E Ticarette Gözler AYM'de
Etkili rekabet ortamini saglama ve küçük e ticaret sirketlerini korumak maksadiyla çikarilan, ancak tüketicilerin cazip fiyatli ürün kampanyalarindan mahrum kalmasina yol açan elektronik ticaret kanunu için Anayasa Mahkemesi son noktayi koyacak. Çikarildigi günden bu tarafa, dünya ticaret anlayisina aykiri kurgusu ile tartisilip mahkemelik olan E-Ticaret Kanunu için, gözler son karari verecek olan Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) çevrildi.
Danistay 10. dairesi hem kanun hem de yönetmelik hakkinda devam eden dava ilgili son olarak yürütmeyi durdurma karari verince, vatandaslar AYM’nin 13 Temmuz günü esastan görüsecegi kanunla ilgili hayati karari bekliyor.
Geçtigimiz yil Ak Parti ve CHP ittifaki ile meclisten geçirilen ve internet ortamindaki ticareti sil bastan degistiren yeni E-Ticaret Kanunu, bazi maddeleri sebebiyle tartismaya yol açti. Resmi Gazete’de yayimlanan 7416 sayili kanun ve 6563 sayili E-Ticaret Kanununda etkin rekabet ortamini saglama ve küçük sirketleri korunmasi maksadiyla yapilan esasli degisikliklerin yer aldigi kanun, Ak Parti ve CHP’nin ittifaki ile meclisten geçti. Ancak bir grup milletvekilince kanunun bazi maddelerinin Anayasaya aykiri oldugu iddiasiyla iptali için AYM’ye itiraz edildi. Sonrasinda kanunun tatbiki için çikarilan yönetmelik hakkinda da Danistay’a dava açildi. Böylece hem kanun, hem de yönetmelik, hemen mahkemelik oldu.
Anayasa Mahkemesi uzmanlarin sözlü görüsünü aldi
Danistay, devam eden davada yönetmelik ile ilgili olarak yürütmeyi durdurma karari verince gözler Anayasa Mahkemesindeki davaya çevrildi.
Bu arada, Ticaret Bakanligi, Danistay’in yürütmeyi durdurma kararina itiraz etti ve dosya Danistay’in üst kurulu olan Idari Dava Daireleri Kurulu’na (IDDK) gitti. IDDK’nin Ticaret Bakanligi’nin yeni yönetiminin, çarpik kanuna yapilan itiraz hakkinda nasil bir degerlendirme yapacagi da merakla beklenen konular arasinda yer aliyor.
Anayasa Mahkemesi, kanunun birtakim maddelerinin iptali talebiyle açilan davada Ticaret Bakanligi ve sektör uzmanlarinin sözlü görüsüne müracaat etti.
Geçtigimiz hafta yapilan bu görüsmede Ticaret Bakani Ömer Bolat ve sektör uzmanlari bir araya gelip bir çalisma üzerinde görüs alisverisinde bulundular. Sözlü görüsleri dinleyen ve dosyayi inceleyen AYM, 13 Temmuz Persembe günü kanunun iptal talebini esastan görüserek karara baglayacak. Yargi süreçleri devam ederken kanunun oldugu gibi kalmasini isteyen küçük firmalar, kamuoyunu farkli bilgilendirme çalismalari yürüttüler.
Isin uzmanlari ne diyor?
Kanunun, iktisadi teknik bakimindan Avrupa normlarina oturtulmasi gerekiyor. Yeni kanunun, sektörde faaliyet gösteren e-ticaret sirketlerine uygulandiginda, vatandas lehine ortaya çikacak neticelerin iyi degerlendirilmesi gerekiyor. E-ticarete dahil olan orta ölçekteki sirketlerin gelismesine imkan saglayacak yaklasimlarin kanunda yer almasi gerekiyor. Orta ölçekli sirketlerin büyümesini tesvik edecek bir yaklasim sergilenmesi gerekirken, büyüdükçe cezalandiran bir uygulamanin kanundan kaldirilmasi evrensel kurallar geregi saglanmali. Iste konuyla ilgili akademisyen hukukçularin yüksek mahkemeye ilettikleri görüsleri söyle
"8. Madde (Ek Madde 2) ile yasaklar ve yükümlülükler getirilmesi, 10. Madde (Ek Madde 4) ile de e-ticaret lisans ücreti öngörülmesi nedeniyle, bu iki maddenin Kanunun ana omurgasini olusturdugu söyleniyor.
Sektörün en büyük alti sirketinin sirasiyla Trendyol, Hepsiburada, Yemek Sepeti, Getir, Amazon, N11 oldugu dikkate alinarak, net islem hacimleri üzerinden kanunun uygulanmasi halinde, ortaya söyle bir perspektif çikabilecegi kaydediliyor; Yaklasik olarak 2022 yilinda Trendyol isimli pazaryerinin net islem hacminin yaklasik 112 milyar TL oldugu, Hepsiburada’nin yaklasik 40 milyar TL, Yemek Sepeti’nin 16,75 Milyar TL, Getir’in 14,75 Milyar TL, Amazon’un 8,5 Milyar TL, N11’in ise 7,5 Milyar TL seklinde gerçeklestigi varsayiliyor. Sektördeki sürelerine, net islem hacmi kavrami üzerinden bu iki madde özelinde net islem hacimlerine göre 6 büyük sirketin durumunu analiz edildiginde,
8. Madde (Ek Madde 2) uygulandiginda;
Trendyol, belirlenen esigin altinda kalan net islem hacminin yüzde 2’si ve belirlenen esigin üzerinde kalan net islem hacminin binde 3’ü oraninda reklam harcamasi yapabilecek iken, Hepsiburada, Yemek Sepeti, Getir, Amazon ve N11 ise sinirsiz reklam harcamasi yapabilecek. Lider olan sektördeki firma, reklam bütçesi kisitlandigindan birçok sponsorluk anlasmasina giremezken, elindeki sponsorluklari da tasfiye etmesi gerekiyor. Sektör lideri ile pesinden gelen diger 5 sirket arasinda ise sinirsiz bir fark olusmaktadir (Ek m.2/3).
Trendyol, belirlenen esigin altinda kalan net islem hacminin yüzde 2’si ve belirlenen esigin üzerinde kalan net islem hacminin binde 3’ü oraninda promosyon ve indirim yapabilecekken, Hepsiburada, Yemek Sepeti, Getir, Amazon ve N11 ise sinirsiz promosyon ve indirim yapabilecektir. Sektör lideri ile pesinden gelen diger 5 sirket ile ise sinirsiz bir fark olusmaktadir (Ek m.2/3).
Trendyol, tamamen tüketici yanlisi alternatif ödeme kanallari olan e-cüzdan, e-para ve benzeri ödeme araçlarini kullanamazken, diger 5 sirket sinirsiz sekilde kullanabiliyor (Ek m.2/4).
Trendyol, kendi pazaryeri disinda kargo ve tasimacilik hizmeti sunamazken, diger 5 sirket sinirsiz sekilde kargoculuk yapabiliyor. (Ek m.2/4).
Trendyol, kendi pazaryerinde emlak gibi sifir ürünlerin satisini yapamaz iken, ilan hizmetlerini veremeyecekken, diger 5 sirket sinirsiz sekilde bu hizmeti sunabilecektir (Ek. M.2/4).
Bununla birlikte, Kanun’un Geçici Madde 2/4’te Sayin Cumhurbaskani’na Kanunda yer alan esiklerin yari oraninda artirilma yetkisi verilmis, nitekim, bu esikler 23 Subat 2023 tarihli Cumhurbaskanlik Karari ile yari oraninda artirilmistir. Dolayisiyla, reklam ve indirim/promosyon yasaklari basta olmak üzere yukarida belirttigimiz diger yasaklarin hiçbirinde daha önceki senelerdeki oranlarda bir degisiklik meydana gelmemistir. Çarpik hesaplama baremi 2023 de devam etmekte, reklam verme ve sponsorluk konusunda en büyük olan firma sikinti yasamaktadir. Yani, 23 Subat 2023 tarihli Cumhurbaskanlik Karari ile birlikte 8. Madde (ek madde 2) sadece en büyük firmanin tanitim faaliyetlerini ciddi olarak etkiliyor. 2023 yilinda Süper Lig isim hakkini almak için görüsme yapan Trendyol, bu sinirlamalar sebebiyle Türk futboluna yeterince kaynak aktarilma imkanini saglayamadi.
Uzmanlara göre lider firma Trendyol 8,153 milyar TL e-ticaret lisans ücreti ödeyecekken , ikinci siradaki Hepsiburada ise 52 milyon TL , Yemek Sepeti 525 bin TL e-ticaret lisans ücreti ödeyerek, vergi de adaletsizligi yasiyorlar. Böyle bir siniflama ile kimse klasman degistirip, isini büyütüp, uluslararasi en güçlü sirkete yaklasmak istemiyor. Getir, Amazon ve N11 ise ilk dilim içerisinde kaldiklarindan hiçbir sekilde lisans ücreti ödemeyecek. Bu tablo ciddi bir vergi adaletsizligi de olusturuyor.
Yine uzmanlara göre sektörün en büyük 6 sirketinin net islem hacmi üzerinden yapilan kiyaslama sonucunda kanunun genel gerekçesinde yer alan adil ve etkin rekabet ortaminin saglanmasi amacindan tamamen uzaklasildigi, bu durumunda evrensel ticaret sartlarina aykiri oldugu konusuluyor. Bunun en büyük sebebi ise “net islem hacmi” gibi ticari gerçeklerle alakasi olmayan, hukuki bir dayanagi bulunmayan, ucu açik genis bir kavram olusturulup, bu kurgu üzerinden hesaplama yapiliyor olmasina dikkat çekiliyor. Bu düzenlemenin, etkili rekabet ortamini saglama veya küçük sirketleri koruma amaçlari ile bagdasmadigi da belirtiliyor.
Son sözü Anayasa Mahkemesi söyleyecek
Danistay 10. Dairesi’nin verdigi yürütmenin durdurulmasi karari ile yönetmeligin hukuka aykiri oldugu belirtilmisti. Karara Ticaret Bakanligi itiraz edince dosya Danistay’in üst kurulu olan Idari Dava Daireleri Kurulu’na IDDK’ya gitti.
Yakin zamanda karar vermesi beklenen IDDK’nin, Ticaret Bakanliginin itirazini hakli mi bulacak, yoksa üst kurul da yönetmeligin hukuka aykiri oldugunu teyit mi edecek uzmanlara göre cevabi merakla beklenen ilk soru. Ikinci merak edilen konu ise Anayasa Mahkemesi’nin 13 Temmuz günü esastan görüsecegi kanunla ilgili verecegi kararin nasil olacagi yönünde.
Danistay gibi bir degerlendirme yapip Kanunu Anayasaya aykiri mi bulacak? yoksa davayi ret mi edecek? AYM’nin nasil bir degerlendirme yapacagi da merakla beklenen bir diger konu olarak gösteriliyor.
Kaynak: İHA
Geçtigimiz yil Ak Parti ve CHP ittifaki ile meclisten geçirilen ve internet ortamindaki ticareti sil bastan degistiren yeni E-Ticaret Kanunu, bazi maddeleri sebebiyle tartismaya yol açti. Resmi Gazete’de yayimlanan 7416 sayili kanun ve 6563 sayili E-Ticaret Kanununda etkin rekabet ortamini saglama ve küçük sirketleri korunmasi maksadiyla yapilan esasli degisikliklerin yer aldigi kanun, Ak Parti ve CHP’nin ittifaki ile meclisten geçti. Ancak bir grup milletvekilince kanunun bazi maddelerinin Anayasaya aykiri oldugu iddiasiyla iptali için AYM’ye itiraz edildi. Sonrasinda kanunun tatbiki için çikarilan yönetmelik hakkinda da Danistay’a dava açildi. Böylece hem kanun, hem de yönetmelik, hemen mahkemelik oldu.
Anayasa Mahkemesi uzmanlarin sözlü görüsünü aldi
Danistay, devam eden davada yönetmelik ile ilgili olarak yürütmeyi durdurma karari verince gözler Anayasa Mahkemesindeki davaya çevrildi.
Bu arada, Ticaret Bakanligi, Danistay’in yürütmeyi durdurma kararina itiraz etti ve dosya Danistay’in üst kurulu olan Idari Dava Daireleri Kurulu’na (IDDK) gitti. IDDK’nin Ticaret Bakanligi’nin yeni yönetiminin, çarpik kanuna yapilan itiraz hakkinda nasil bir degerlendirme yapacagi da merakla beklenen konular arasinda yer aliyor.
Anayasa Mahkemesi, kanunun birtakim maddelerinin iptali talebiyle açilan davada Ticaret Bakanligi ve sektör uzmanlarinin sözlü görüsüne müracaat etti.
Geçtigimiz hafta yapilan bu görüsmede Ticaret Bakani Ömer Bolat ve sektör uzmanlari bir araya gelip bir çalisma üzerinde görüs alisverisinde bulundular. Sözlü görüsleri dinleyen ve dosyayi inceleyen AYM, 13 Temmuz Persembe günü kanunun iptal talebini esastan görüserek karara baglayacak. Yargi süreçleri devam ederken kanunun oldugu gibi kalmasini isteyen küçük firmalar, kamuoyunu farkli bilgilendirme çalismalari yürüttüler.
Isin uzmanlari ne diyor?
Kanunun, iktisadi teknik bakimindan Avrupa normlarina oturtulmasi gerekiyor. Yeni kanunun, sektörde faaliyet gösteren e-ticaret sirketlerine uygulandiginda, vatandas lehine ortaya çikacak neticelerin iyi degerlendirilmesi gerekiyor. E-ticarete dahil olan orta ölçekteki sirketlerin gelismesine imkan saglayacak yaklasimlarin kanunda yer almasi gerekiyor. Orta ölçekli sirketlerin büyümesini tesvik edecek bir yaklasim sergilenmesi gerekirken, büyüdükçe cezalandiran bir uygulamanin kanundan kaldirilmasi evrensel kurallar geregi saglanmali. Iste konuyla ilgili akademisyen hukukçularin yüksek mahkemeye ilettikleri görüsleri söyle
"8. Madde (Ek Madde 2) ile yasaklar ve yükümlülükler getirilmesi, 10. Madde (Ek Madde 4) ile de e-ticaret lisans ücreti öngörülmesi nedeniyle, bu iki maddenin Kanunun ana omurgasini olusturdugu söyleniyor.
Sektörün en büyük alti sirketinin sirasiyla Trendyol, Hepsiburada, Yemek Sepeti, Getir, Amazon, N11 oldugu dikkate alinarak, net islem hacimleri üzerinden kanunun uygulanmasi halinde, ortaya söyle bir perspektif çikabilecegi kaydediliyor; Yaklasik olarak 2022 yilinda Trendyol isimli pazaryerinin net islem hacminin yaklasik 112 milyar TL oldugu, Hepsiburada’nin yaklasik 40 milyar TL, Yemek Sepeti’nin 16,75 Milyar TL, Getir’in 14,75 Milyar TL, Amazon’un 8,5 Milyar TL, N11’in ise 7,5 Milyar TL seklinde gerçeklestigi varsayiliyor. Sektördeki sürelerine, net islem hacmi kavrami üzerinden bu iki madde özelinde net islem hacimlerine göre 6 büyük sirketin durumunu analiz edildiginde,
8. Madde (Ek Madde 2) uygulandiginda;
Trendyol, belirlenen esigin altinda kalan net islem hacminin yüzde 2’si ve belirlenen esigin üzerinde kalan net islem hacminin binde 3’ü oraninda reklam harcamasi yapabilecek iken, Hepsiburada, Yemek Sepeti, Getir, Amazon ve N11 ise sinirsiz reklam harcamasi yapabilecek. Lider olan sektördeki firma, reklam bütçesi kisitlandigindan birçok sponsorluk anlasmasina giremezken, elindeki sponsorluklari da tasfiye etmesi gerekiyor. Sektör lideri ile pesinden gelen diger 5 sirket arasinda ise sinirsiz bir fark olusmaktadir (Ek m.2/3).
Trendyol, belirlenen esigin altinda kalan net islem hacminin yüzde 2’si ve belirlenen esigin üzerinde kalan net islem hacminin binde 3’ü oraninda promosyon ve indirim yapabilecekken, Hepsiburada, Yemek Sepeti, Getir, Amazon ve N11 ise sinirsiz promosyon ve indirim yapabilecektir. Sektör lideri ile pesinden gelen diger 5 sirket ile ise sinirsiz bir fark olusmaktadir (Ek m.2/3).
Trendyol, tamamen tüketici yanlisi alternatif ödeme kanallari olan e-cüzdan, e-para ve benzeri ödeme araçlarini kullanamazken, diger 5 sirket sinirsiz sekilde kullanabiliyor (Ek m.2/4).
Trendyol, kendi pazaryeri disinda kargo ve tasimacilik hizmeti sunamazken, diger 5 sirket sinirsiz sekilde kargoculuk yapabiliyor. (Ek m.2/4).
Trendyol, kendi pazaryerinde emlak gibi sifir ürünlerin satisini yapamaz iken, ilan hizmetlerini veremeyecekken, diger 5 sirket sinirsiz sekilde bu hizmeti sunabilecektir (Ek. M.2/4).
Bununla birlikte, Kanun’un Geçici Madde 2/4’te Sayin Cumhurbaskani’na Kanunda yer alan esiklerin yari oraninda artirilma yetkisi verilmis, nitekim, bu esikler 23 Subat 2023 tarihli Cumhurbaskanlik Karari ile yari oraninda artirilmistir. Dolayisiyla, reklam ve indirim/promosyon yasaklari basta olmak üzere yukarida belirttigimiz diger yasaklarin hiçbirinde daha önceki senelerdeki oranlarda bir degisiklik meydana gelmemistir. Çarpik hesaplama baremi 2023 de devam etmekte, reklam verme ve sponsorluk konusunda en büyük olan firma sikinti yasamaktadir. Yani, 23 Subat 2023 tarihli Cumhurbaskanlik Karari ile birlikte 8. Madde (ek madde 2) sadece en büyük firmanin tanitim faaliyetlerini ciddi olarak etkiliyor. 2023 yilinda Süper Lig isim hakkini almak için görüsme yapan Trendyol, bu sinirlamalar sebebiyle Türk futboluna yeterince kaynak aktarilma imkanini saglayamadi.
Uzmanlara göre lider firma Trendyol 8,153 milyar TL e-ticaret lisans ücreti ödeyecekken , ikinci siradaki Hepsiburada ise 52 milyon TL , Yemek Sepeti 525 bin TL e-ticaret lisans ücreti ödeyerek, vergi de adaletsizligi yasiyorlar. Böyle bir siniflama ile kimse klasman degistirip, isini büyütüp, uluslararasi en güçlü sirkete yaklasmak istemiyor. Getir, Amazon ve N11 ise ilk dilim içerisinde kaldiklarindan hiçbir sekilde lisans ücreti ödemeyecek. Bu tablo ciddi bir vergi adaletsizligi de olusturuyor.
Yine uzmanlara göre sektörün en büyük 6 sirketinin net islem hacmi üzerinden yapilan kiyaslama sonucunda kanunun genel gerekçesinde yer alan adil ve etkin rekabet ortaminin saglanmasi amacindan tamamen uzaklasildigi, bu durumunda evrensel ticaret sartlarina aykiri oldugu konusuluyor. Bunun en büyük sebebi ise “net islem hacmi” gibi ticari gerçeklerle alakasi olmayan, hukuki bir dayanagi bulunmayan, ucu açik genis bir kavram olusturulup, bu kurgu üzerinden hesaplama yapiliyor olmasina dikkat çekiliyor. Bu düzenlemenin, etkili rekabet ortamini saglama veya küçük sirketleri koruma amaçlari ile bagdasmadigi da belirtiliyor.
Son sözü Anayasa Mahkemesi söyleyecek
Danistay 10. Dairesi’nin verdigi yürütmenin durdurulmasi karari ile yönetmeligin hukuka aykiri oldugu belirtilmisti. Karara Ticaret Bakanligi itiraz edince dosya Danistay’in üst kurulu olan Idari Dava Daireleri Kurulu’na IDDK’ya gitti.
Yakin zamanda karar vermesi beklenen IDDK’nin, Ticaret Bakanliginin itirazini hakli mi bulacak, yoksa üst kurul da yönetmeligin hukuka aykiri oldugunu teyit mi edecek uzmanlara göre cevabi merakla beklenen ilk soru. Ikinci merak edilen konu ise Anayasa Mahkemesi’nin 13 Temmuz günü esastan görüsecegi kanunla ilgili verecegi kararin nasil olacagi yönünde.
Danistay gibi bir degerlendirme yapip Kanunu Anayasaya aykiri mi bulacak? yoksa davayi ret mi edecek? AYM’nin nasil bir degerlendirme yapacagi da merakla beklenen bir diger konu olarak gösteriliyor.