2024 Bütçe Görüsmeleri

Ticaret Bakani Ömer Bolat, Israil’e yapilan ticaretin azaldigina dikkat çekerek, “Türkiye olarak ihracatimizin yüzde 31’i Türkiye’de dogrudan yatirim yapmis uluslararasi firmalar tarafindan yapilmaktadir. Ülkemizden Filistin’e gönderilen mallar Israil üzerinden ve buranin gümrükleri üzerinden Filistin’e girebilmektedir” dedi.

TBMM Genel Kurulu’nda Ticaret ve Sanayi ve Teknoloji Bakanliklari bütçeleri görüsüldü. Ticaret Bakani Ömer Bolat, mal ihracatinin 2023 yilinin üçüncü çeyreginde Avrupa Birligi’nde yüzde 1,5, Almanya ve Fransa’da ise yüzde 2,0’nin üzerinde düserken Çin’de yüzde 6,1 oraninda geriledigini hatirlatarak, “G20 ülkeleri içinde ihracati en fazla düsen ülke olarak dikkat çekmektedir. 2023 yilinin 3.çeyreginde mal ihracatimiz, bir önceki çeyrege göre yüzde 1,4 artarak 64,2 milyar dolar olarak gerçeklesmis ve ülkemiz G20 ülkeleri arasinda mal ihracatini son iki çeyrektir arttirmayi basaran tek ülke olmustu” ifadelerini kullandi.

Türkiye ekonomisinin 2021 yilinda yüzde 11,4 oraninda büyüyerek son 50 yilin en hizli büyüme performansini gösterdigini belirten Bolat, “2022 yilinda da sürdürerek yüzde 5,5 oraninda büyümüstür. Anilan yilda büyümenin yaklasik yarisi mal ve hizmet ihracatindan kaynaklanmis ve ihracat büyümenin itici gücü olmaya devam etmistir. Türkiye ekonomisi 2023 yilinda ise ilk çeyrekte yüzde 4,0, ikinci çeyrekte yüzde 3,9 ve üçüncü çeyrekte yüzde 5,9 oraninda büyüyerek, 13 çeyrek kesintisiz büyüme performansini sürdürmüstür. Böylece ekonomimiz yilin ilk üç çeyreginde yüzde 4,7 oraninda bir büyüme hizi yakalamistir. Yilin üçüncü çeyreginde kaydedilen güçlü büyüme performansi yaninda büyümenin kompozisyonunda yasanan iyilesmeye de deginmek istiyorum. Özellikle yatirimlarda yasanan yüzde 14,7 oranindaki güçlü artis ile yatirim harcamalarinin büyümeye yüzde 3,4 puan katki vermesi sürdürülebilir büyümemiz için önem arz etmektedir. Bu artista da makine ve teçhizat yatirimlarinin araliksiz artis serisi 16 çeyrege ulasarak 2023 yili üçüncü çeyreginde yüzde 23,7 oraninda artis göstermesi etkili olmustur. Söz konusu oran son 9 çeyregin (2021 II: yüzde 35,7) en yüksek seviyesinde gerçeklesmistir” dedi.



"2022 yilinda ihracatimiz yüzde 12,9 oraninda artarak 254,2 milyar dolar seviyesine çikti"

“2022 yilinda ihracatimiz yüzde 12,9 oraninda artarak 254,2 milyar dolar seviyesine çikmis ve 2022 yilinda küresel mal ihracatindan alinan pay yüzde 1,02’ye yükselmistir" diyen Bolat söyle konustu:

"2023 yilinin ilk iki çeyreginde ise söz konusu pay yüzde 1,03’e (yilliklandirilmis) yükselmis bulunmaktadir. Mal ihracatimiz 2002’den bu yana 7 kat artti. Ihracatimiz artis trendinde olup Kasim ayinda bir önceki yilin ayni ayina göre yüzde 5,2 oraninda artarak 23 milyar dolar seviyesinde gerçeklesmistir. Böylece en yüksek Kasim ayi ihracat degerine ulasilmistir. Bakanlik olarak faaliyet bazinda il dis ticaret istatistikleri ile yaptigimiz etki analizi çalismasina göre, depremin ihracatimiz üzerindeki etkisinin 6 milyar dolarin üzerinde oldugu hesaplanmistir. Diger taraftan, 2023 yili Ocak-Eylül döneminde küresel ihracat hacmi yüzde 1,1, küresel ithalat hacmi yüzde 3,3 oraninda azalirken, küresel ihracat birim deger endeksi yüzde 4,8 oraninda, küresel ithalat birim deger endeksi yüzde 3,3 oraninda azalmistir. Ayrica, küresel ticaret hacmi 2023 Eylül ayinda, geçen yilin ayni ayina göre yüzde 3,5 oraninda azalmistir.”

Bolat, ithalat verilerine deginerek, “Agustos ayinda yüzde 6,3 gerileyerek 30,3 milyar dolar, Eylül ayinda yüzde 9,1 oraninda gerileyerek 27,5 milyar dolar olarak gerçeklesen ithalatimiz, Ekim ayinda yüzde 6,9 oraninda artarak 29,4 milyar dolar olarak gerçeklesmisti. Kasim ayinda ise yillik bazda yüzde 5,6 oraninda azalisla 28,9 milyar dolar olarak gerçeklesmistir. Böylece Ocak-Kasim döneminde ithalatimiz, bir önceki yilin ayni dönemine göre yüzde 0,5 oraninda artisla 332,8 milyar dolara ulasmistir. Son on iki aylik toplamda ise yüzde 1,4 artisla ithalatimiz 365,4 milyar dolara yükselmistir. Agustos, Eylül, Ekim ve Kasim’da 2022’ye kiyasla aylik bazda gerilemektedir. Dis ticaret açiginda izlenen düsüsün etkisi ile cari islemler açiginda dengelenme yasanmakta, son iki aydir aylik olarak fazla verilmektedir. Yilliklandirilmis bazda son üç aydir devamli gerileyen ve Ekim ayi itibariyle 50,7 milyar dolara düsen cari islemler açiginin önümüzdeki süreçte de gerilemeye devam edecegi öngörülmektedir.”

Ihracatin finansmanina iliskin bilgi veren Bolat, “Türk Eximbank vasitasiyla ihracatçilarimiza 2023 yili ilk 11 ayinda toplam 37,9 milyar dolar destek saglanmis olup, bu sene sonunda 41 milyar dolar ihracat destek hacmi hedeflenmektedir. Bankanin toplam müsteri sayisi, 2023 yilinda da artmaya devam etmis olup, bu firmalarin yüzde 84,1’i KOBI’dir. Yine son dönemde Bakanligimiz, Hazine ve Maliye Bakanligi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasinin yakin koordinasyon içinde yürüttügü çalismalar sonucunda ihracatçilarimizin finansmana ulasimini rahatlatacak degisikliklere gidilmistir. Bu kapsamda reeskont kredilerinin günlük limiti 10 katina günlük 3 milyar 50 milyon TL’ye yükseltilmis, reeskont kredi faizleri asagi çekilmis ve KOBI limitleri ve net ihracatçi kosullarinda düzenleme yapilmistir” diye konustu.



"Türkiye Yüzyilina yepyeni hedeflerle giriyoruz"

Bolat sunlari kaydetti:

“Ticaret Bakanligi olarak, ihracat odakli üreten ve büyüyen Türkiye’de; Türkiye Yüzyilina yepyeni hedeflerle giriyoruz. 2028 yilinda küresel mal ihracatinda ülkemiz payini yüzde 1,3’e, KOBI’lerin ihracattaki payini yüzde 32’ye, E-Ihracatin toplam ihracattaki payini yüzde 10’a, yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürün ihracati payini yüzde 49,5’e çikartmayi hedefliyoruz. Ülkemiz ekonomisinin ve ihracatinin son 20 yilda geldigi noktanin, artik geleneksel pazarlarimizin ötesine geçmemiz gerektigi bilincinde olarak ihracat menzilimizi daha uzaga tasimak, ufkumuzu daha da ötelere götürmek için geçtigimiz yil tanitimini yaptigimiz Uzak Ülkeler Stratejisi’ni hayata geçirdik. Öte yandan, Islam ülkeleri ile ihracat potansiyelimizi gerçeklestirmek amaciyla “Islam Ülkeleri Ihracat Gelistirme Stratejisi”ni hayata geçirdik. Anilan Strateji ile Islam ülkelerinin ihracatimizdaki yüzde 26’lik payinin 2028 yilinda yüzde 30’a yükselmesini hedefliyoruz.”

Bakan Bolat, Türkiye’nin Israil’e ticaretinin yüzde 48 azaldigina dikkat çekerek, “Mevcut ticaretin devlet sirketleri degil, özel sirketler araciligiyla yapilmaktadir. Bunlarin birçogu da uluslararasi firmalar tarafindan yapilmaktadir. Türkiye olarak ihracatimizin yüzde 31’i Türkiye’de dogrudan yatirim yapmis uluslararasi firmalar tarafindan yapilmaktadir. Ülkemizden Filistin’e gönderilen mallar Israil üzerinden ve buranin gümrükleri üzerinden Filistin’e girebilmektedir. Varis yerine Israil yazilmak zorundadir. Israil, Filistin’e direkt gönderilen mallari tanimamaktadir” dedi.



"Imalat sanayi ihracatimizi 33 milyar dolardan 240 milyar dolar seviyesine yükselttik"

Sanayi ve Teknoloji Bakani Mehmet Fatih Kacir, sanayilesme tarihinin seyrini degistirmeyi Cumhurbaskani Erdogan liderliginde AK Parti iktidarlariyla milletçe basardiklarini kaydederek, “Askeri insansiz hava araci üretiminde dünyada lider, ticari araç, günes paneli, beyaz esya, çimento üretiminde Avrupa’da birinci, 21 yil içinde Organize Sanayi Bölgesi sayisini 192’den 353’e çikaran, OSB’lerde üretimde olan sanayi alani sayisini 11 binden 58 bine; istihdami 415 binden 2,5 milyona yükselten, çelik ihracatini 6 kat artirarak, 24 milyar dolara, makine ihracatini 9,5 kat artirarak 23 milyar dolara, kimya ihracatini 10 kat artirarak 30 milyar dolara, otomotiv ihracatini 13 kat artirarak 32 milyar dolara yükselten bir Türk sanayii insa ettik. Imalat sanayi ihracatimizi 33 milyar dolardan 240 milyar dolar seviyesine yükselttik. Bütün bunlari basarmanin yaninda, tüm bu kazanimlarin kalici olmasini ve Cumhuriyetimizin ikinci asrini “Türkiye Yüzyili” yapmayi mümkün kilacak çok önemli bir is daha yaptik” ifadelerini kullandi.

Bakan Kacir, Milli Teknoloji Hamlesi yolculugumuzda Ar-Ge ve inovasyona her daim öncelik verdiklerini aktararak, “Ar-Ge harcamalarimiz 21 yilda, yillik 1,2 milyar dolardan 12 milyar dolara yükseldi. Sagladigimiz destek mekanizmalariyla özel sektörümüz Ar-Ge kültürünü benimseyerek teknoloji ve inovasyon altyapimizda öncü rol üstleniyor. Bu yil TÜBITAK eliyle 180 üniversitenin ve 2 bin 600 firmanin 7 bin 500’den fazla projesine 5,1 milyar lira destek sagliyoruz. 60 sehrimizde kurdugumuz 101 teknoparkimizda, 9 bin 951 girisimimizle teknoloji gelistirme yolculugumuzu sürdürüyoruz. Bin 623 Ar-Ge ve tasarim merkezine sahibiz. Kurdugumuz bu altyapinin neticelerini görüyor, meyvelerini aliyoruz” seklinde konustu.



"Savunma sanayii alaninda yillik 240 milyon dolardan 5,5 milyar dolara yükselen ihracatimiz bunun en güzel örnegidir"

Savunma sanayine iliskin bilgi veren Kacir, “Savunma sanayii alaninda yillik 240 milyon dolardan 5,5 milyar dolara yükselen ihracatimiz bunun en güzel örnegidir. Elbette tam bagimsizlik ve kalkinma hedeflerimize erismek adina bu basarilari savunma sanayii ile sinirli tutamayiz. Ama savunma sanayiindeki basari ve tecrübeden çok sey ögrendik. Yeni bir endüstri politikasini bu ögreti temelinde insa ettik. Kamunun dahli ve etkin yönlendirmesinin; yüksek teknoloji kabiliyetleri için anahtar oldugunu dünya simdilerde daha çok konusuyor belki ama, biz bunu 21 yilda basararak ögrendik. Bazi alanlarda baskalari bizden önde görünseler de teknolojideki paradigma degisimlerinin, bize onlarin önüne geçme firsati sundugunu gördük ve tecrübe ettik” ifadelerini kullandi.

Uçan akilli mobilite ile birlikte Türkiye için bir firsat penceresi dogacagini belirten Kacir, “Savunma sanayiinde insansiz hava araçlariyla elde ettigimiz kazanimlari bu alana tasiyarak dünyanin öncü ülkelerinden biri olacagiz. Hem mobilite teknolojileri hem enerji santrallerinde depolama çözümleri açisindan kritik öneme sahip batarya alaninda yatirimlarimizi hizlandiracagiz. 35 Gwh kapasite hedefiyle gerçeklesecek batarya üretim tesisi yatirimlarina tesvik verdik. Kayseri ve Ankara’da lityum iyon batarya üretim tesisleri açtik. Türkiye’nin Otomobili Togg’un batarya modüllerinin üretimini ülkemizde gerçeklestiriyoruz. Batarya hücresinin üretimine iliskin de hazirliklarimizi sürdürüyoruz. Çevre dostu elektrikli araçlarin yayginlasmasini desteklemek için, ülkemizin tüm sehirlerinde sarj istasyonlari kurulmasini sagladik. 81 sehrimizde 11 bin 502 halka açik sarj baglantisina ulastik. Elektrikli araç basina düsen hizli sarj istasyonu sayisinda Avrupa’da birinciyiz. Savunma sanayimizde milli akilli mühimmatlarin foto dedektörlerinin ve milli radar sistemlerinin çiplerini yerli olarak tasarliyor ve üretiyoruz. Kuracagimiz yeni çip üretim tesisiyle otomotiv, beyaz esya ve savunma gibi sektörlerde kullanilan gelismis sensörlerin tasarim ve imalatini ülkemizde yapacagiz. Yerli ve milli günes panellerimizle günes enerjisinde Dünya’da söz sahibi olacagiz. Avrupa’da 2030 yilina dek olusacak 400 GW günes paneli talebini karsilayabilecek, bölgedeki tek ülke Türkiye’dir” dedi.



"Çocuklarimiz tarafindan gelistirilen bir proje de Uluslararasi Uzay Istasyonunda astronotumuzun gerçeklestirecegi deneylerden biri olacak"

Bakan Kacir söyle konustu:

“7,5 milyar avro bütçeli Dijital Avrupa Programi’na katildik. Program kapsaminda süper bilgisayarlara, yapay zekâ test ve deney tesislerine, açik veri alanlarina KOBI’lerimiz ve arastirmacilarimiz için erisim imkâni saglayacagiz. Cumhuriyet tarihimizde ilk kez bir Türk vatandasimizi, Alper Gezeravci’yi Uluslararasi Uzay Istasyonu’nda bilimsel deneyler gerçeklestirmek üzere 9 Ocak 2024 tarihinde uzaya gönderecegiz. Mus Bilim ve Sanat Merkezinde çocuklarimiz tarafindan gelistirilen bir proje de Uluslararasi Uzay Istasyonunda astronotumuzun gerçeklestirecegi deneylerden biri olacak. Mus’u, Diyarbakir’i, Istanbul’u, Trabzon’u, Edirne’yi, Mugla’yi ayirt etmeden; tüm gençlerimizin hayallerini, projelerini, hedeflerini desteklemeye devam edecegiz. Milli Uzay Programi hedeflerimizden "Ay Misyonu" kapsaminda uzay aracinin tasarim ve üretim çalismalarini tamamlayarak bu görevde kullanilacak hibrit yakitli roket motorunu gelistirecegiz.”
Kaynak: İHA