İşte beklenen Anayasa paketi
Anayasa değişikliğini kapsayan pakette en önemli değişiklikler Anayasa Mahkemesi, HSYK ve parti kapatma konularında yapıldı. Muhalefet kanadında yer alan CHP ve MHP ise taslağa bile bakmadan uzlaşmayacağını açıkladı.
Paketten öne çıkanlar;
SÜREKLİ PARİ KAPATMA YOK
Siyasi partiler hakkındaki kapatma davaları Meclis iznine bağlı. Yargıtay Başsavcısı kapatma ile ilgili talepte bulunursa, TBMM'de grubu olan partileri 5'er üye ile komisyon kuracak. Komisyon izin verirse dava açılacak ve Anayasa Mahkemesi tarafından karara bağlanacak ancak temelli kapatma cezası veremeyecek. Parti başka bir isimle tekrar kurulabilecek.
TÜRBAN KONUSU
Meclis'te ileri sürülen düşüncelerin Meclis dışında tekrarı partinin odak olmasına gerekçe gösterilemeyecek. İdarenin eylem ve işlemlerine bakılarak bir parti için "Odak" denilemeyecek. Milli Eğitim Müdürleri'nin uygulamaları, AK Parti hakkındaki kapatma davasının en önemli dayanaklarından olmuştu. Artık türban değişikliği gibi konularla bakanlıkların kararları "odak" için gerekçe gösterilemeyecek.
SİYASİ YASAK
Kapatma halinde 5 yıl olan "siyasetten men" süresi 3 yıla indirilecek. Vekillik düşürülmeyecek.
DENETİM
Partilerin mali denetimi Sayıştay tarafından yapılacak.
YÜKSEK MAHKEME
Halen 11 asıl 4 yedek üyeden oluşan Anayasa Mahkemesi, 19 asıl üyeden oluşacak. TBMM, 2 üyeyi Sayıştay'ın, 1 üyeyi baro başkanlarının avukatlar arasından göstereceği 3'er aday içinden gizli oyla seçecek. Cumhurbaşkanı 3 üyeyi Yargıtay, 2 üyeyi Danıştay, 1 üyeyi Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nce gösterilecek 3'er adaydan, 3 üyeyi ise YÖK'ün kendi üyesi olmayan öğretim üyeleri arasından göstereceği 3'er aday içinden seçecek. Çankaya 7 üyeyi ise direkt atayacak. 5'ini üst kademe yöneticiler, serbest avukatlar veya Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından, 2 üyeyi ise yüksek öğrenim yapmış TC vatandaşları arasından seçecek.
YÜCE DİVAN
Mahkeme, 3 daire ve Genel Kurul halinde çalışacak. Parti davalarına Yüce Divan sıfatıyla Genel Kurul bakacak. Yüce Divan kararı için yeniden inceleme istenebilecek.
KİŞİSEL BAŞVURU
Mahkeme'ye kişisel başvuru hakkı tanınacak.
MEVCUT DAVA
Geçici madde ile Mahkeme'nin görevlerinde yapılan değişiklikler, mevcut davalarda da uygulanacak.
HSYK'nın YAPISI
HSYK'nın 7 olan asıl üye sayısı 21'e, 5 olan yedek üye sayısı 10'a çıkarılıyor. HSYK, 3 daire halinde çalışacak. Başkan, yine Adalet Bakanı olacak. 4 asıl üye, öğretim üyeleri, üst kademe yöneticileri ile avukatlar arasından Cumhurbaşkanı'nca, 1 asıl ve 1 yedek üye Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından, 3 asıl ve 2 yedek üye Yargıtay, 1 asıl ve 1 yedek üye Danıştay üyeleri arasından seçilecek. 7 asıl ve 4 yedek üye 1. sınıf adli yargı hakim ve savcıları arasından, 3 asıl ve 2 yedek üye, idari yargı hakim-savcılarından seçilecek.
YARGI YOLU
HSYK'nın meslekten men kararlarına da yargı yolu açılacak.
TOPLU OYLAMA
Değişiklik halkoyuna sunulursa tümüyle oylanacak.
Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek'in "Mart sonunda Meclis'e sunacağız" dediği paket, 330 oyla geçerse, Haziran'da da seçmenin önüne gelecek. İşte yeni düzenlemeler:
Parti kapatma zorlaşacak
"Hükümet işleri" kapatmaya konu olmayacak
Kapatma halinde milletvekilliği düşmeyecek.
Siyasi yasak 5'ten 3 yıla inecek.
Değişiklikler süren kapatma davalarında da geçerli olacak.
HSYK'nın meslekten ihraç kararına yargı yolu açılacak.
YAŞ kararları da yargıya gidebilecek.
Memurlara toplu sözleşme hakkı gelecek.
12 Eylül'e yargı yolu açılıyor.
Yüce Divan kararlarına itiraz edilebilecek.
Darbe girişimleri sivil mahkemeye gidecek.
Halkoyuna sunulması halinde tümüyle oylanacak.
Darbeye yargı YAŞ'a denetim
12 Eylül: 12 Eylül darbecilerinin yargı önüne çıkmasını önleyen Geçici 15. Madde kalkıyor.
Yaş yargıya: Yüksek Askeri Şura kararlarına yargı denetimi getirilecek.
Toplu sözleşme: Memurlara toplu sözleşme hakkı tanınacak.
oOmbudsman: Kamu denetçiliği oluşturulacak.
ASKERLER SİVİL MAHKEMEYE
Askerler sadece askerlik hizmeti ve görevi ile ilgili suçlardan askeri mahkemelerde yargılanacak. Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar için ise sivil mahkemelerde yargılanacak. Yani "darbe davaları"na sivil yargı bakacak.
YÖK'ün "katsayı" uygulamalarına ilişkin kararları tartışmalara neden olan Danıştay için de "yerindelik" ayarı yapıldı. Yargı yetkisinin, idarenin eylem ve işlemlerinin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olduğu ve hiçbir suretle yerindelik denetimi şeklinde kullanılamayacağı Anayasa'ya eklenecek. Bu madde ile Danıştay, YÖK'ün katsayı kararları başta olmak üzere özelleştirme, ulaşım ücretlerine yapılan zamlar, Tekel işçilerinin sözleşmeleri gibi konularda yorum yoluyla iptal gerekçesi üretemeyecek.