Sputnik V aşısı riskli mi? Sputnik V aşısının yan etkileri nelerdir? Hangi ülkeler kullanıyor? Ne kadar etkili?

Türkiye koronavirüse mücadele kapsamında aşılamaya tam gaz devam ediyor. Şu ana kadar toplamda 22 milyon 500'ü aşkın kişi aşılandı. Sinovac ile başlanılan aşı sürecine daha sonra BioNTech dahil edilirken Sağlık Bakanı Fahrettin Koca üçüncü olarak Sputnik V için Rusya ile de anlaşıldığını belirtti.

Bilim Kurulu Toplantısı sonrası canlı yayında açıklamalarda bulunan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 'Aşı üreticisi sayısı her geçen gün artmaktadır. Üretilen aşıların üretim kapasiteleri de artıyor. Bildiğiniz gibi ülkemizde iki aşı kullanıma girdi. Üçüncü olarak ise Sputnik V aşısının acil kullanım onayı için son aşamaya gelindi ve aşı tedariki için bir anlaşma da yapıldı. Türkiye, Sputnik V aşısından 6 ay içinde 50 milyon doz almak üzere anlaşmayı imzaladı. İlk sevkiyat mayıs ayı içinde gerçekleşecektir. Ayrıca bu aşının ülkemizde üretilmesi için de teknoloji transferi yapılacaktır' dedi.

Söz konusu açıklamanın hemen ardından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile birlikte Rusya'ya kritik bir ziyarette bulunacaklarını açıkladı.

ÇAVUŞOĞLU VE KOCA RUSYA'YA GİDİYOR

Çavuşoğlu, 'Planımız mevcut, fakat bunu, Rus meslektaşlarımız ile ele alabilmemiz için vaka sayılarının buna uygun seviyeye gelmesi gerekiyor. Ziyaretimizin, Ramazan sonrasında mayısta gerçekleşmesi mümkün görünüyor' dedi.

ÜRETİCİ FİRMADAN İLK AÇIKLAMA GELDİ

50 milyon doz aşı Sağlık Bakanlığı tarafından getirilecek ve üretimi tamamen Cinnagen İlaç Firması'nın Çerkezköy'deki Avrupa standartlarındaki GMP tesislerinde yapılacak.

Aşının Türkiye'de üretilebilmesi için Rus Gamelya Enstitüsü ve Rusya Yatırım Fonu (RDIF) yetkilileri ile geçtiğimiz yılın Nisan ayından bu yana görüşmeler yürüten, Ağustos ayında da anlaşma sağlayan Viscoran A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Öztürk Oran, açıklamalarda bulundu.

'15 BİN SAYFAYA YAKIN BELGE İNCELENDİ'

Önümüzdeki günlerde teknoloji transferinin tamamlanmasıyla Rus aşısının, Türkiye'deki üretimine başlanacağını söyleyen Oran, ''Bu aşıyı Türkiye'ye kazandırmak için onlarca kişilik ekiplerimizle aylarca gece gündüz mesai harcadık. İlaç sektöründeki 21 yıllık tecrübemizle RDIF ile görüşmelere başladık. Onlar da bizi aylarca araştırdı, bu aşı Türkiye'ye bir günde kazandırılmadı. 15 bin sayfaya yakın literatür, ruhsatlandırma süreciyle ilgili belgeler, Rusça-İngilizce yazışmalar didik didik incelendi, tercüme edildi, okundu ve bakanlığımıza sunuldu'' açıklaması yaptı.

''TÜRKİYE 12. ÜLKE OLACAK''

Rus Gamelya Enstitüsü ve Rusya Yatırım Fonu'nun (RDIF), aşının Türkiye'deki üretimi için gerekli tüm koşulları sağladığımıza kanaat getirerek, iş birliği yapmayı kabul söyleyen Oran, sözlerine şunları ekledi:

Türkiye Sağlık Bakanlığı'ndan yetkililerimiz de aşının Rusya'da geliştirilen laboratuvar ve tesislerini bizzat inceleyerek, Avrupa standartlarına uygun GMP üretimi yapıldığına dair onay verdi. Aşının Türkiye'de ekstra olarak TİTCK tarafından toksikoloji testleri istendi ve firmamız bunu akredite bir kurumda yaptırdı. Sonuçları olumlu çıkınca Acil Kullanım Onayı'na sunuldu. Öncelik Türkiye'nin ihtiyacı. O sağlandıktan sonra bölge ülkelere de ihracat söz konusu olabilir. Şu an Rusya dışında 10 ülkede daha bu aşının üretimi yapılıyor. Türkiye, üretimin yapılacağı 12'nci ülke olacak''

'TEKNOLOJİ TRANSFERİ SÜREÇLERİ 3-4 AY SÜRDÜ''

Öztürk Oran, anlaşmanın aylar önce yapılmasına rağmen teknoloji transferi ve üretim aşamasına gelinmesinin neden bu kadar uzun sürdüğünü ise şu şekilde özetledi:

'Görüşmelerimiz, Temmuz ayında belli bir noktaya gelmişti. 16 Ağustos'ta imzaya döktük. Biz Rusya'nın Direkt Yatırım Fonu ile Türkiye olarak birlikte üretme protokolünü yaptık. Ondan sonra (bürokratik) süreçler başladı. Bunun nerede üretileceği konusu ilk adımdı. Bizim kendi üretim tesislerimiz de vardı ama bu aşıyı üretmeye yeterli değildi.

Türkiye'de başka tesislerde bunu yapabilir miyiz, bunun araştırmalarına giriştik. Maalesef o zamanlar bir iki tesis vardı ama onlar da yeterli düzeyde değildi. Dünyada da çok yeni bir olaydı bu. Türkiye'de de neredeyse hiçbir tesisin altyapısı aşı üretmeye yeterli değildi. Altyapısı üretime en yakın olan firmalarla görüşmelere başladık. Daha sonra onları Ruslarla da görüştürdük. Geldiğimiz noktada iki firma şu anda kapasiteyi büyütmek için hazır. Bir firmayla da teknoloji transferini başlattık. Sadece 3-4 ay, bu teknoloji transferi için gerek Rusya'dan gelen ekipler gerek buradan giden ekiplerin karşılıklı görüşmeleri, denetimleri, raporlamaları ile geçti.'

'SPUTNİK V, TÜM SÜREÇLERDEN YÜZÜNÜN AKIYLA GEÇTİ'

Türkiye'yi sağlık alanında Avrupa standartlarının bile üstünde gördüğünü vurgulayan Öztürk Oran, sözlerini şöyle sürdürdü:

''Bakanlığımız bu konuda çok titiz davrandı. Biz de bunu saygıyla karşıladık, çünkü neticede insanlara bir aşı yapılacak. Zarar vermek değil, onların sağlığı için uğraşıyorsunuz. Bu aşı bu süreçlerin hepsinden yüzünün akıyla geçti. Dünyada da bugüne kadar Rusya dışında 61 ülkede ruhsat aldı. Bunların 3 tanesi Avrupa Birliği ülkesi. Yaklaşık 3 milyarlık nüfusa hitap eden bir coğrafyadan bahsediyoruz. Türkiye de inşallah bu aşıyı ruhsatlandıran 62'nci ülke olacak.''

RUS AŞISI SPUTNİK V NEDİR?

BioNTech ve Sinovac aşısının ardından bir diğer popüler aşı olan Sputnik V'yi tanıyalım. Sputnik V aşısı tıpkı diğer aşılar gibi Koronavirüs'e karşı geliştirilmiş bir aşıdır. Sputnik V aşısı Rusya'da 'Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Enstitüsü' tarafından geliştirilen ve 'Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF)' tarafından fonlanan bir aşıdır. Sputnik V aşısı tıpkı diğer aşılardan olan AstraZeneca ve Johnson & Johnson aşıları gibi vektör bir aşıdır. Vektör aşılar diğer aşılara kıyasla lojistik açıdan çok avantajlı bir durumdadır. Yani Sputnik V aşısını satın alan bir ülke aşıya ulaşma süresinde ve aşıyı saklama koşullarında hiçbir zorlukla karşılaşmamaktadır.

RUS AŞISI SPUTNİK V RİSKLİ Mİ?

Akıllara gelen ilk sorulardan biri de Rus aşısı Sputnik V'nin riskli olup olmadığı. BioNTech ve Sinovac aşısı bulunduğu günlerde Avrupa ve Asya bölgelerinde bazı ölümler meydana gelmişti. Ölümlerin aşı kaynaklı olduğuna dair çıkan söylentilerin gerçek olmadığı yetkililer tarafından kanıtlanmıştı. Yetkililer Avrupa ve Asya'da yaşanan ölümlerin sebebinin kronik hastalıklardan kaynaklandığı ve aşı ile bir ilgisi olmadığını aktarmışlardı.

Tıpkı Sinovac ve BioNTech aşısında olduğu gibi Nisan ayının başında Rus aşısı Sputnik V ile aşılanan dört kişinin öldüğüne, altı kişinin de ciddi sağlık sorunları yaşadığına dair haberler çıkmıştı. Rusya'da sağlık hizmetlerinin gözetiminden sorumlu olan Rusya Federal Sağlık Denetleme Ajansı Ruszdravnadz, söz konusu ölümlerin ve komplikasyonların aşı ile doğrudan bir bağlantısı olduğunu reddederek bu konuya açıklık getirdi.

YAN ETKİLERİ VAR MI?

BioNTech ve Sinovac aşısının bazı çok ciddi olmayan yan etkileri bulunuyor. Bunlar; yorgunluk, baş ağrısı, ateş, titreme, kas/eklem ağrısı, kusma, ishal, aşı uygulanan bölgede ağrı, kızarıklık, şişlik gibi hafif etkiler şeklindedir. Sputnik V aşısının yan etkileri ise tıpkı diğer aşılarda olduğu gibi oldukça düşük. Rusya Federal Sağlık Denetleme Ajansı Roszdravnadzor tarafından yapılan açıklamaya göre aşılama sonrasında, şimdiye kadar cilt tahrişi, baş ağrısı ve yorgunluk dışında hiçbir yan etkinin görülmediğinin altını çizdi. Yani belirttiğimiz üç aşı olan Sputnik V, Sinovac ve BioNTech aşılarının yan etkileri ortak ve çok ciddi yan etkiler görülmüyor.

SPUTNİK V AŞISI HANGİ ÜLKELERDE KULLANILIYOR?

Rus aşısı ifadesini kullanınca elbette aşının yalnızca Rusya ve çevresinde kullanıldığını düşünmek yanlış. Sputnik V aşısı, Hindistan, Meksika, İran, Gana, Sri Lanka ve Sırbistan, Filistin dahil toplam 60 ülkede kullanılıyor. Almanya'nın da 30 milyon doz Sputnik V aşısı almak istediğine dair bir bilgi de mevcut fakat aşı ile ilgili güvenilirliğin netleşmemesinden dolayı henüz net bir bilgi mevcut değil. 60 ülkenin yanı sıra bazı ülkeler aşı için ön sipariş verseler de henüz aşıyı onaylamadılar.

Sputnik V aşısı ile ilgili bazı net olmayan durumlar yaşanırken Brezilya'da ilginç bir durum yaşandı. Brezilya 76 milyon doz Sputnik V sipariş etmişti fakat Brezilya Sağlık Düzenleme Kurumu'ndan Rus Kovid-19 aşısı Sputnik V'ye onay çıkmadı. Brezilya'daki birçok eyalet yönetiminin, Rus aşısına yönelik talebini değerlendiren kurum, aşının 'etkinliği' ve 'güvenilirliği' konusunda yeterli veri olmamasından dolayı Sputnik V'nin ithal edilmesine şimdilik karşı çıktı.

RUS AŞISI SPUTNİK V NE KADAR ETKİLİ?

Sputnik V aşısının dışında, BioNTech aşısının etkinlik oranının yüzde 95, Sinovac aşısının ise yüzde 91.25 olduğu açıklanmıştı. Bu bilginin ardından gözler hemen Sputnik V aşısına çevriliyor ve yetkililer tarafından yapılan açıklamada görüyoruz ki Sputnik V aşısı da yüzde 91.4 oranında etkili.