Vergi Kanunlarina Iliskin Düzenleme Içeren Kanun Teklifi TBMM Genel Kurulunda Kabul Edildi (2)
Vergi Usul Kanunu'na 'elektronik defter berati' ve 'elektronik muhasebe fisi' tanimlari ekleniyor; mükelleflere, defter ve belgelerini elektronik ortamda ibraz edebilme imkani saglaniyor Banka, ödeme kurulusu ve PTT tarafindan düzenlenen belgeler ile belge düzenleme yükümlülügü bulunmayan kamu kurum ve kuruluslarinin tabi olduklari diger ilgili mevzuat dahilinde düzenledikleri belgeler, bazi durumlarda gider pusulasi yerine kabul edilecek.
Vergi Usul Kanunu'na "elektronik defter berati" ve "elektronik muhasebe fisi" tanimlari ekleniyor; mükelleflere, defter ve belgelerini elektronik ortamda ibraz edebilme imkani saglaniyor.
Kanuna göre, birinci ve ikinci sinif tüccarlar, kazanci basit usulde tespit edilenler ile defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabi ve çiftçiler, söz konusu Kanun kapsamindaki belgeleri düzenleme zorunlulugu bulunmayanlara yaptirdiklari isler veya onlardan satin aldiklari mallar için isi yapana veya mali satana imzalatacaklari gider pusulasi düzenleyecek. Vergiden muaf esnaf için düzenlenen gider pusulasi, bu kisiler tarafindan verilmis fatura hükmünde olacak. Gider pusulasi, malin teslimi veya hizmetin yapildigi tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenecek, bu süre içerisinde düzenlenmeyen gider pusulasi hiç düzenlenmemis sayilacak.
Kanunla bazi durumlarda gider pusulasi yerine kabul edilebilecek belgelere iliskin düzenlemeler de hayata geçiriliyor. Bu kapsamda maddede öngörülen hallerde banka, ödeme kurulusu ve PTT tarafindan düzenlenen belgeler ile Kanun uygulamasinda belge düzenleme yükümlülügü bulunmayan kamu kurum ve kuruluslarinin tabi olduklari diger ilgili mevzuat dahilinde düzenledikleri belgeler gider pusulasi yerine kabul edilecek; bu hallerde mükellefler tarafindan ayrica gider pusulasi düzenlenmesine gerek kalmayacak. Bu madde, düzenlemenin yayim tarihini takip eden ayin basinda yürürlüge girecek.
- Vergi mahremiyeti hükümleri, yetkili ortak, yönetici ve çalisanlara da uygulanacak
Düzenlemeyle söz konusu Kanuna, "elektronik defter berati" ve "elektronik muhasebe fisi" tanimlari ekleniyor. Buna göre, elektronik defter berati, elektronik ortamda tutulan defterlere iliskin olarak Gelir Idaresi Baskanligi tarafindan belirlenen standartlara uygun bilgileri içeren ve Gelir Idaresi Baskanligi tarafindan onaylanmis elektronik dosya; elektronik muhasebe fisi ise sekil hükümlerinden bagimsiz olarak Gelir Idaresi Baskanligi tarafindan belirlenen standart ve içerige uygun olarak elektronik ortamda düzenlenen, imzalanan, muhafaza ve ibraz edilebilen muhasebe fisine ait elektronik kayitlar bütünü seklinde tanimlaniyor.
Kanunla, mükelleflerin defter ve belgelerini elektronik ortamda ibraz edilebilmesine imkan saglanirken, vergi mahremiyetine iliskin hükümlerin elektronik defter, belge ve kayitlarin olusturulmasi, imzalanmasi, iletilmesi ve saklanmasi hususlarindan herhangi biri için hizmet verme konusunda yetkilendirilen mükelleflerin ortak, yönetici ve çalisanlari hakkinda da uygulanmasi imkani getiriliyor.
Hazine ve Maliye Bakanliginca, tutulmasi ve düzenlenmesi zorunlu defter, kayit ve belgelerin, mikro film, mikro fis veya elektronik bilgi ve kayit araçlariyla yapilmasi veya bu kayit ortamlarinda saklanmasinin yani sira mikro film, mikro fis veya elektronik bilgi ve kayit araçlariyla ibraz edilmesine de izin verilmesi veya zorunluluk getirilmesi için yetki veriliyor.
- Maliyet bedeline dahil edilecek giderler
Vergi Usul Kanunu'ndaki iktisadi kiymet degerlerinin degerleme ölçütleri arasina "alis bedeli" de ekleniyor.
Iktisadi kiymetlerin degerleme ölçüsü olarak dikkate alinan "maliyet bedeli" tanimina girmesi zorunlu olan ve olmayan unsurlar kapsamli sayilarak söz konusu Kanun'a dercediliyor. Böylece uygulamada tereddütlere neden olan, maliyet bedeline zorunlu veya ihtiyari olarak dahil edilmesi öngörülen giderler sayilarak maliyet bedelinin nelerden olustugunun açikliga kavusturulmasi hedefleniyor.
Buna göre, iktisadi kiymetin, iktisap edilmesi veya degerinin artirilmasiyla dogrudan ilgili gümrük vergileri, gümrük komisyonlari, yükleme, bosaltma, nakliye ve montaj giderleri; iktisadi kiymetin iktisap edilmesi veya degerinin artirilmasiyla dogrudan ilgili resim ve harçlar, noter, tapu, mahkeme, deger tespiti, danismanlik, komisyon ve ilan giderleri; iktisadi kiymetin finansmaninda kullanilan kredilere ait faiz giderleri ve bunlara iliskin kur farklarinin emtiada emtianin stoklara girdigi tarihe kadar, diger iktisadi kiymetlerde ise iktisadi kiymetin envantere alindigi hesap döneminin sonuna kadar olan kismi ile söz konusu kredilere iliskin giderler; iktisadi kiymetin stoklara veya envantere alindigi tarihe kadarki depolama ve sigorta giderleri ile gayrimenkullerde mevcut bir binanin satin alinarak yikilmasindan ve arsasinin tesviyesinden mütevellit giderler, maliyet bedeline dahil edilecek.
Gayrimenkullerle dogrudan ilgili olmasi sartiyla bunlarin envantere alindigi hesap dönemi sonuna kadar alinan hibeler maliyet bedelinden indirilecek. Mükelleflere, iktisadi kiymetin (emtia hariç) iktisap edilmesi veya degerinin artirilmasiyla ilgili özel tüketim vergisi, indirilemeyecek katma deger vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kaynak kullanimini destekleme fonunu, maliyet bedeline dahil edebilme veya genel giderler arasinda gösterebilme serbestligi getiriliyor.
Kanun'a degerleme ölçüsü olarak eklenen "alis bedeli", bir iktisadi kiymetin satin alma bedeli olarak tanimlaniyor. Buna göre, iktisadi bir kiymetin iktisap edilmesiyle ilgili diger giderler alis bedeline dahil edilmeyecek.
- Yeniden degerleme orani düzenlemesi
Kanunla "Enflasyon düzeltmesi, yeniden degerleme orani ve yeniden degerleme" basligi düzenleniyor. Buna göre, tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasina göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayitlarini TL disinda baska bir para birimiyle tutmalarina izin verilenler hariç, enflasyon düzeltmesi yapma sartlarinin gerçeklesmedigi hesap dönemlerinin sonu itibariyla bilançolarina dahil bulunan amortismana tabi iktisadi kiymetlerini ve bunlar üzerinden ayrilmis olup bilançolarinin pasifinde gösterilen amortismanlari, Kanunla belirlenen sartlar dogrultusunda yeniden degerleyebilecek.
Yeniden degerleme yapilacak yilin ekim ayinda bir önceki yilin ayni dönemine göre Türkiye Istatistik Kurumu (TÜIK) YI-ÜFE'de meydana gelen ortalama fiyat artis orani, yeniden degerleme orani olarak dikkate alinacak. Kendilerine özel hesap dönemi tayin olunan mükellefler için özel hesap döneminin basladigi takvim yilina ait oran esas alinacak. Geçici vergi dönemleri itibariyla yapilacak degerlemede esas alinacak yeniden degerleme orani ise bir önceki yilin kasim ayindan baslamak üzere; 3, 6 ve 9'uncu aylarda bir önceki 3, 6 ve 9 aylik dönemlere göre YI-ÜFE'de meydana gelen ortalama fiyat artis orani esas alinmak suretiyle belirlenecek.
Yeniden degerlemede iktisadi kiymetlerin degerinde meydana gelen deger artisi, yeniden degerlemeye tabi tutulan iktisadi kiymetlerin her birine isabet eden deger artisi ayrintili olarak görünecek sekilde bilançonun pasifinde özel bir fon hesabinda gösterilecek.
Iktisadi kiymetlerini bu fikra kapsaminda yeniden degerlemeye tabi tutan mükellefler bu kiymetlerini, yeniden degerleme sonrasinda bulunan degerleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam edecek.
Pasifte özel bir fon hesabinda gösterilen deger artisi tutarinin, sermayeye ilave edilme disinda herhangi bir sekilde baska bir hesaba nakledilen veya isletmeden çekilen kismi, bu islemin yapildigi dönem kazanci ile iliskilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulacak.
Yeniden degerlemeye tabi tutulan iktisadi kiymetlerin elden çikarilmasi halinde, bunlara isabet eden pasifte özel bir fon hesabinda gösterilen deger artislari aynen amortismanlar gibi muameleye tabi tutulacak.
Her yilin yeniden degerleme orani ancak o yila ait degerlemede nazara alinabilecek. Yeniden degerlemenin herhangi bir yil yapilamamasindan veya degerleme oraninin düsük uygulanmasindan dolayi daha sonraki yillarda geçmis dönemlere iliskin yeniden degerleme yapilamayacak.
Hesap dönemi içinde aktife giren iktisadi kiymetler için aktife girdigi hesap döneminde, yeniden degerleme yapilmayacak. Bu düzenleme 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüge girecek.
(Sürecek)
Kaynak: AA
Kanuna göre, birinci ve ikinci sinif tüccarlar, kazanci basit usulde tespit edilenler ile defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabi ve çiftçiler, söz konusu Kanun kapsamindaki belgeleri düzenleme zorunlulugu bulunmayanlara yaptirdiklari isler veya onlardan satin aldiklari mallar için isi yapana veya mali satana imzalatacaklari gider pusulasi düzenleyecek. Vergiden muaf esnaf için düzenlenen gider pusulasi, bu kisiler tarafindan verilmis fatura hükmünde olacak. Gider pusulasi, malin teslimi veya hizmetin yapildigi tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenecek, bu süre içerisinde düzenlenmeyen gider pusulasi hiç düzenlenmemis sayilacak.
Kanunla bazi durumlarda gider pusulasi yerine kabul edilebilecek belgelere iliskin düzenlemeler de hayata geçiriliyor. Bu kapsamda maddede öngörülen hallerde banka, ödeme kurulusu ve PTT tarafindan düzenlenen belgeler ile Kanun uygulamasinda belge düzenleme yükümlülügü bulunmayan kamu kurum ve kuruluslarinin tabi olduklari diger ilgili mevzuat dahilinde düzenledikleri belgeler gider pusulasi yerine kabul edilecek; bu hallerde mükellefler tarafindan ayrica gider pusulasi düzenlenmesine gerek kalmayacak. Bu madde, düzenlemenin yayim tarihini takip eden ayin basinda yürürlüge girecek.
- Vergi mahremiyeti hükümleri, yetkili ortak, yönetici ve çalisanlara da uygulanacak
Düzenlemeyle söz konusu Kanuna, "elektronik defter berati" ve "elektronik muhasebe fisi" tanimlari ekleniyor. Buna göre, elektronik defter berati, elektronik ortamda tutulan defterlere iliskin olarak Gelir Idaresi Baskanligi tarafindan belirlenen standartlara uygun bilgileri içeren ve Gelir Idaresi Baskanligi tarafindan onaylanmis elektronik dosya; elektronik muhasebe fisi ise sekil hükümlerinden bagimsiz olarak Gelir Idaresi Baskanligi tarafindan belirlenen standart ve içerige uygun olarak elektronik ortamda düzenlenen, imzalanan, muhafaza ve ibraz edilebilen muhasebe fisine ait elektronik kayitlar bütünü seklinde tanimlaniyor.
Kanunla, mükelleflerin defter ve belgelerini elektronik ortamda ibraz edilebilmesine imkan saglanirken, vergi mahremiyetine iliskin hükümlerin elektronik defter, belge ve kayitlarin olusturulmasi, imzalanmasi, iletilmesi ve saklanmasi hususlarindan herhangi biri için hizmet verme konusunda yetkilendirilen mükelleflerin ortak, yönetici ve çalisanlari hakkinda da uygulanmasi imkani getiriliyor.
Hazine ve Maliye Bakanliginca, tutulmasi ve düzenlenmesi zorunlu defter, kayit ve belgelerin, mikro film, mikro fis veya elektronik bilgi ve kayit araçlariyla yapilmasi veya bu kayit ortamlarinda saklanmasinin yani sira mikro film, mikro fis veya elektronik bilgi ve kayit araçlariyla ibraz edilmesine de izin verilmesi veya zorunluluk getirilmesi için yetki veriliyor.
- Maliyet bedeline dahil edilecek giderler
Vergi Usul Kanunu'ndaki iktisadi kiymet degerlerinin degerleme ölçütleri arasina "alis bedeli" de ekleniyor.
Iktisadi kiymetlerin degerleme ölçüsü olarak dikkate alinan "maliyet bedeli" tanimina girmesi zorunlu olan ve olmayan unsurlar kapsamli sayilarak söz konusu Kanun'a dercediliyor. Böylece uygulamada tereddütlere neden olan, maliyet bedeline zorunlu veya ihtiyari olarak dahil edilmesi öngörülen giderler sayilarak maliyet bedelinin nelerden olustugunun açikliga kavusturulmasi hedefleniyor.
Buna göre, iktisadi kiymetin, iktisap edilmesi veya degerinin artirilmasiyla dogrudan ilgili gümrük vergileri, gümrük komisyonlari, yükleme, bosaltma, nakliye ve montaj giderleri; iktisadi kiymetin iktisap edilmesi veya degerinin artirilmasiyla dogrudan ilgili resim ve harçlar, noter, tapu, mahkeme, deger tespiti, danismanlik, komisyon ve ilan giderleri; iktisadi kiymetin finansmaninda kullanilan kredilere ait faiz giderleri ve bunlara iliskin kur farklarinin emtiada emtianin stoklara girdigi tarihe kadar, diger iktisadi kiymetlerde ise iktisadi kiymetin envantere alindigi hesap döneminin sonuna kadar olan kismi ile söz konusu kredilere iliskin giderler; iktisadi kiymetin stoklara veya envantere alindigi tarihe kadarki depolama ve sigorta giderleri ile gayrimenkullerde mevcut bir binanin satin alinarak yikilmasindan ve arsasinin tesviyesinden mütevellit giderler, maliyet bedeline dahil edilecek.
Gayrimenkullerle dogrudan ilgili olmasi sartiyla bunlarin envantere alindigi hesap dönemi sonuna kadar alinan hibeler maliyet bedelinden indirilecek. Mükelleflere, iktisadi kiymetin (emtia hariç) iktisap edilmesi veya degerinin artirilmasiyla ilgili özel tüketim vergisi, indirilemeyecek katma deger vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kaynak kullanimini destekleme fonunu, maliyet bedeline dahil edebilme veya genel giderler arasinda gösterebilme serbestligi getiriliyor.
Kanun'a degerleme ölçüsü olarak eklenen "alis bedeli", bir iktisadi kiymetin satin alma bedeli olarak tanimlaniyor. Buna göre, iktisadi bir kiymetin iktisap edilmesiyle ilgili diger giderler alis bedeline dahil edilmeyecek.
- Yeniden degerleme orani düzenlemesi
Kanunla "Enflasyon düzeltmesi, yeniden degerleme orani ve yeniden degerleme" basligi düzenleniyor. Buna göre, tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasina göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayitlarini TL disinda baska bir para birimiyle tutmalarina izin verilenler hariç, enflasyon düzeltmesi yapma sartlarinin gerçeklesmedigi hesap dönemlerinin sonu itibariyla bilançolarina dahil bulunan amortismana tabi iktisadi kiymetlerini ve bunlar üzerinden ayrilmis olup bilançolarinin pasifinde gösterilen amortismanlari, Kanunla belirlenen sartlar dogrultusunda yeniden degerleyebilecek.
Yeniden degerleme yapilacak yilin ekim ayinda bir önceki yilin ayni dönemine göre Türkiye Istatistik Kurumu (TÜIK) YI-ÜFE'de meydana gelen ortalama fiyat artis orani, yeniden degerleme orani olarak dikkate alinacak. Kendilerine özel hesap dönemi tayin olunan mükellefler için özel hesap döneminin basladigi takvim yilina ait oran esas alinacak. Geçici vergi dönemleri itibariyla yapilacak degerlemede esas alinacak yeniden degerleme orani ise bir önceki yilin kasim ayindan baslamak üzere; 3, 6 ve 9'uncu aylarda bir önceki 3, 6 ve 9 aylik dönemlere göre YI-ÜFE'de meydana gelen ortalama fiyat artis orani esas alinmak suretiyle belirlenecek.
Yeniden degerlemede iktisadi kiymetlerin degerinde meydana gelen deger artisi, yeniden degerlemeye tabi tutulan iktisadi kiymetlerin her birine isabet eden deger artisi ayrintili olarak görünecek sekilde bilançonun pasifinde özel bir fon hesabinda gösterilecek.
Iktisadi kiymetlerini bu fikra kapsaminda yeniden degerlemeye tabi tutan mükellefler bu kiymetlerini, yeniden degerleme sonrasinda bulunan degerleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam edecek.
Pasifte özel bir fon hesabinda gösterilen deger artisi tutarinin, sermayeye ilave edilme disinda herhangi bir sekilde baska bir hesaba nakledilen veya isletmeden çekilen kismi, bu islemin yapildigi dönem kazanci ile iliskilendirilmeksizin bu dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulacak.
Yeniden degerlemeye tabi tutulan iktisadi kiymetlerin elden çikarilmasi halinde, bunlara isabet eden pasifte özel bir fon hesabinda gösterilen deger artislari aynen amortismanlar gibi muameleye tabi tutulacak.
Her yilin yeniden degerleme orani ancak o yila ait degerlemede nazara alinabilecek. Yeniden degerlemenin herhangi bir yil yapilamamasindan veya degerleme oraninin düsük uygulanmasindan dolayi daha sonraki yillarda geçmis dönemlere iliskin yeniden degerleme yapilamayacak.
Hesap dönemi içinde aktife giren iktisadi kiymetler için aktife girdigi hesap döneminde, yeniden degerleme yapilmayacak. Bu düzenleme 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüge girecek.
(Sürecek)