Toplar toprak altında çıkıyor

15 Ağustos 2012 Çarşamba günü yayınlandı Çanakkale Savaşları’nda kullanılan toplardan dokuz tanesini günyüzüne çıkarmak için çalışma başlatıldı.

Tarihî toplar, tabyalarda sergilenecek.İtilaf devletlerinin gemilerinin Çanakkale Boğazı’ndan geçişine izin vermemek için 97 yıl önce Anadolu tarafından bulunan Kumkale beldesinde kurulan toplar, savaştan sonra kaderine terkedilmiş. Savaşlarda önemli rol oynayan topların bir kısmı tarlalarda toprağa gömülmüş, bazıları da ağaçlar arasında sadece bir kısmı dışarıda kalmış. Tarihî topları günyüzüne çıkarmak için Çanakkale Valisi Güngör Azim Tuna çalışma başlattı.

Tuna’nın talimatıyla Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır ve ekibi, bölgede yer altı taraması yaptı. Sonuçta tarlalarda ve ağaçların arasında dokuz tane top buldu. Bunları çıkarmak için yapılacak çalışmaları, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Mesut Özel ile Kumkale Belediye Başkanı Süleyman Erte’nin de katıldığı törende Vali Tuna verdi. İlk kazmayı vuran Tuna, toplar çıkarıldıktan sonra bazı tabyalarda sergileneceğini söyledi.

Çalışmaları yürüten Yrd. Doç. Dr. Sayılır ise tarihî topların bir ay sonra günyüzüne çıkarılacağını ifade etti.

Çanakkale Savaşları’nda 190 civarında top kullanıldığını belirten Sayılır, şu ana kadar 10 tanesinin çeşitli mekanlarında sergilendiğini kaydederek, “Bu projeyle Kumkale'de üçü toprak altında, ikisi ise parçalanmış ve bir kısmı görünür şekilde beş tane, Halileli köyünde ise ikisi toprak altında, ikisi parçalanmış ve görünür şekilde dört tane gazi top bulunuyor. Geçmiş yıllarda bu alanlar sahipleri tarafından tarım amaçlı kullanılmaya başlanınca topların üzerleri toprakla örtülmüş. Şu anda yaklaşık 1,5 metre derinlikteler. Çanakkale Arkeoloji Müzesi denetiminde bir ay sürecek kazılar sonucunda topları Yıllar Sonra günyüzüne çıkarmış olacağız.” dedi.

Çanakkale Deniz Savaşı sırasında boğaz savunmasını güçlendirmek amacıyla Kumkale ve Halileli'nde oluşturulan topçu gruplarına ait bataryalara yerleştirilen 22, 24 ve 26 santimetre çapındaki krupp ve obüs topları, 18 Mart 1915 günü düşman donanmasına ait gemilere ateş açarak önemli rol üstlendi. Mondros Mütarekesi’nden sonra 1919 yılında bölgeye çıkan İngiliz birlikleri tarafından bazı parçaları sökülen bu toplar, sonraki yıllarda bulundukları arazilerin tarım alanı olarak kullanılmaya başlamasıyla toprak altında kaldı .