Bu Mantardan Tükettiyseniz Dikkat Açiklamasi Zehirlenmelerin Yüzde 95'Ine Sebep Oluyor

Sonbaharda mevsim yagmurlarinin artmasi ile mantar bollugu yasanmaya basladi.

Ormanlik ya da çayirlik alanlarda mantar toplayan vatandaslarin birçogu ise zehirlenme süphesi ile hastanelere basvuruyor. Yüzde 70’i ormanlarla kapli olan Kastamonu’da, mantardan kaynaklanan zehirlenme vakalari artti. Mantar sebebiyle yasanan zehirlenmelere karsi uyarilarda bulunan uzamanlar, bazi zehirlenmelerin ölüme sebep olabilecegine dikkat çekti. Konu ile ilgili konusan Kastamonu Üniversitesi Ihsangazi Meslek Yüksekokulu Veterinerlik Bölümü Dr. Ögretim Üyesi Gülay Giray, Türkiye’de yaygin olan ve zehirlenmelerin yüzde 95’ine sebep olan ’köygöçüren’ mantarina karsi dikkatli olunmasi gerektigini ifade etti.



“Mantarlar bitki degildir, fungus aleminde yer alirlar”

Mantarlarin bitki olmadigini söyleyen Giray, “Bazi kaynaklarda baktigimiz zaman mantarlari bitkiler gurubunda gösteriyorlar. Mantar bitki degildir. Mantar ayri bir ’fungus alemi’ dedigimiz grup içerisinde yer alir. Insanlarin büyük kismi mantarlari bitki olarak düsünüyor. Mantarlari inceledigimiz zaman mantarlar sonbahar ve ilkbahar aylarinda yagislar basladiklari zaman kendilerine uygun gelisecek bir ortam bulurlar ve bu mevsimlerde gelismeye baslarlar. O yüzden daha çok biz, zehirlenmeleri sonbahar ya da ilkbahar aylarinda görüyoruz. Makro mantarlari siniflandirdigimiz zaman yenen mantarlar, yenmeyen mantarlar ve zehirli mantarlar olarak üç guruba ayiriyoruz” dedi.



“Türkiye’de tespit edilen 100 mantar çesidi zehirlidir”

Türkiye’de tespit edilen mantar türlerinden 100 tanesinin zehirli oldugunu belirten Gülay Giray, “Türkiye genelinde 2 bin 400 tane mantar tespit edilmistir. Bu mantarlarin 100 tanesi zehirli, 10 tanesi öldürücü, 300 çesit yenen mantarimiz var. Bu yenen mantarlarin 40 tanesini de semt pazarlarinda görebiliyoruz. Kastamonu pazarinda da kanlica, ayi mantari, kestane mantari, kuzugöbegi, tavukayagi, gelincik gibi mantarlari da görebiliyoruz. Yenmeyen mantarlar zehirli degiller ama onlarinda yapisinin sert olmasi, görüntüsünün kötü olmasi ve kötü kokmasi sebebiyle bu mantarlari tüketmiyoruz. Yenen mantarlar genellikle amatör dedigimiz kirsal kesimdeki insanlarimiz tarafindan toplandigi için bazen zehirli mantarlarla karistirilabiliyor. Bu da insanlarda zehirlenmelere neden olabiliyor” diye konustu.



“Türkiye’deki zehirlenmelerin yüzde 95’i Köygöçüren mantarindan kaynaklaniyor”

Mantarlar hakkinda bazi yanlis inanislarin olduguna deginen Giray, “Bir de zehirlenmeye neden olan yanlis inanislar var. Bu yanlis inanislar yüzünden de halkimiz zehirlenebiliyor. ’Zehirli mantari ve yenen mantari yan yana görmeyiz’, diye düsünebiliyorlar. Halbuki yan yana bile yetisebiliyor. ’Zehirli mantari kopardiginiz zaman içi mavilesir’ ya da ’mantarimiz zehirli degilse sapkasindan kopardiginiz zaman herhangi bir degisiklik meydana gelmez’, ’çayirda yetisen mantarlar zehirli degildir’, mantar pistigi zaman zehri gider’, ’mantari tuz ya da sirke ile kaynattigimiz zaman zehri gider’, ’pisirirken içerisine gümüs ya da kasik koydugumuzda karariyorsa bunlar zehirli mantardir’, gibi yanlis inanislar var. Bunlar da insanlarin zehirlenmesine neden olabiliyor. Özellikle mantarlarin içerisinde köygöçüren (amanita phalloides) dedigimiz bir türümüz var. Bu tür genellikle saman mantariyla çok fazla karistiriliyor. Türkiye’deki zehirlenmelerin baktigimiz zaman yüzde 95’i bu mantar yüzünden meydana geliyor. Köygöçüren mantarini yedikten 8 saat ile 12 saat içerisinde belirti vermeye basliyor. Türkiye’de yaklasik 100 kadar mantar zehirlenmesi kayit altina alinmistir. Fakat bunun disinda da kayit altina alinmayan mantar zehirlenmelerini de biliyoruz. Bu yüzden 100’den daha fazla sayida mantar zehirlenmesi meydana geliyor” seklinde konustu.



“Mantar zehirlenmeleri ölüme kadar götürebiliyor”

Mantar zehirlenmelerine dikkat edilmesi gerektigin belirten Giray, “Mantar zehirlenmelerinin belirtileri mantarin zehir türüne göre 2 saat ile 6 saat sonrasi meydana geliyor. 2 saat sonraki belirtiler sersemlik, uyku, tansiyon düsüklügü, nabizda artis, agizda metal tadinin gelmesi, yüz ve boyunda kizariklik gibi belirtiler meydana geliyor. 6 saat sonra ise bulanti, kusma, ishal, ates, karin agrisi, karaciger ve böbreklerde metabolizmada bozukluklar. Hatta bunun sonucunda koma ve ölümde meydana gelebiliyor. Eger mantar yedikten sonra böyle bir belirtimiz var ise evimizde halk arasinda yine söyle bir inanis var. ’Yogurt yiyelim, süt içelim, bir ilaci kullanalim’ gibi inanislar var. Asla bunlar yapilmamasi gerekiyor. En yakin saglik kurulusuna basvurulmasi lazim. Hatta mümkün ise yedigimiz mantarin bir örnegini de yanimizda götürmemiz lazim. Saglik kurulusuna gittigimiz zaman da görevlilere ne mantari yedigimizi, hangi saatte yedigimizi, ne kadar yedigimizi, evde baskasinda da bu belirtilerin olup olmadigini söylememiz gerekiyor" ifadelerini kullandi.

“Mümkünse kültür mantari tüketelim”

Kültür mantarinin tüketilmesi noktasinda tavsiyelerde bulunan Giray, “Eger mantar tüketmek istiyorsak, mümkünse kültür mantari tüketmemiz bizim için en sagliklisi olur. Tabii ki kültür mantarini da satin alirken üstünde açiklayici etiketi olup olmadigina, son kullanim tarihine dikkat etmemiz gerekiyor. Mantar zehirli olmayabilir ama bu mantarlarin üzerinde de mikro-organizma gelisebilir. Eger hemen mantari pisirmezseniz bu mikro-organizmalar mantarin üzerinde üreyerek yine bizlerin gida zehirlenmesi geçirmesine neden olabiliyor. Yine mantarlar alerjik yiyeceklerdir. Kisi mantar tüketirken dikkat etmesi gerekiyor, alerjik durumlarda ortaya çikabilir” dedi.