Kanuni'nin Aydin'daki Sefer Rotasini Hatirlatti; 'Rodos Seferi Rotasi Yeniden Güncellenmelidir'
Aydin Çine’de yasayan Gültekin Alp Akbay, Osmanli Padisahi Kanuni Sultan Süleyman’in ordusuyla Çine’den geçerek düzenledigi Rodos Seferi’nin 500. yil dönümünün ilçenin tanitimi için bir firsat oldugunu söyledi.
Aydin ve Çine siyasetinin bir dönem önde gelen isimlerinden olan Demokrat Parti (DP) Aydin Il Yönetim Kurulu Üyesi Gültekin Alp Akbay, Kanuni’nin düzenledigi Rodos Seferi’nin 500. yil dönümünün Çine’de çesitli etkinliklerle kutlanmasini istedi. Rodos Seferi’nin Çine Güzergahi’nin da Mugla Il Kültür Turizm Müdürlügü öncülügünde oldugu gibi Aydin’da da ortaya çikarilmasi gerektigini belirten Akbay, Kanuni’nin seferde en az üç gün Çine’de konakladigini da belirterek tarihi önemine vurgu yapti.
“Muhtesem bir olaydir”
“Cihan Padisahi Kanuni Sultan Süleyman Han, bes yüz yil önce bizzat basinda bulundugu 100 bin kisilik ordusuyla sirin ilçemiz Çine’den geçerek Marmaris’e ulasmistir” diyen Akbay, “Rodos’un fethi amaciyla düzenlenen bu askeri sefer basariyla sonuçlanmis, fetih 22 Aralik 1522’de gerçeklestirilmistir. Böyle muazzam bir ordunun batililarin ifadesi ile "Muhtesem" bir Sultan nezaretinde Çine’den geçmesi de ilçemizin tanitimi açisindan yararlanilmasi gereken muhtesem bir olaydir” dedi.
Sefere iliskin bazi bilgileri de paylasan Akbay, “Sefer, padisahin 16 Haziran 1522 Pazartesi günü Istanbul’dan ayrilarak Üsküdar’a geçmesi ile baslar. Iznik, Kütahya, Denizli, Mugla üzerinden 41 günlük yolculukla Marmaris’e ulasilarak 43. gün Rodos’a geçilmesiyle tamamlanir. Güzergahin geçtigi iller arasinda Aydin ilinin olmamasi, Osmanli Devleti’nin 1522 yilindaki idari yapilanmasinda ilçemiz Çine’nin bugünkü Dalama beldesini de içine alacak sekilde Aydin Livasina degil, Mentese Livasina bagli oldukça büyük bir kaza merkezi olmasi sebebiyledir” dedi.
“Çine’nin tarihi açisindan önemlidir”
Kanuni’nin Rodos Seferi sirasinda 41 günde tamamladigi güzergahin, Dalama beldesinin de o dönemde Çine’nin köyü olmasi dikkate alindiginda en az üç gününün Çine sinirlari içinden geçtigini belirten Akbay, “Çine sinirlari içerisinde üç menzil ve üç konak noktasi var. Geçis sirasinda üç menzilde güzergah boyunca birakilmis eserler var. Çine’nin tarihi ve Çine’nin tanitimi açisindan çok önemli olan bu güzergah ve bu güzergah boyunca birakilmis eserler hakkinda bilgi, belge, arastirma maalesef yok. Bizim bilmedigimiz çalismalar varsa da yeterli degil. Çevrede Çine’ye komsu il ve ilçelerde Özellikle Mugla’da çok güzel çalismalar yapilmis. Koçarli ilçemiz aslinda hiç alakasi olmamasina ragmen, daha önceki paylasimlarimda bahsettigim sekilde Cihanoglu ailesinin de etkisiyle güzergahin Koçarli’dan geçtigi izlenimini her firsatta degerlendiriyor. Karacasu ilçemizde güzergahin Karacasu’dan geçmis olabileceginin ciddi sekilde arastirildigini biliyoruz. Yatagan ilçemizde Stratonikeia köyünde Kanuni eseri olabilecegi ihtimali ile bir caminin restore edildigini biliyoruz. Etrafimizda bütün bunlar olup biterken Çine’nin bu konudaki sessizligini anlayabilmek mümkün degildir” diye konustu.
“Mugla’daki hazirlanan proje eksik”
Kanuni Sultan Süleyman, Rodos Seferi sirasinda 19 Temmuz 1522 tarihinde Çine’ye bagli Dalama Mahallesi’nde konakladigi bilgisini paylasan Akbay, “Kanuni’nin ruzname olarak ifade edilen yazili kaynaklara göre, Dalama’dan sonra ki konak noktasi 20 Temmuz 1522 günü Çine’nin Sahme Köyü’ndeki Sahma Deresi Konagi’dir. Hakkinda çok kisitli bilgilere sahip oldugumuz ruznameye göre Sahme, Rodos Seferi hakkinda yazilmis bazi eser ve çevirilerde bazi kaynaklara göre Sahin Deresi Konagi ve Sah Medresesi Konagi olarak geçmekte ve aranmaktadir. Belli ki simdiye kadar Rodos Seferi Güzergahi hakkinda arastirmacilarin yaptigi çalismalarda Sahme Deresi hakkinda yeterli bilgi yoktur. Mugla Il Kültür Müdürlügü’nün hazirladigi Kanuni Yolu Projesi çerçevesinde hazirlanan haritada ise Sahme Deresi konaginin gerçekte oldugundan çok farkli bir konumda gösteriliyor olmasi, bilgi eksikliginden kaynakli olmalidir” dedi.
Güzergahi detayli olarak anlatti
Kanuni’nin 19 Temmuz 1522 günü Dalama’da konaklayan ordusunun izlemesi gereken dogal güzergahin, Kasar Mahallesi üzerinden tarihte Dalama bogazi olarak bilinen bugünkü Topçam Baraji Gölü’nün oldugu yere ve oradan da Cumali Mahallesi’ne ulasmis olmasi gerektigine de vurgu yapan Akbay, “Günümüzde bile civardaki köylerimizin halen kullanmakta oldugu Dalama yolu burasidir. Ayrica 20 Temmuz 1522 günü verilen Sahme Deresi Konagi, sonrasinda 21 Temmuz 1522 günü Çine sinirlari içindeki üçüncü konak noktasi ruznamede her ne kadar Çine Kasabasi Sahrasi olarak yer almakta ise de güzergâhin Bölüntü Köyünden geçtigini biliyoruz. Yine bu bilgiler isiginda ordunun, Çine Ovasini Esentepe Mahallesi istikametinde asarak Bölüntü Mahallesi’ne ulasmis olmasi gerekir. 1522 yili Osmanli Devleti idari yapilanmasina göre o günkü Mentese Livasi’na bagli olan Çine’nin bugün Aydin iline bagli olmasi sebebiyle, Mugla ili kendi yapmis oldugu Kanuni Yolu Projesi’ne Çine güzergâhini dahil etmemistir. Aydin ilinin bu konudaki tutumu, "Kanuni, Rodos Seferi sirasinda Aydin’dan hiç geçmemis ki" mantiginin hakim oldugu düsüncesiyle davranildigi izlenimi olusturmaktadir” diye konustu.
“Çesitli etkinliklerle kutlanmalidir”
“Çine’nin bu çok degerli kültür mirasinin bugüne kadar görmezlikten gelinmesi kabul edilemez” diyen Akbay, “Eger ilimiz Aydin, ilçemiz Çine’nin tarihten gelen bu kültür mirasiyla ilgilenmek niyetinde degilse, ilçemiz kendi imkanlariyla harekete geçmeli basta Belediye teskilâti olmak üzere, sivil toplum kuruluslari, Rodos Seferinin 500. yilinin Çine’de çesitli etkinliklerle kutlanmasini saglamalidir” ifadelerini kullandi.