TBMM Plan Ve Bütçe Komisyonunda Aile Ve Sosyal Hizmetler Bakanligi Bütçesi Görüsülüyor
ANKARA – Aile ve Sosyal Hizmetler Bakani Derya Yanik, 2021 yilinda salgin özelinde hayata geçirilen programlardan faydalanan haneler dahil edilmediginde sosyal yardimlardan yararlanan toplam tekil hane sayisinin 4 milyon 332 bin 805 oldugunu belirterek, 2023 yilinda da tüm toplumu hedefleyen sosyal hizmetlere ve yardimlara iliskin hizmetleri iyilestirmeye, yeni hizmet modelleri ve alanlari gelistirmeye, ortaya çikacak yeni zorluklara ve risklere çözümler üretmeye devam edeceklerini söyledi.
Güçlü bir toplumun temelinin çocuklarin psiko-sosyal ve fizyolojik açidan saglikli bir yasam sürmesinin temin edilmesinden geçtigini ifade eden Bakan Yanik, “Çocuk hizmetlerimiz çocugun üstün yarari ön planda tutularak aile odakli bir anlayis ve stratejiyle yürütülmektedir. Çocuklarimiza yönelik hizmetlerimiz üç asamali olarak sekillendirilmistir; öncelikle çocuklarimiza aileleri yaninda sosyal ve ekonomik destek saglanmaktadir. Çocuklarimizin kendi aileleri yaninda desteklenmesi mümkün degil ise çocuklarimiz koruyucu aile, evlat edindirme yoluyla bir aile ortamina kavusturulmaktadir. Kurulus bakim hizmeti ise son alternatif olarak degerlendirilmektedir” diye konustu.
Bakan Yanik, yaptiklari çalismalar sonucunda 2002’den bugüne aile odakli hizmetlerden yararlanan çocuk sayisinin yüzde 39’dan yüzde 91,8’e yükseldigini aktardi.
"2002 yilinda yalnizca üç tane çocuk evleri sitesi varken, bugün bu sayi 113’e yükselmistir"
Yanik, çocuklarin psikolojik ve ruhsal gelisimlerine daha elverisli olan, aile ortamina yakin ev tipi yatili çocuk evleri ve çocuk evleri siteleri modeline geçildigini kaydederek, “2002 yilinda yalnizca üç tane çocuk evleri sitesi varken, bugün bu sayi 113’e yükselmistir. 6 bin 639 çocugumuz uzman personelimizin destegiyle hayata hazirlanmakta, egitim hayatlari burada etkin sekilde takip edilmektedir. Yine ülke genelindeki bin 191 çocuk evimizde 6 bine yakin çocugumuz kalmaktadir” dedi.
Bakan Yanik, çocuklar için en uygun hizmet modelinin belirlenmesi amaciyla Çocuk Koruma ve Ilk Müdahale (ÇOKIM) birimlerinin olusturuldugunu belirterek, 118 ÇOKIM’in bulundugunu ve ÇOKIM’e kabulü yapilan çocuklardan yüzde 88’inin ailesinin yanina döndürüldügünü ifade etti.
Yanik, yaptiklari son düzenleme ile suça sürüklenen ve suç magduru çocuklarin rehabilitasyonunu saglamak için Ihtisaslastirilmis Çocuk Evleri Sitesi’nde hizmet verildigini söyledi.
"Korunma ve bakim altindaki çocuklarimiz arasinda 10 milli sporcu ve 2 bin 172 lisansli sporcu bulunmaktadir"
2022 yilinda 312 çocugun üniversite sinavi sonrasi bir yüksekögretim programina yerlestirildigini dile getiren Bakan Yanik, “Sosyal hizmet modellerinden yararlanan ve yüksekögretim programlarina yerlesen bu gençlerimizi bilgilendirmek, desteklemek için Bakanligimizca bir Yüksekögrenim Rehberi de hazirlanmistir. Diger taraftan korunma ve bakim altindaki çocuklarimiz arasinda 10 milli sporcu ve 2 bin 172 lisansli sporcu çocugumuz bulunmaktadir” diye konustu.
Çocuklara kariyer destegi
Çocuklarin örgün egitime, açik ögretime, mesleki egitime ve halk egitim kurslarina katilmalarini sagladiklarini belirten Bakan Yanik, “2021-2022 egitim ve ögretim yilinda bin 511 çocugumuz özel okula ücretsiz devam etmistir. Sosyal hizmet modellerimizden yararlanan ancak örgün egitime devam edememis çocuklarimiz, resit olduktan sonra istihdamlarinin saglanabilmesi için mesleki egitime yönlendirilmektedir” dedi.
Çocuklarin is ve meslek edinmeleri ve kariyer planlamalarinin yapilmasi için ISKUR ile is birligi yapildigini aktaran Yanik, bakanliga bagli kuruluslarda 13-18 yas grubunda bulunan çocuklara yönelik is ve meslek danismanligi egitimleri verdiklerini söyledi.
Bakan Yanik, bugüne kadar 615 çocugun söz konusu programdan faydalandigini dile getirdi.
9 bin 373 rol model kisi çocuklar ile bulusturuldu
“Benim Rehberim” programi çerçevesinde sosyal hizmet modellerinden yararlanan çocuklarin kendileri gibi ayni ortamda yetismis ve benzer yasam deneyimlerine sahip hayata atilmis gençlerle bulusturuldugunu ifade eden Yanik, “Bu bulusmalarda bilgi ve tecrübe paylasimi saglanmaktadir” dedi.
Bakan Yanik, rol model olabilecek kisilerle bulusmalarla kurum bakiminda çocuklarin üretken, topluma yararli ve sorumluluk duygusuna sahip bireyler olarak yetismelerinin saglamasini hedeflediklerini dile getirerek, periyodik araliklarla kariyer planlama toplantilari, seminerler, söylesi, münazara ve ziyaretler gibi etkinliklerin yapildigini kaydetti.
Bakan Yanik, söz konusu uygulamada 9 bin 373 rol model kisinin çocuklar ile bulusturuldugunu ifade etti.
Kurulustan ayrilan gençlere ise yerlestirilinceye kadar destek saglaniyor
Resit olarak kurum bakimindan ayrilan gençlerin izlenmesi ve ihtiyaç duyulan rehberlik çalismalarinin Bakim Sonrasi Rehberlik ve Izleme Degerlendirme Birimi ile yürütüldügünü belirten Yanik, “Bu gençleri toplumsal yasama uyum sürecinde desteklemek amaciyla Sosyal Hizmet Modellerinden Yararlanan Gençlere Yönelik Hayata Hazirlama Rehberi hazirlanmistir. Egitimine devam eden çocuklarimizin korunma kararlari uzatilmaktadir” diye konustu.
Bakan Yanik, kurulustan ayrilan gençlere ise yerlestirilinceye kadar talepleri halinde Sosyal ve Ekonomik Destek saglandigini aktararak, eylül ayi itibariyla 736 gence bu çerçevede destek verildigini söyledi.
Bakan Yanik, ayrica devlet korumasinda yetistikten sonra evlenen kiz çocuklarina eylül ayi itibariyla 16 bin 680 liralik evlenme yardimi verildigini ifade etti.
Gençlerin istihdami
Devlet korumasindan yararlanmis gençlerin daha önce yilda bir kez yapilan kamu kurumlarina yerlestirilmelerini yilda üç kez yaptiklarini hatirlatan Bakan Yanik, “2002’den bugüne devlet korumasi altinda yetismis 37 bin 821 gencimiz kamu kurum ve kuruluslarinda ise yerlestirilmistir. Gençlerimiz mezun olduklari alanlara göre atanabilmektedir” dedi.
Gençlerin özel sektörde istihdamini artirmak için SGK primlerinin 5 yil süreyle bakanlik tarafindan karsilandigini aktaran Bakan Yanik, Özel Sektör Istihdam Tesviki uygulamasiyla bugüne kadar 9 bin 711 gencin özel sektörde istihdaminin desteklendigi bilgisini paylasti.
Çocuklara özel kreslerde ücretsiz destek
Bakan Yanik, 2002 yilinda bin 179 özel kres, Gündüz Bakim Evi ve Çocuk Kulübü’nün bulundugunu hatirlatarak, “Bugün bu rakam 2 bin 365 olmustur. 86 bine yakin çocuk bu kuruluslardan hizmet almaktadir” ifadelerini kullandi.
Yanik, ekonomik durumuna bakilmaksizin sehit ve gazi çocuklarinin, bakanlik kuruluslarinda bakim altinda bulunan çocuklarin, ekonomik gücü yetersiz ailelerin çocuklarinin ücretsiz bakim hizmeti çerçevesinde bakanlik kuruluslarindan ücretsiz olarak yararlandigini söyledi.
Yanik ayrica, 2022 yilinda 3 bine yakin çocugun ücretsiz bakim hizmetinden faydalandirildigini belirtti.
Küçüklerin muzir nesriyattan korunmasi
Ilgili kurumlarla is birligi içerisinde risklere yönelik müdahale sürecinin yürütüldügünü ifade eden Yanik, “Bu kapsamda çocuklari olumsuz yönde etkileyebilecek bin 552 içerige müdahale edilmistir” dedi.
Bakan Yanik, bakanlik bünyesinde faaliyetlerini sürdüren Küçükleri Muzir Nesriyattan Koruma Kurulunun bugüne kadar 22 bin 197 süreli yayin ve 72 kitap degerlendirdigini, 36 kitap hakkinda küçükler için zararli oldugu yönünde karar verdigi bilgisini verdi. Bunun yani sira müstehcenlik suçu ile ilgili 10 bin 500 adet adli bilirkisi raporunun hazirlandigini ve adli makamlara gönderildigini belirten Yanik, “Ayrica vatandaslarimizin çocuklar için zararli oldugunu düsündükleri yayinlari ve uygulamalari dogrudan Bakanligimiza ulastirabilmeleri için bir ihbar mekanizmasi olusturulmustur” ifadelerini kullandi.
Türkiye Yasli Profili Arastirmasi
Yanik, Yasli Profili Arastirmasi ile Türkiye’de yaslilara yönelik hizmetleri ve yaslilarin ihtiyaçlarini bütünsel olarak ele alan sosyal göstergelerin olusturulmasini, kanita dayali verilerin elde edilmesini, elde edilen veriler dogrultusunda koruyucu ve önleyici faaliyetlerin planlamasi amaçladiklarini dile getirdi.
Evde Bakim Yardimi
Yanik, engelli bireylerin bakiminin aile yaninda saglanmasi ve yasadiklari çevrede desteklenmesi amaciyla 2006 yilinda baslattiklari Evde Bakim Yardimi uygulamasindan yaklasik 560 bin kisinin faydalandigini ifade ederek, “Bu kapsamda engellisine evde bakmak isteyen ailelere aylik 3 bin 336 lira ödeme yapilmaktadir. Yardimin baslangicindan bugüne kadar yaklasik 79 milyar lira evde bakim yardimi ödemesi gerçeklestirilmistir” diye konustu.
Yasli Bakim Hizmet Modelleri
2016 yilinda yasli vatandaslara yönelik evde bakim, evde destek ve gündüz hizmetlerinin gelistirilmesi ve güçlendirilmesi amaciyla Yasli Destek Programi’ni (YADES) baslattiklari bilgisini paylasan Yanik, “YADES kapsaminda hazirlanmis projelere 6 yilda toplam 36 milyon lira kaynak aktarilmistir” dedi.
Yanik, YADES projeleri dahil olmak üzere 6 yilda toplamda 31 farkli ilde 55 farkli proje ile 76 bin 497 hanede 111 bin 559 yasli bireye ulasilarak evde bakim, psiko-sosyal destek ve kültürel faaliyet hizmetleri sunuldugunu söyledi.
Yanik, 2022 yilinda yürütülecek projeler için 3 milyon lira daha kaynak aktarimi yapilmasiyla projelere aktardiklari kaynak tutarinin toplamda 39 milyona ulastigini aktardi.
"Kadin nüfus okuryazarlik orani 2002 yilinda yüzde 79,9 iken, 2021 verilerine göre bu oran 95,5’e yükselmistir"
Yanik, söyle devam etti:
“6 yas üzeri nüfus içerisinde kadin nüfus okuryazarlik orani 2002 yilinda yüzde 79,9 iken, 2021 verilerine göre bu oran 95,5’e, 2002-2003 egitim ögretim yilinda ortaögretim düzeyinde kiz çocuklarin net okullasma orani yüzde 45,2 iken 2021-2022 egitim ögretim yilinda bu oran yüzde 89,3’e, 2002-2003 egitim ögretim yilinda yüksekögretim düzeyinde kadinlarin net okullasma orani yüzde 13,5 iken 2021-2022 egitim ögretim yilinda bu oran yüzde 49,2’ye yükselmistir.”
81 ilde SÖNIM bulunuyor
Bakan Yanik, 2013 yilinda 14 pilot ilde hizmet sunmaya baslayan Siddet Önleme Merkezlerinin (SÖNIM) Kasim 2019 itibariyla 81 ile yayginlastirildigini belirterek, bu yil itibariyla 82 SÖNIM’in bulundugunu kaydetti.
"2014’ten bugüne kadar ise 30 bin 935 sehit yakini, gazi ve gazi yakinimizin kamuda istihdami saglanmistir"
Yanik, sunlari söyledi:
“Istihdam hakkinin verildigi 1995’ten 2002’ye kadar 6 bin 315, 2002’den 2014’e kadar 10 bin 187, bu görevin Bakanligimiza devredildigi 2014’ten bugüne kadar ise 30 bin 935 sehit yakini, gazi ve gazi yakinimizin kamuda istihdami saglanmistir. Böylelikle kamuda sehit yakini, gazi ve gazi yakinlarinin istihdami toplamda 47 bin 437’ye ulasmistir.”
Sehit yakini ve gazilere yapilan aylik ödeme miktarinin bin 500 liradan 2 bin 600 liraya çikarildigini ifade eden Bakan Yanik, “Son düzenleme ile bu ödemeler 4 bin liraya yükseltilmistir” dedi.
Sehit yakini ve gazilere yapilan aylik ödemelerde 15 Temmuz’a ithafen temmuz aylarinda 2 aylik ödeme yapildigina vurgu yapan Yanik, dini bayramlarda ise ilave 2 bin lira ödeme gerçeklestirildigini dile getirdi.
Sosyal yardimlarin çesitlendirilmesi
Bakan Yanik, 2002 yilinda 4 olan sosyal yardim programi sayisini 50’ye çikararak ihtiyaç sahibi vatandaslara çözüm sunduklarini söyleyerek, “2021 yilinda salgin özelinde hayata geçirilen programlardan faydalanan haneler dahil edilmediginde sosyal yardimlardan yararlanan toplam tekil hane sayimiz 4 milyon 332 bin 805’tir” diye konustu.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanliginin 2023 yili bütçe teklifi 149 milyar 868 milyon 618 bin lira
Bakan Yanik, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanliginin 2023 yili bütçe teklifinin 149 milyar 868 milyon 618 bin lira oldugunu söyledi.
Yanik, bakanligin 2023 yilinda tüm toplumu hedefleyen sosyal hizmetlere ve yardimlara iliskin kapasite ve hizmetlerini iyilestirmeye, yeni hizmet modelleri ve alanlari gelistirmeye, ortaya çikacak yeni zorluklara ve risklere çözümler üretmeye devam edecegini söyledi.
Bütçe görüsmesi, muhalefet milletvekillerinin Bakan Yanik’in sunumunu yaptigi bütçeye iliskin görüslerini bildirmesiyle devam etti.