Anayasa Mahkemesinin Gergerlioglu Karari Resmi Gazete'de
Karardan: 'Paylasilmasi nedeniyle basvurucunun cezalandirildigi haber halen yayindadir. Dolayisiyla yayimlandigi 2016 yilindan beri haberin hiçbir suçlama ile karsilasmadigi da gözetildiginde mahkemelerin basvurucunun cezalandirilmasina iliskin amaçlarinda varsaydiklari durumlarin esasinda bulunmadigi anlasilmaktadir'
Anayasa Mahkemesinin HDP'li Ömer Faruk Gergerlioglu'nun bireysel basvurusunda verdigi hak ihlali karari Resmi Gazete'de yayimlandi.
Anayasa Mahkemesi, 1 Temmuz'daki Genel Kurul gündem toplantisinda, eski HDP milletvekili Gergerlioglu'nun sosyal medya paylasimi nedeniyle terör örgütü propagandasi yapma suçundan cezalandirilmasi nedeniyle, ifade özgürlügü ile seçilme ve siyasi faaliyette bulunma haklarinin ihlal edildigi iddiasiyla yaptigi bireysel basvuruyu görüsmüstü.
Yüksek Mahkeme, oy birligiyle Gergerlioglu'nun, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakki ile ifade özgürlügü hakkinin ihlal edildigine karar vermisti.
Yüksek Mahkeme'nin karari Resmi Gazete'nin bugünkü sayisinda yayimlandi.
Kararda, Türk hukukunda yasama dokunulmazliginin temel çerçevesinin Anayasa'nin 83. maddesinin ikinci fikrasinda düzenlendigi ve düzenlemede milletvekillerinin TBMM'nin karari olmadikça tutulamayacagi, sorguya çekilemeyecegi ve yargilanamayacagi güvencelerine yer verildigi hatirlatildi.
Anayasa'da yasama dokunulmazliginin mutlak olarak düzenlendigi, 83. maddede yasama dokunulmazligina bazi istisna ve sinirlamalar getirildigi animsatilan kararda, ilgili maddenin ikinci fikrasinda "seçimden önce sorusturmasina baslanmis olmak kaydiyla Anayasa'nin 14. maddesindeki durumlar"in da dokunulmazlik kapsaminin disinda tutuldugu belirtildi.
Anayasa'nin 14. maddesinin birinci fikrasi kapsamina giren "yasama dokunulmazligi disinda birakilan suçlar"in salt yargi organlarinin kararlariyla anlamli bir sekilde belirlemeye ve böylece belirlilik ve öngörülebilirligi saglayacak sekilde yorumlamaya elverisli olmadigi kaydedilen kararda, su tespitler yapildi:
"Meclis uygulamasi ve gelenegi göz önünde bulunduruldugunda bir milletvekili olan basvurucunun görev süresi esnasinda, üstelik ifade özgürlügüne müdahale edecek sekilde, milletvekili seçilmeden önce sorusturmasina baslanmis olsa bile yasama dokunulmazliginin bulunmadiginin yargi makamlarinca tespit edilebilecegini makul bir sekilde öngörmesi beklenemez.
Tüm bu hususlar birlikte degerlendirildiginde Anayasa'nin 14. maddesinin üçüncü fikrasindan ve Anayasa'nin seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkini düzenleyen 67. maddesinin üçüncü fikrasi hükümlerinden hareketle Anayasa'nin 83. maddesinin ikinci fikrasinda yer alan 'Anayasanin 14 üncü maddesindeki durumlar' ibaresinin kapsamina hangi suçlarin girdigi konusunda kanun koyucunun düzenlemesi disinda yargi organlarinca yapilan yorumlarla belirlilik ve öngörülebilirligi saglamanin mümkün olmadigi sonucuna ulasilmistir."
Kararda, Gergerlioglu'nun, milletvekili seçilmesinden ve genel olarak yasama dokunulmazligina sahip olmasindan sonra yargilanmasina devam edilerek, Anayasa'nin 67. maddesi ile korunan haklarinin ihlal edildigi aktarildi. Ihlalin yasama dokunulmazliginin, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma haklarinin korunmasina iliskin temel güvencelere sahip, belirliligi ve öngörülebilirligi saglayan anayasal veya yasal bir düzenlemenin bulunmamasindan kaynaklandigi sonucuna ulasildigi belirtildi.
Bu gerekçelerle Gergerlioglu'nun seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkinin ihlal edildigine karar verildigi bildirildi.
- "Ifade özgürlügü kapsami disinda birakilamaz"
"Terör örgütleri veya mensuplari tarafindan yapilsa dahi herhangi bir düsünce açiklamasinin, içeriginden, baglamindan ve nesnel anlamindan bagimsiz bir degerlendirmeyle ifade özgürlügü kapsami disinda birakilamayacagi" degerlendirmesine yer verilen kararda, "Herhangi bir açiklamanin sirf yasa disi bir örgüte ait olmasinin ifade özgürlügüne yapilan müdahaleyi otomatik olarak hakli göstermeyeceginin alti çizilmelidir." denildi.
Somut olayda, Gergerlioglu'nun haberi paylasma biçiminde ve haberi paylasirken kullandigi cümlede siddete tesvik olarak yorumlanabilecek herhangi bir ifadeye rastlanilmadigi aktarilan kararda, paylasilan haberde yer verilen fotografin, haber içeriginden bagimsiz degerlendirilmemesi gerektigi kaydedildi.
Kararda, su tespitlere yer verildi:
"Basvurucu, ulusal ölçekte yayin yapan bir internet haber sitesinde daha önce yayimlanmis bir haberi yalnizca paylasmasi nedeniyle cezalandirilmistir. Mevcut basvurudaki paylasimin yapildigi tarihte basvuruya konu edilen terör örgütünün açiklamasinin zaten halka açiklanmis oldugu göz ardi edilmistir. Bu habere iliskin olarak herhangi bir sorusturma baslatildigi veya tedbire basvuruldugu da tespit edilememistir. Paylasilmasi nedeniyle basvurucunun cezalandirildigi haber halen yayindadir. Dolayisiyla yayimlandigi 2016 yilindan beri haberin hiçbir suçlama ile karsilasmadigi da gözetildiginde mahkemelerin basvurucunun cezalandirilmasina iliskin amaçlarinda varsaydiklari durumlarin esasinda bulunmadigi anlasilmaktadir. Bu itibarla basvurucunun ifade özgürlügüne yapilan müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmadigi sonucuna ulasilmistir. Anayasa Mahkemesi açiklanan gerekçelerle ifade özgürlügünün ihlal edildigine karar vermistir."
Kaynak: AA
Anayasa Mahkemesi, 1 Temmuz'daki Genel Kurul gündem toplantisinda, eski HDP milletvekili Gergerlioglu'nun sosyal medya paylasimi nedeniyle terör örgütü propagandasi yapma suçundan cezalandirilmasi nedeniyle, ifade özgürlügü ile seçilme ve siyasi faaliyette bulunma haklarinin ihlal edildigi iddiasiyla yaptigi bireysel basvuruyu görüsmüstü.
Yüksek Mahkeme, oy birligiyle Gergerlioglu'nun, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakki ile ifade özgürlügü hakkinin ihlal edildigine karar vermisti.
Yüksek Mahkeme'nin karari Resmi Gazete'nin bugünkü sayisinda yayimlandi.
Kararda, Türk hukukunda yasama dokunulmazliginin temel çerçevesinin Anayasa'nin 83. maddesinin ikinci fikrasinda düzenlendigi ve düzenlemede milletvekillerinin TBMM'nin karari olmadikça tutulamayacagi, sorguya çekilemeyecegi ve yargilanamayacagi güvencelerine yer verildigi hatirlatildi.
Anayasa'da yasama dokunulmazliginin mutlak olarak düzenlendigi, 83. maddede yasama dokunulmazligina bazi istisna ve sinirlamalar getirildigi animsatilan kararda, ilgili maddenin ikinci fikrasinda "seçimden önce sorusturmasina baslanmis olmak kaydiyla Anayasa'nin 14. maddesindeki durumlar"in da dokunulmazlik kapsaminin disinda tutuldugu belirtildi.
Anayasa'nin 14. maddesinin birinci fikrasi kapsamina giren "yasama dokunulmazligi disinda birakilan suçlar"in salt yargi organlarinin kararlariyla anlamli bir sekilde belirlemeye ve böylece belirlilik ve öngörülebilirligi saglayacak sekilde yorumlamaya elverisli olmadigi kaydedilen kararda, su tespitler yapildi:
"Meclis uygulamasi ve gelenegi göz önünde bulunduruldugunda bir milletvekili olan basvurucunun görev süresi esnasinda, üstelik ifade özgürlügüne müdahale edecek sekilde, milletvekili seçilmeden önce sorusturmasina baslanmis olsa bile yasama dokunulmazliginin bulunmadiginin yargi makamlarinca tespit edilebilecegini makul bir sekilde öngörmesi beklenemez.
Tüm bu hususlar birlikte degerlendirildiginde Anayasa'nin 14. maddesinin üçüncü fikrasindan ve Anayasa'nin seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkini düzenleyen 67. maddesinin üçüncü fikrasi hükümlerinden hareketle Anayasa'nin 83. maddesinin ikinci fikrasinda yer alan 'Anayasanin 14 üncü maddesindeki durumlar' ibaresinin kapsamina hangi suçlarin girdigi konusunda kanun koyucunun düzenlemesi disinda yargi organlarinca yapilan yorumlarla belirlilik ve öngörülebilirligi saglamanin mümkün olmadigi sonucuna ulasilmistir."
Kararda, Gergerlioglu'nun, milletvekili seçilmesinden ve genel olarak yasama dokunulmazligina sahip olmasindan sonra yargilanmasina devam edilerek, Anayasa'nin 67. maddesi ile korunan haklarinin ihlal edildigi aktarildi. Ihlalin yasama dokunulmazliginin, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma haklarinin korunmasina iliskin temel güvencelere sahip, belirliligi ve öngörülebilirligi saglayan anayasal veya yasal bir düzenlemenin bulunmamasindan kaynaklandigi sonucuna ulasildigi belirtildi.
Bu gerekçelerle Gergerlioglu'nun seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkinin ihlal edildigine karar verildigi bildirildi.
- "Ifade özgürlügü kapsami disinda birakilamaz"
"Terör örgütleri veya mensuplari tarafindan yapilsa dahi herhangi bir düsünce açiklamasinin, içeriginden, baglamindan ve nesnel anlamindan bagimsiz bir degerlendirmeyle ifade özgürlügü kapsami disinda birakilamayacagi" degerlendirmesine yer verilen kararda, "Herhangi bir açiklamanin sirf yasa disi bir örgüte ait olmasinin ifade özgürlügüne yapilan müdahaleyi otomatik olarak hakli göstermeyeceginin alti çizilmelidir." denildi.
Somut olayda, Gergerlioglu'nun haberi paylasma biçiminde ve haberi paylasirken kullandigi cümlede siddete tesvik olarak yorumlanabilecek herhangi bir ifadeye rastlanilmadigi aktarilan kararda, paylasilan haberde yer verilen fotografin, haber içeriginden bagimsiz degerlendirilmemesi gerektigi kaydedildi.
Kararda, su tespitlere yer verildi:
"Basvurucu, ulusal ölçekte yayin yapan bir internet haber sitesinde daha önce yayimlanmis bir haberi yalnizca paylasmasi nedeniyle cezalandirilmistir. Mevcut basvurudaki paylasimin yapildigi tarihte basvuruya konu edilen terör örgütünün açiklamasinin zaten halka açiklanmis oldugu göz ardi edilmistir. Bu habere iliskin olarak herhangi bir sorusturma baslatildigi veya tedbire basvuruldugu da tespit edilememistir. Paylasilmasi nedeniyle basvurucunun cezalandirildigi haber halen yayindadir. Dolayisiyla yayimlandigi 2016 yilindan beri haberin hiçbir suçlama ile karsilasmadigi da gözetildiginde mahkemelerin basvurucunun cezalandirilmasina iliskin amaçlarinda varsaydiklari durumlarin esasinda bulunmadigi anlasilmaktadir. Bu itibarla basvurucunun ifade özgürlügüne yapilan müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmadigi sonucuna ulasilmistir. Anayasa Mahkemesi açiklanan gerekçelerle ifade özgürlügünün ihlal edildigine karar vermistir."