(ÖZEL) Bigali Kalesi 2 Ay Sonra Ziyarete Açiliyor
Çanakkale tarihi Gelibolu Yarimadasi’nda bulunan Bigali Kalesi’nin restorasyon çalismalari tamamlandi. II. Mahmut döneminde, 1815-1818 yillari arasinda insa edilen ve 1. Dünya Savasi’nda Çanakkale’de düsmana karsi kazanilan destansi zaferin taniklarindan Bigali Kalesi’nin 2 ay sonra ziyarete açilacagi ögrenildi.
90 Bin Tüfege Tamir
25 Nisan 1915 kara muharebelerindeki siddetli çatismalar sonrasinda, sehit ve yarali askerlerden toplatilan ve tamir gereken silahlar, cephe gerisinde; Eceabat, Kilya Limani, Bigali Kislasi ve Akbas civarinda olmak üzere toplam bes ambarda toplandi. 3’üncü Kolordu, bir tüfek tamirhanesinin açilmasi öngördü. Ardindan, Bigali Köyü’nde Kuzey Grubu için bir ambar ve tüfek tamirhanesi kuruldu. 17 Mayis 1915 tarihinde Bigali Köyü’nün düsman donanmasi tarafindan bombardimana ugramasiyla, tamirhaneyi korumak için köyün dogusunda, kismen ahsaptan yapilan 14 barakaya geçildi. Ambarda, günlük ortalama 400 tüfegin tamir ve yaglamasi yapilabiliyordu. Bigali Köyü’ndeki tamirhanenin yeterli gelmemeye baslamasi ile Bigali Kalesi içerisinde, Güney ve Kuzey Grubu için 3’üncü Kolordu silah tamirhanesinin hazirlanmasi ihtiyaci dogdu. Bu amaçla resmi açilisi 16 Temmuz 1915 Cuma günü saat 18.00’de yapilan tesiste, muharebeler boyunca 90 bine yakin tüfegin tamiri islemi gerçeklestirildi.
Çanakkale ve Istanbul Bogazi’ni korumak için yapilan bir kale
3 yil önce baslayan restorasyon çalismalarinin sona erdigini belirten Çanakkale Savaslari ve Gelibolu Tarihi Alan Baskani Ismail Kasdemir, “Tarihi Alan Baskanligi olarak 3 yil baslamis oldugumuz çalismalar insallah önümüzdeki birkaç ay içerisinde sonlanip, o gazi mekan ziyaretçilere açik hale gelecek. Bigali Kalesi Osmanli döneminde hem Çanakkale hem de Istanbul Bogazi’ni korumak için yapilmis bir kaledir. Tabir-i caizse Çanakkale Bogazi’nin muhafizlarindan bir tanesidir. Çanakkale Savaslari sirasinda da çok önemli bir islev görmüs ve cephe gerisinde Mehmetçigin kullanmis oldugu, ‘Çanakkale geçilmez’ destani yazdigi silahlarin tamir edildigi ve tekrar savasa gönderildigi esliha tamirhanesi olarak kullanilmis bir mekan” dedi.
“Nisan- Mayis aylari gibi ziyarete açilmis olacak”
Restorasyon islemlerinin tamamlandigini ve son rötuslarin yapildigini kaydeden Baskan Kasdemir, “Biz de Tarihi Alan Baskanligi olarak o ecdad yadigari bütün yapilarimizi ele alip, özgünlügünü koruyarak ve savas sirasindaki isleviyle hazirlayarak gelen ziyaretçiye açik hale getiriyoruz. Iste Bigali Kalesi onlardan bir tanesi. Insallah, bir kale müze formatinda açilisi olacak. Çünkü içi dolu bir restorasyon oldu. Sadece kalemizi restore edip, ayaga kaldirmiyoruz. Içini de islevlendiriyoruz ve müze haline getiriyoruz. Gelen ziyaretçi Çanakkale Savaslari sirasinda Bigali Kalesi’nin bir silah tamirhanesi olarak nasil islev görmüsse iste o tarihin içinde yolculuk yaparak oradaki silahlarin nasil tamir edildigi görmüs olacak ve Çanakkale Tarihi Alan bir ziyaret noktasi daha kazanmis olacak. Amacimiz Çanakkale Tarihi Alani, dünyanin en çok ziyaret edilen açik hava müzesi haline getirmek. Bu açik hava müzesi olmasi için her sey mevcut. Tabyalarimiz, siperlerimiz hala korunakli bir sekilde duruyor. Bu gazi mekan insallah Nisan- Mayis aylari gibi ziyarete açilmis olur” diye konustu.
Kalenin Yapim Hikayesi
Amiral John Duckworth komutasindaki Ingiliz donanmasinin, 19 Subat 1807’de herhangi bir direnis görmeden Çanakkale Bogazi’ni geçmesi sonrasinda bogaz savunmasini güçlendirmek için ilave tedbirler alinmasi gerekliligi ortaya çikti. Bu kapsamda 1807 yilinda Sultan III. Selim döneminde yapilacak isleri düzenlemek üzere Fransiz Mühendis Juchercau de Saint Denys getirtildi. Önerisi üzerine Çanakkale Bogazi sahillerine yeni istihkâmlar yaptirilmasina karar verildi.
Bu karar dogrultusunda, bogazin en darmevkii olan Çanakkale- Kilitbahir hatti ile Nara Burnu- Bigali hatti arasinda savunmanin güçlendirilmesi kararlastirildi. Böylece Anadolu sahillerinde Nara ve Köse Burnu kaleleri, Rumeli sahillerinde ise bunlarin tam karsisinda yer alacak sekilde Bigali ve Çamburnu kaleleri yaptirildi. Kalelerin insaatina eszamanli olarak 1807 yili sonlarinda baslandi. Ancak insaat süreci, özellikle iç karisikliklar nedeniyle uzamis ve bu kaleler Sultan II. Mahmut döneminde, 1822 yilinda tamamlanmisti.