Avrupa'yi Kuraklik Vurdu, Zeytinde Türkiye'ye Firsat Dogdu
Avrupa’nin zeytin ve zeytinyagi tedarikçisi konumunda olan Ispanya ve Italya’da yasanan kuraklik ve yüzde 50 rekolte kaybi, geçtigimiz yila göre daha yüksek bir rekolte bekleyen Türkiye için önemli bir firsat dogurdu. Türkiye’deki zeytin ve zeytinyaginin önemli bir kisminin karsilandigi Manisa’nin Akhisar ilçesinde de zeytin ve zeytinyagi üreticileri ile ihracatçi firmalar bu sene yaklasik 3 kat artan rekolte sonrasi ihracatta da önemli bir gelir artisi beklediklerini söyledi.
Öte yandan, Avrupa’nin zeytin ve zeytinyagi tedarikçisi konumunda olan Italya ve Ispanya’daki kuraklik nedeniyle rekoltedeki yüzde 50’lere varan düsüsler de hem üreticilere hem de ihracatçilara önemli bir firsat kapisi olmasi bekleniyor.
“Bu yil 350-360 bin ton civarinda zeytin üretimi bekliyoruz”
Akhisar’da rekoltenin geçen seneye oranla oldukça yüksek bir artis yasandigini söyleyen Akhisar Ziraat Odasi Yönetim Kurulu Baskani ve Ulusal Zeytin ve Zeytinyagi Konsey Üyesi Ahmet Akbuga, “Geçen seneye bakista Akhisar’da rekolte artisimiz var. Zaten su an Akhisar’da 4 çesit zeytin ürünümüz bulunmakta. Bunlar Domat, Edremit, Trilye ve Uslu çesitleri. Su anda hasadini yapmis oldugumuz Domat çesidi Türkiye tüketiminin yüzde 70’ini Akhisar tarafindan üretiliyor. Bizim Akhisar’i söylemek gerekirse geçen sene 130 bin ton civarin zeytin üretimi oldu. Bu yil 350-360 bin ton civarinda zeytin üretimi bekliyoruz” dedi.
“Rekoltemiz fiyatlara etki yapmayacaktir”
Italya ve Ispanya’daki kuraklik nedeniyle yasanan rekolte kaybindan dolayi fiyat beklentilerinin yüksek oldugunu söyleyen Baskan Akbuga, “Italya veya Ispanya, Portekiz olsun, Rusya’daki zeytin üretimlerine baktigimizda hava sartlarindan dolayi zeytin üretimlerinde rekolte düsüklügü var. Bundan dolayi da fiyatlardan umutluyuz. Rekoltemiz fiyatlara etki yapmayacaktir. Bugünlerde Domat ve Uslu çesidi hasat yapiliyor. Diger çesitlerde hasat baslamadigindan fiyatlar henüz gündeme gelmedi” diye konustu.
“Hasat zamani geldiginde su anda fiyatlar 18 TL’den 5 TL’lere kadar düstü”
Fiyatlarin zeytinin kalibresine göre belirlendigi bilgisini veren Akbuga, “Fiyatlar kalibreye göre belirleniyor. Özel firmalar ve Tarim Kredi Kooperatifleri tarafindan 18,50’den baslayip 10 TL’lere kadar açiklanan fiyatlar olmustu. Ama maalesef hasat zamani geldiginde su anda fiyatlar 18 TL’den 5 TL’lere kadar düstü. Ortalamaya geldiginizde de 11 TL ile 12 TL arasi degisiyor. Bu rakamlar bizim geçen sene aldigimiz rakamlar. Simdi girdi maliyetlerine baktigimiz zaman geçen sene mazotta olsun gübrede olsun tarimsal sulamada kullandigimiz elektrik fiyatlarina baktigimiz zaman geçen seneye göre yüzde 300 dolayinda bir artis gözleniyor. Ama maalesef bizim kaliteli bir sekilde üretmis oldugumuz zeytin ve zeytinyagi fiyatlarina baktigimiz zaman geçen sene ile ayni sekilde seyrediyoruz. Bundan dolayi sikintili bir süreçten geçiyoruz” ifadelerini kullandi.
“80 TL civarindaki zeytinyaginda fiyat beklentisi karsilandigi zaman bu üreticiyi tatmin eder”
Üreticilerin hem kendilerini hem de vatandaslari düsünerek fiyat beklentisinde oldugunu söyleyen Akbuga, “Geçen sene Akhisar’da üretmis oldugumuz zeytinyagi fiyatlari perakendede 60 TL civarinda geziyordu, toptanda 55 TL civarinda geziyordu. Biz de firsat kollamayacagiz. Afaki fiyatlar söylemiyoruz. Bizim üreticilerimizin 75-80 TL civarindaki zeytinyaginda fiyat beklentisi karsilandigi zaman bu üreticiyi tatmin eder. Çünkü ilerisini de düsünmemiz lazim. Biz su an ürettigimiz zeytinyagini halkimiza 130 TL’den satmis olsak bu sefer halkimiz bizim üretmis oldugumuz zeytinyagini tüketemeyecek. Bundan dolayi bunun devami gelmesi için 80 TL civarinda fiyat bekliyoruz” diye konustu.
“Rekolte iyi ama fiyatlarda geçen seneyi arar olduk”
Geçtigimiz yila göre fiyatlarin artan maliyetleri karsilayamadigindan yakinan Zeytin Üreticisi Ali Yamaner, “Rekolte anlaminda çok sükürler olsun yogunlugumuz fazla. Ama fiyat konusuna geldigimizde maalesef geçen seneyi arar konumdayiz. Fiyatlarin geçen seneyle arasinda 1 TL fark var. Eleklerde bir standart olmasini istiyoruz. Müstahsilde farkli, çiftçilerde ayri, komisyoncularda ayri, alicilarda ayri elekler var. Alicilardaki eleklerle üreticilerin elekleri arasinda çok büyük fark var. Biri ceviz elegi biri zeytin elegi. Bunlara bir standardin gelmesini istiyoruz. Isçi maliyetleri geçen seneye göre yüzde 200 artti. Geçen seneye 140 TL’ye çalistigimiz isçi su an 350 TL. Her seyin fiyati artarken zeytinin fiyatinin artmamasinin sebebi nedir yetkililere soruyoruz” dedi.
“Ispanya ve Italya’da bu yil yüksek oranda ürün noksanligi var”
Türkiye olarak bu yil sansli olduklarini söyleyen Manisa Ticaret Borsasi Yönetim Kurulu Üyesi ve Zeytinyagi Isletmecisi Mehmet Ersaygi, “Türkiye olarak zeytinde sansli bir ülkeyiz. Üretimimiz ve beklentilerimiz yüksek. Yaklasik 300 bin ton civarinda bir zeytinyagi bekleniyor. Türkiye genelinde 200 milyon agaca sahibiz. Dünya geneline baktigimizda diger Ispanya ve Italya’da bu yil yüksek oranda ürün noksanligi var. Yüzde 50 civarinda bir ürün noksanligi var. Onu Türkiye olarak degerlendirmemiz lazim. Bu sene bizim sansli bir yilimiz. Politikalara bagli olarak degisecek. Dünya geneline baktigimizda Avrupa’da kisi basi tüketim 20 litrenin üzerinde. Avrupa’daki zeytinyagi noksanligini düsünürsek Türkiye’deki ihracat güzel bir noktaya gelir. Ama bizim Türkiye içindeki tüketimi de etkileyecektir. Bunu zaman gösterecek. Çiftçilerimiz burada çok önemli. Panik satislar yapmazlarsa eger, ellerindeki mahsulün kiymetini bilir depolarlarsa bu yagin ileride daha da yüksek fiyatlara çikacagini tahmin ediyoruz” seklinde konustu.
“Çiftçinin para kazanmasi için 65 TL’lik maliyetin üzerinde satmasi gerekiyor”
Zeytinyagi üretiminde kilogramda 65 TL’nin üzerinde maliyetlerin olduguna dikkat çeken Ersaygi, “Zeytin fiyatlari yaglik bazda 8 TL ile 10 TL civarinda. Geçen seneki yil ortalamasinda zeytinyaginin mahsul randimaninda 5,6 kilogram zeytinden 1 kilogram yag üretiyorduk. Bu seneki kurakliktan dolayi kötümser rakamlarda 6 kilogramda 1 kilogram zeytinyagi olarak düsünürsek 60 liralarin üzerinde bir maliyeti var. Isletme maliyetleriyle beraber bu 65 TL’nin de üzerine çikacaktir. Çiftçinin bu mali 65 TL’nin üzerinde satmasi lazim para kazanmasi için. 65 TL’nin üzerindeki bir ürün isletmelere girdigi zaman 100 TL civarinda bir maliyetle karsilasiyoruz. En büyük dengesizlik buradan çikacak. Tüketici bu zeytinyagini 100 TL’nin altinda satin alacagini zannetmiyorum. Su anda internette 5 kilogramlik zeytinyagini 150 TL’ye satanlar var. Zaten 5 litrelik tenekenin maliyetleri 20 TL’nin üzerinde. Kargo maliyetleri de 25 TL’nin üzerinde 200 TL’ye 5 litre zeytinyagini litresini 40 TL’den satmis oluyor. 65 TL maliyeti olan bir ürünü 40 TL’ye nasil satarsiniz? Internette zeytinyagi esansi, zeytinyagi aromasi denilen konsantre ürünler satiliyor. Bunlarin kontrol edilmesi lazim. Bu konsantreler nerelere kullaniliyor, nereye karistiriliyor denetlenmesi lazim. Illaki bu firmalar yakalaniyor. Ancak sahis sirketi oluyor. Sirketi kapatip baska sirket üzerinden üretime devam ediyor” dedi.
Gerçek zeytinyaginin genizde bir yakma yaptigina dikkat çeken Ersaygi, “Zeytinyagi ilk basta aciligindan anlasilir. Kaliteli bir zeytinyagi aci olur, aromasi ve geniz yakmasi olur. Insanlar aliskin olmadigindan bunu kötü olarak algiliyor. O yüzden konsantre esanslarla karistirilmis olan bitkisel yaglar zeytin kokusuna sahip ama zeytinyagi tadina sahip degil. Bunu tüketiciler çok fazla anlamayabiliyor” dedi.
“Bu seneyi bir firsat yili olarak da görüyoruz”
Manisa’nin 26 milyon zeytin agaciyla baskent oldugunu belirten Manisa Tarim ve Orman Müdürü Metin Öztürk, “Manisa 26 milyonu asan zeytin agaci varligiyla zeytinin baskenti olarak ifade ediyoruz. Özellikle sofralik zeytindeki rekoltesi ve sofralik zeytinde Türkiye birinciligiyle Manisa önemli bir noktada. Türkiye’nin ilk ve tek Zeytin Ihtisas Organize Sanayi Bölgesine de sahip bir iliz. Bu sene de geçtigimiz yillara göre bir artis bekliyoruz. Yakin zamanda Ulusal Zeytin ve Zeytinyagi Konseyi de bu konudaki çalismalarini tamamlayacaktir. Bu seneyi bir firsat yili olarak da görüyoruz. Ispanya ve Italya’da rekoltelerin düstügünü ve bu sene kuraklik kaynakli rekolte azligini yasadiklarini biliyoruz. Bunun ihracatta önemli bir avantaj olacagini düsünüyoruz. Manisa bir çok üründe ihracat yapan ve ihracat tecrübesi olan bir il. Zeytin ve zeytinyaginda da bu tecrübesiyle ihracatta bu sene çok güzel islet basaracaktir” diye konustu.