Darbeci liderini yargılamayan Haiti, İsviçre bankalarındaki 5 milyon doları 24 yıldır alamıyor

Haiti'de 24 yıl önce halk ayaklanmasıyla devrilen 'Bebe Doktor' lakaplı Jean-Claude Duvalier'in İsviçre bankalarında dondurulan 5 milyon doları devrik diktatöre iade edilebilir. İsviçre'de gelecek ay oylamaya sunulacak yasa tasarısının geçmemesi durumunda Bebe Doktor yıllar sonra milyon dolarlarına kavuşmuş olacak. Haiti'nin 24 yıl önce geri istediği parayı hâlâ alamamasının nedeni ise eski diktatör hakkında bir türlü dava açılamamış olması.

Diktatörlüğü 1971 yılında 'Baba Doktor' lakaplı babası François Duvailer'dan devralan Jean-Claude Duvalier, 186 yılında halk ayaklanması sonucu Fransa'ya kaçtı. Yeni yönetim birkaç hafta sonra Duvailer'ın İsviçre'deki hesaplarının peşine düştü. Haiti yönetimi, Bebe Doktor'un en az 300 milyon dolar çaldığını düşünse de İsviçre hesaplarındaki 5 milyon dolar dondurulabildi. İsviçre yasalarına göre bu paranın teslim edilmesini isteyen ülke, yetkili hakkında hırsızlık suçlamasıyla dava açmak zorunda. Fakat bu dava hiçbir zaman açılamadı. Haiti Adalet Bakanlığı ne zaman Bebe Doktor hakkında dava açmaya kalksa istikrarsızlık, hükümet değişikliği ve darbeler bu girişimleri engelledi. İsviçre hükümeti de 20 yıl boyunca parayı bankada tuttu. Duvailer da bu süre içerisinde birçok kez bankaların parayı kendisine teslim edilmesi için başvuru yaptı.

Haiti'de 2007 yılında göreve gelen Devlet Başkanı Rene Preval, İsviçre'ye bir mektup göndererek Duvailer hakkında dava açmaya kararlı olduklarını belirterek, paranın eski diktatöre teslim edilmemesini istedi. 12 Ocak 2010'daki büyük Haiti depreminden saatler önce ise İsviçre Yüksek Mahkemesi'nin paranın Duvailer'a teslim edilmesine dair karar aldı. Hırsızlık suçlamaları zaman aşımına uğramıştı.

İsviçre hükümeti bu karara rağmen parayı Duvailer'a teslim etmedi. İsviçre Senatosu'nun çıkardığı yeni yasa Eylül ayında parlamentonun alt kanadı tarafından da onaylanırsa Haiti gibi kendi kendini yönetemeyen ülkelerden çalınan paraların iadesi daha kolay olabilecek. Yeni yasa, Haiti gibi ülkelerde eski diktatörler aleyhine dava açılmasının zorluğu göz önüne alınarak hazırlandı. Yolsuzluğa batmış ülkelerde yasal olarak kazanabileceği paranın çok üzerinde bir servete sahip olan kişilerin hesaplarına bu şekilde dokunulabilecek.

Yasa onaylanmazsa faiziyle birlikte 5,9 milyon dolara ulaşan para, eski diktatöre iade edilecek. Lüks içinde yaşayan Duvailer, paranın peşini bırakmayacağını, aleyhine karar alınması durumunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne gideceğini belirtiyor. Bebe Doktor, kendisine iade edilmesi durumunda ise parayı Kızılhaç'a Haiti'yi yeniden imar faaliyetlerinde kullanması için aktaracağını söylüyor.