Türk kadınının kahramanlığı belgelendi

  Ekici , Yozgat Kadınları Mü ; dafaa-i Vatan Cemiyetinin , Sivas Anadolu Kadınları Mü ; dafaa-i Vatan Cemiyetine gö ; nderdiği telgraf ile Yozgat Mü ; dafaa-i Hukuk Cemiyetinin , 1920 ' de Meclis ' e gö ; nderdiği telgrafa ilişkin Meclis tutanağını , arşivlerden bulup ç ; ıkardığını kaydetti .

Mehmet Ekici , bulduğu iki belge ile ' ' Yozgat kent merkezi gelecekte nasıl olmalı? ' ' şeklinde geleceğe yö ; nelik hazırlattıkları ç ; alışmayı kapsayan dosyayı Yozgat Valisi Amir Ç ; iç ; ek , Belediye Başkanı Yusuf Başer ve Bozok Ü ; niversitesi Rektö ; rlü ; ğü ; ne teslim etti .

- ' ' MİLLİ MÜ ; CADELE ABİDESİ OLARAK ANITLAŞSIN ' ' -

' ' Yozgat ve Yozgatlılar iç ; in ç ; ok ö ; nemli olduğunu dü ; şü ; ndü ; ğü ; m bu iki tarihi belgenin nesilden nesile aktarılması ve Yozgat tarihi anlatılırken mutlaka zikredilmesi gerektiği kanaatindeyim ' ' diyen Ekici , şunları kaydetti :

' ' Belgelerin , dosya aralarında kalmaması , herkes tarafından bilinmesi ve şehrimizin bu yö ; nü ; nü ; n simgeleyen ö ; lü ; msü ; z eserler olarak yaşatılması anlamında Valilik , Belediye İl Kü ; ltü ; r ve Turizm Mü ; dü ; rlü ; ğü ; gibi ilgili yetkili kurumlarca uygun bir alana ' Milli Mü ; cadele Abidesi ' olarak anıtlaştırılmasının uygun olacağını dü ; şü ; nü ; yorum . ' '

- ' ' SİLAHLA DİRENDİĞİ 8 Ç ; ETECİYİ VURAN HANIMEFENDİ ' ' -

Belgeleri , gazetecilere de dağıtan Ekici , Valilikte yaptığı aç ; ıklamada şö ; yle konuştu :

' ' Bizim şehrimiz , Tü ; rk devletinin ç ; ok ç ; eşitli aşamalarında ç ; ok ö ; nemli fonksiyonları icra etmiştir . TBMM ' deki yasama gö ; revlerimiz sırasında tutanak ve arşiv araştırması da yaparak , ilimizin tarihi ile ilgili benim iç ; in ç ; ok kıymetli 2 belgeye ulaştım .

Bu belgelerden bir tanesi Sivas ' ta kurulmuş , Gazi Mustafa Kemal Atatü ; rk ' ü ; n kurdurduğu Yozgat ' ta da şubesi olan 1920 yılına ait Anadolu Kadınları Mü ; dafaa-i Vatan Cemiyetinin faaliyetleri hakkındaki bir telgraftır . Bu kamuoyunda pek bilinen bir husus değil . Bu telgrafı Cumhurbaşkanlığı Atatü ; rk Arşivinden buldum . Orijinal belgesini Cumhurbaşkanlığından talep ettim . 1920 ' de Yozgat Kadınları Mü ; dafaai Vatan Cemiyeti kurulmuş ve faaliyette bulunmuş . Burada bahsedilen Bitlis Defterdarı da ç ; ok ö ; nemlidir . Bitlis defterdarının eşi , ( bunun ismi yoktur , bö ; yle geç ; miştir bü ; tü ; n kayıtlara ) hanımefendi , Kahramanmaraş ' ta Mü ; slü ; man mahallesini basan Ermeni ç ; etecilere karşı silahını alarak direnen ve en az 8 tanesini de vuran bir hanımefendidir . ' '

-BELGELERİN DİLİ-

Mehmet Ekici ' nin verdiği bilgiye gö ; re , dö ; nemin Sivas Valisi Reşit Paşa ' nın eşi Melek Reşit Hanım ve arkadaşları tarafından genel merkezi Sivas ' ta olmak ü ; zere Anadolu Kadınları Mü ; dafaa-i Vatan Cemiyeti kuruldu .

Tü ; rk kadınlarının Milli Mü ; cadele ' ye bü ; yü ; k kararlılıkla katılışını gö ; steren bu cemiyetin , Sivas ' ta kısa sü ; rede Anadolu ' nun ç ; eşitli şehirlerinde merkeze bağlı şubeleri aç ; ıldı .

Dü ; şman işgallerini bü ; yü ; k bir hassasiyet ve dikkatle izleyerek İtilaf Devletleri ve İstanbul Hü ; kü ; meti ' ne karşı zaman zaman protestonameler yayımlayan , Milli Ordu ' ya para ve mal yardımı kampanyaları aç ; an , Milli Mü ; cadele iç ; in Anadolu ' ya geç ; enlere kutlama mesajları gö ; nderen bu cemiyet , Kurtuluş Savaşı boyunca ' ' Tü ; rk kadınlığının iftihar edeceği bü ; yü ; k hizmetler ' ' gö ; rdü ; .

- ' ' DAMARLARINDA TÜ ; RK VE İSLAM KADINLARININ YARATILIŞINDAN GELEN CESARET VE KANI TAŞIYAN . . . ' ' -

Ekici ' nin gü ; ndeme getirdiği belgelerden ilki , Yozgat Kadınları Mü ; dafaa-i Vatan Cemiyeti Başkanı Nasra Necip ve Sorumlu Sekreter Fitnat ' ın , Sivas ' taki cemiyet merkezine 16 Şubat 1920 ' de ç ; ektiği telgraf .

Yozgat ' ta bir Kadınlar Cemiyeti ' nin kurulduğu , Maraş felaketzeteleri iç ; in yardım toplanmaya başlandığı ifade edilen telgrafın bugü ; nkü ; Tü ; rkç ; eye ç ; evrilmiş şekli şö ; yle :

' ' Allah ' ın yardımı ve Peygamber ' imizin ruhaniyetine dayanarak kurduğumuz cemiyetimiz tarafından ayın onunda salı gü ; nü ; , kadınlar mektebinin bahç ; esinde , şehitlerin ruhlarına ithafen mevlit okuttuk ve Maraş ' ta tertemiz vatan toprağından din dü ; şmanlarının pis ayaklarının temizlenmesine ç ; alışan gü ; nahsız ve mağdur kardeşlerimize yiyecek iç ; ecek toplama girişimine karar kıldık .

Damarlarında Tü ; rk ve İslam kadınlarının yaratılıştan gelen cesaret ve kanı ve yurdunu koruma gayreti taşıyan ve bunu Allah yolunda icraata koyan , beğenilen , takdir toplayan herkesin gö ; zü ; ö ; nü ; nde nihayete erdiren Bitlis Defterdarının eşi hanımefendinin ; aşağılanmış , ayağa dü ; şü ; rü ; lmü ; ş bir hayat karşısında gö ; sterdiği cesaret ve direnç ; , milletin ; usanmış , bıkmış kalbinde ve ü ; zü ; ntü ; sü ; nde sonsuza kadar sü ; recek bir minnet hissi uyandırmış ve bu hareket , memleketin kaderini tayinde ve alakalı olarak her tü ; rlü ; yeni mahfili harekete geç ; irecek , dö ; nü ; ştü ; recek derecede yü ; ce , mukaddes olup bizlerce de kendimize gelme , vatanı kendimizin bilme ve kurtarma iç ; in kitle halinde birleşme zamanının geldiğine dair ihtar ve mü ; jdeleme mahiyetinde kabul edilmiştir .

Bundan dolayı , Milli Mü ; cadele ' ye ; gelişmiş , tamamlanmış bir azim ve tam bir iman ile devam olunacağını , dahil olunacağını , şeref bilerek , ö ; vü ; nerek arz eder ve Sivas ' taki kardeşlerimizi hü ; rmetle selamlayarak , başarımızı Yü ; ce Allah ' tan lü ; tfeylemesini temenni eyleriz efendim ' ' .

-İKİNCİ BELGE-

Mehmet Ekici , ulaştığı ikinci belgesin ise , 1920 tarihli Meclis ' in 62 . oturumunda ve 1 . celsesinde okunan bir telgraf olduğunu belirtti . Bu telgrafı Yozgat Mü ; dafaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanlığının ç ; ektiğini anlatan Ekici , konuşmasını şö ; yle sü ; rdü ; rdü ; :

' ' Bu belgeler , tarihe ' Ç ; apanoğlu isyanı ' diye Yozgat iç ; in milli mü ; cadelede ç ; ok olumsuz olan , bana gö ; re de bir isyan hareketi olmayan bir hareketin hemen 1-2 ay sonrasında TBMM ' ye mü ; thiş bir destek telgrafıdır . Bu telgrafın cevabını aradım , metin olarak bulamadım . Ancak bu konuda Yozgat ' a bir mektup gö ; nderildiğine dair TBMM ' de genel evrak kaydında bir belge buldum . Burada da ö ; zet olarak sö ; ylenen telgrafnamenin , ' Heyeti Umumiye ' de kıraat olarak tezahü ; rat-ı vakıadan dolayı teşekkü ; r edildiğine ' dair bir kayıt dü ; şü ; lmü ; ştü ; r . Benim sizlerden ricam bu entelektü ; el , bu işle uğraşanlar tarafından bilinen ama kamuoyumuz tarafından bilinen bir husus değildir . Bunun kamuoyumuza mal edilmesi , hem interaktif ortamlarda eğer mü ; mkü ; nse Cumhuriyet Alanı ' nda veya seç ; ilecek alanda bu iki telgrafın orijinalının asılarak , tarihimizle ilgili kayıtları bizim vatandaşımızın bilmesi gerekir , diye dü ; şü ; ndü ; m . ' '

Ekici ' nin dağıttığı sö ; z konusu Meclis tutanağında , sö ; z konusu telgrafın 9 Eylü ; l 1920 tarihinde Meclis Genel Kurulu ' nda okunduğu belirtiliyor

-VALİ Ç ; İÇ ; EK-

Ö ; te yandan , belgeleri Ekici ' den alan Vali Amir Ç ; iç ; ek ise , ' ' Yozgat gerç ; ekten , şu andaki nesil de onu gö ; steriyor ' vatan , millet , bayrak ' dendiği zaman her şeyini bırakıp , canını veren , yedisinden yetmişine , kadınıyla , kızıyla , genciyle , yaşlısıyla bu duyguyu yaşamaktadır , demek ki Cumhuriyetimizin kuruluşunda da bu duygu varmış ' ' dedi .

Devlet arşivlerinden bulunan belgelerin gelecek nesillere intikal ettirilmesinde yarar olduğunun altını ç ; izen Ç ; iç ; ek , ' ' Kadınlarımız , erkeklerimiz gerç ; ekten milli mü ; cadelede memleketi savunmak iç ; in elinden geleni yapmıştır . Ö ; zellikle Yozgat ' ta o zamanlar kadınlarımız Milli Mü ; dafaa ile bu işe sarılmaları belge ile ortaya ç ; ıkıyor ' ' diye konuştu ve şunları sö ; yledi :

' ' İkinci belgenizde ise , yine Ankara ' ya ç ; ekilen telgrafta Yozgat hiç ; bir zaman Milli Mü ; cadele ' ye karşı gelen yer değildir . Yozgat ' ın imajının değiştirilmesi , Ç ; apanoğlu isyanlarının gerç ; eğinin ortaya ç ; ıkmasında bu belge bize ışık tutacaktır . Zaten valiliğimizin de bu konu ile ilgili bir iki yayınımız oldu ama bu belge daha da destekleyecektir .