(Düzeltme) Susuz Kalan 500 Yilik Degirmen Çürümeye Yüz Tuttu
Kastamonu’nun Ihsangazi ilçesinde yaklasik 500 yildir ata tohumu siyezin ögütüldügü su degirmeni, yol yapim çalismasi sirasinda su kanalinin tahrip edilmesi sebebiyle susuz kaldi. Köyde yasayan vatandaslar, 6 yildir çalismayan degirmenin çürümeye terk edildigini söyledi.
2016 yilindan beri su kanalinin yeniden yapilmasini beklediklerini söyleyen vatandaslar, asirlik tarihi degirmenin yeniden çalismasi için yetkililerden yardim beklediklerini kaydetti.
“2016 yilindan beri su kanalinin yapilmasini bekliyoruz”
Ihsangazi’nin Akkaya köyü Degirmenbasi Mahallesi’nde yasayan 55 yasindaki Ayhan Köse, degirmeni yeniden çalistirmak istediklerini ifade ederek, “Köyümüzde bulunan su degirmeni bilinen geçmisi 500 yilliktir. Bilinmeyen tarihi de vardir, daha eskide oldugu söylenir. Bu degirmende ata bugdayimiz siyez isleniyor yillarca. Fabrikalarin olmadigi zamanlarda burada bütün çevre köyler bugdaylarini una çevirirdi. Ancak Ihsangazi-Araç yolu yapimi sebebiyle degirmenize ait olan su kanali yol geçtiginden dolayi tahrip oldu. Yaklasik 2016 yilindan beri bekliyoruz yapilacak diye. Bir türlü yaptirip degirmenizi çalistiramadik. Biz ata bugdayi siyezi bu degirmenlerde isledik sürekli. Burada 4 tane degirmen var. Su anda 2 tane kaldi. Bunlarin bizler tahrip olup kaybolmaktansa tekrar çarki çevirip degirmeni çalismayi istiyoruz. Bunun içinde kanalimizin yapilmasini istiyoruz. Yillarca burasini çalistirmak için ugrastik. Eskiden insanlar kanallarini imece usulü elleriyle temizlerlerdi. Simdi makine ile kanalimizi temizlettirdik, her seyi bitti ama su geçisi olmadigi için su anda degirmenimiz çalismiyor. Degirmenimizin tekrar çalismasini istiyoruz” dedi.
“Müracaat etmedigimiz yer kalmadi ama tüm girisimlerimiz çabasiz kaldi”
Asirlik tarihi degirmenlerde suyun sürekli akmasinin gerektigini belirten Köse, “Degirmende suyun sürekli akmasi gerekiyor. Degirmen çalissa da akmasi lazim çalismasa da akmasi lazim. Burada sürekli su bulunmasi gerekiyor. Çünkü agaçlarin sürekli yas ve su içinde kalmasi gerekiyor uzun ömürlü olmasi için. Islak iken kuruduktan sonra agacin artik ömrü bitiyor. Su anda büyük bir kismi degirmenin tahrip olmus durumda. Agaçlar artik çürümeye baslamis. Bu yüzden degirmenin çürümemesi ve çalismasi için suyun sürekli akmasi gerekiyor. Fakat kanaldan degirmene gelmesi gereken su gelmiyor. Diger taraftan bu su çaya akiyor, bos bos çaya akiyor su anda. Biz imkanimiz ile bu kanali yoldan geçis yaptirma sansimiz yok. Zaten bunu Karayollari da kabul etmiyor. Kendileri kanali yapacaklarini söylediler. Karayollari, müteahhit firma yapacak. Firma bize proje getirin diyor. Biz, dededen babadan kalma ata bugdayimizin islendigi bu degirmen için ne projesi getirelim. Bizim kanalimizi zaten bozan sizlersiniz. Neyin projesini yapalim. O zaman biz yol istemiyoruz, siz bizim kanalimizi eski haline getirin. Proje ile falan isimiz yok. Ne yapmamiz lazim bilemiyorum, türlü yerlere basvuru da bulunduk. Yetkililere basvurduk, Karayollarina gittik, CIMER’e yazdik. Basvurmadigimiz hiçbir yer kalmadi, sonuçta bir çözüm yok, bir santim dahi ilerleme yok. Bugün git yarin gel, bizleri bu sekilde oyaliyorlar” diye konustu.
"Agaçlarimiz kurudu, bahçemizde ektigimiz ürünler kurudu"
Su kanalinin tahrip edilmesi sonrasinda tarim arazilerini de sulayamadiklarini ifade eden Köse, “Köyümüzdeki bütün agaçlar, meyveler, tarlalarimiz bu sudan faydalaniyordu. Köyümüzün tüm arazisi buradan sulaniyordu. Simdi su olmadigi için bütün meyvelerimiz kurudu, agaçlarimiz kurudu, bahçemizde ektigimiz ürünler kurudu. Çok magdur durumdayiz. Bu magduriyetimizin giderilmesini istiyoruz” seklinde konustu.
“Bu degirmenler artik son degirmenler, bunlarda yok olmak üzere”
Eylül ayinda Ihsangazi’de herkesin ata tohumu siyez ürününü bugday haline getirmek için degirmenlere getirdiginden bahseden Köse, “Ihsangazi’nin bütün köyleri, bulgur zamani olan su mevsimde Eylül ayinda hiç durmadan gece gündüz siyez yaparlardi. Su anda artik bazilari siyez ekmekten vazgeçti. Bazilari fabrikalara götürmeye basladi.
Tabii ki fabrikadaki ürün ile bu degirmendeki kadar verim alma sansi da olmuyor. Fabrikada degirmenden yukaridan bogazina bir tane çuval bosaltiyorlar, alttan un olarak çikiyor yarisi da bulgur oluyor. Ama bizim bu degirmende yaptigimiz siyezin yüzde 85-90’i bulgur olarak çikiyor. Fabrikalarda birkaç defa verim elde edebilmeniz için çuvali bosaltmaniz gerekiyor. O zamanda fabrika zarar ediyor. Enerji harciyor ama bizim burada dogal olarak akan sudan enerjimizi aliyoruz, öylelikle ürünlerimizi isliyoruz” ifadelerini kullandi.