarafindan 2010 yilindan itibaren mimarlik alaninda bilim camiasi tarafindan belirlenen koruma ilkelerini bilinçli olarak yorumlayan ve uygulayan, çagdas ifade biçimlerinden yararlanan önemli projelerin degerlendirildigi Uluslararasi Domus Restorasyon ve Koruma Ödülleri’nde farkli ülkelerden 176 basvuru arasindan Kisa Liste Ödülü’ne layik görülmüstü.
Çanakkale Savaslari Gelibolu Tarihi Alan Baskani Ismail Kasdemir, “Çanakkale Bogazi’nin muhafizlarindan olan Seddülbahir Kalesi, Türkiye’nin en prestijli peyzaj ödüllerinden birisini daha aldi. Çanakkale’deki kaleler, yapilan bütün restorasyonlar sonucunda peyzaja çok önem vererek hak ettigi yerine, degere kavusuyor. Biz restorasyon süreçlerimizin tamamini sadece restore ederek degil, kullanilabilir halde yasama uygun, gelen ziyaretçinin keyif alacagi, hatta yasayan bir kale müze olarak tasarliyoruz. Seddülbahir Kalesi de iste onlardan bir tanesi, hem restorasyon yapma teknigi açisindan, hem mimari açidan oldugu kadar da, peyzaj düzenlemeleri de çok dikkat çeken ve ödül layik olmus bir kale. Seddülbahir Kalesi bu peyzaj mimari ödüllerini sonuna kadar hak etmis bir kale, gerçekten restorasyon süreci çok basariliydi, teshir, tanzimi çok basariliydi ve çevre düzenlemesiyle birlikte peyzaji da çok basarili ve bu da karsilik buldu. Ülkemizin en prestijli ödüllerinden birisine daha kavusmus oldu. Biz Seddülbahir Kalemiz ve diger bütün kaleler dahil olmak üzere çok ciddi bir çalisma yapiyoruz. Çok özenli bir çalisma yapiyoruz. Bu mekanlarin ne kadar tarihsel önemi haiz oldugunu, Türk milleti için, kültürel varligimiz için ne kadar kiymetli oldugunu çok iyi biliyoruz. Tarihi Alan Baskanligi olarak da yapmis oldugumuz bütün çalismalarda, bütün restorasyonlarda tabiri caizse ince eleyip çok sik dokuyoruz. Bugüne kadar da çok sükür basarili olduk. Çünkü onlar bize tarihin emaneti, ecdadimizin o büyük insanlarin emaneti ve biz de bu emanetlere gözümüz gibi bakiyoruz ve gelecek kusaklara aktarmanin sorumlulugu altinda oldugumu çok iyi biliyoruz. Insallah Tarihi Alan Baskanligi olarak bu güzel isleri, bu özel isleri yapmaya devam edecegiz. Yapmis oldugumuz bütün çalismalarda, bütün kriterlere uyarak bütün ödüllere talip oldugumuzu da bir kez daha ifade ediyoruz. Tarihin akisinin degistigi bu müstesna topraklarda Çanakkale Tarihi Alanda bütün çalismalarimizi çok özenli bir sekilde yapmaya devam edecegiz” dedi.
Seddülbahir Kalesi
Çanakkale’nin Eceabat ilçesine bagli Seddülbahir köyünde yer alan, 1. derece arkeolojik-askeri-harp tarihi-kentsel sit alaninda bulunan Seddülbahir Kalesi, Gelibolu Yarimadasi’nin en güney ucunda bulunmaktadir. Kale, Tarihi Alan içinde yer almakta olup Bogaz’a giriste Ertugrul (Cape Helles) ve Morto Koylari arasinda kalan burun üzerindedir. seddül-bahr yani ’denizin seddi’ anlamina gelen yaklasik 22 bin metrekarelik alanda konumlanmis kalenin Venedik saldirilarina karsi 17’nci yüzyilda, Osmanli tarihinde banisi (yaptirani) kadin olan ilk askeri yapi olma özelligi tasimasi bakimindan önemli olup, Hatice Turhan Sultan (IV. Mehmed’in annesi) tarafindan 17. yüzyilda insasina baslanmistir. Kale, topografik durumu nedeniyle asimetrik düzensiz bir plan özelligine sahiptir. Kalenin dört kösesinde birer, kuzey bati kösesinde de bir olmak üzere 5 burcu vardir. Bu burçlar birbirlerine sur duvarlariyla baglanmistir. Kalede güney dogudan kuzey batiya 3 kademeli sur ile hisar peçe olusur.