Kadinlarin Dilinden Dökülen Motifler
Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel El Sanatlari Bölümü’nden Prof. Dr. Ayse Aslihan Eroglu’nun Karnavas Bezi ile alakali yaptigi arastirmada “Karnavas, dokumasi ile kültürel kimligini olusturmus yörelerinden biridir.” ifadesini kullandi.
Karnavas bezi Erzurum’un Olur Ilçesi Ormanagzi Köyü’nde dokunuyor ve adini köyün eski adi olan Karnavas ’tan aliyor. Prof. Dr. Ayse Aslihan Eroglu, yaptigi arastirmada ve yayinladigi makalede karnavas bezi ile ceciminin yöreye özgü karakteristik özellikler gösterdigini belirterek, “Sadece bu köyde dokunan Karnavas bezi, köy kadinlari tarafindan basörtüsü olarak kullanilmaktadir. Yörenin dokumacilikla ilgisi eski dönemlere kadar uzanmaktadir. Geçmiste dokumalarda yün kullanilirken, pamugun bölgeye gelmesiyle pamuklu dokumaya geçildigi eski sandiklardan çikan yün dokuma Karnavas basörtülerinden anlasilmaktadir. Boyalar eskiden dogal malzeme ve bitkilerden elde edilmisse de günümüzde suni boyalar kullanilmaktadir.” dedi.
“Karnavas Bezi Anadolu dokuma özelliklerini tasiyor”
Yaklasik 200 yillik geçmise sahip olan Karnavas Bezi’nin yöre kadinlari tarafindan örtünme amaçli kullanildigini anlatan Eroglu, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi’nde kaleme aldigi makalede, “Karnavas Bezi teknik, malzeme ve desen açisindan benzer Anadolu dokuma özelliklerini tasimasinin yani sira geleneksel özellikleri de bünyesinde barindirmasi açisindan önem arz etmektedir. Dokumasinin pamuklu ve görsel açidan zengin olmasi nedeniyle günümüzde farkli alanlarda da kullanilmaya baslanmistir. Tunik, yelek, fular, yeni dogan seti gibi ürünler için Karnavas bezi dokunmus ve dikilmistir. Masa örtüsü, runner, perde dokunarak Karnavas bezinden üretilmis yeni ürünlerin ortaya çikmasi saglanmistir. Arastirmalar neticesinde yöre halkinin motiflerin anlamlarini bilmedigi, basörtüsü olarak sadece yaslilarin kullanmaya devam ettigi görülmektedir.” seklinde konustu.
“Kadinlarin dilinden dökülen motifler”
Karnavas Bezi’nin Türk Kültürü’nden çok derin anlamlar ve duygular yansittigini ifade eden Prof. Dr. Ayse Aslihan Eroglu, söyle devam etti, “Geçmiste kadinlar dile dökemedikleri duygularini dokumalarda kullanilan motiflere yansitirlardi. Karnavas kadinlari da çeyizlerine 40- 50 adet Karnavas Bezi’nden dokuduklari basörtülerini gittigi evin kadinlarina çeyizinden çikararak hediye ederlerdi. Dokuma da kullanilan motiflerin anlamlari göz önüne alindiginda gelinin; ‘evinize bereketle geldim, neslinize yeni nesiller katmaya geldim. Allah bizi nazarlardan korusun” düsüncesini tasidigi anlasilmaktadir. Yeni gelinlerin bu dokumayi dokuyarak yeni evlerine gitmeleri iyi dileklerle aileye katilmalarinin somut örnegi olarak görülebilir.”