Bu Bitki, Dünyada Sadece Tunceli'nin 2 Köyünde Var
Tunceli’de bilim adamlari tarafindan yapilan arazi çalismalarinda yeni bir bitki türü tespit edildi. Mattiastrum (Çarsak otu) cinsi yeni türe Mattiastrum pulumurense (Pülümür Çarsagi) ismi verilirken, bitkiye iliskin bilgiler Turkish Journal of Botany Dergisi’nde yayimlandi.
Paksoy, "Bu çalismalar sonucunda Boraginaceae (Hodangiller) familyasina ait Çarsak otu olan yeni bir türü kesfettik. Bitkimizin yayilisi Pülümür’ün Karagöz ve Sampasakaraderben köyü olmak üzere sadece iki lokalde bilinmektedir. Onun disinda bitkinin yayilisini tespit edemedik. Yani hem Türkiye hem dünya için sadece Pülümür’de iki köyde yayilisi olan bir bitkiden bahsediyoruz. Latince ismi Mattiastrum pulumurense, Türkçesi ise Pülümür Çarsagi seklinde belirlendi" dedi.
Bitkinin bin 800 ila 2 bin rakimda yayilis gösterdigini ifade eden Doç. Dr. Paksoy, "Sampasakaraderbent bölgesinde step diyebilecegimiz bölgede Karagöz köyünde ise taslik, çalilik steplerde yayilisi var. Popülasyonu asiri zengin degil. Küçük tas ve kaya parçalarinin arasinda öbek olusturan küçük popülasyonlar mevcut. Bu yüzden bitki zarar görme tehlikesi altinda. Çünkü bölgede madencilik faaliyetleri yapilmaktadir. Bitkinin yetismis oldugu toprak maden topragi olarak kullanilacagindan bitkimizin nesli tehdit altindadir. Bu yüzden bu faaliyetlerin durdurulmasi veyahut baska bölgelere kaydirilmasi gibi seçenekler ya da bu bitkiyi koruma altina alabilecek faaliyetler yapilmalidir. Çok genis alanlarda yayilis gösteren bir bitki degil. Ayrica tohumdan üremesi de çok geç olan bir bitki. Yayilisinin oldugu bölgenin topragi tahrip edildigi anda bitkinin nesli tehlike altina giriyor. Sampasakaraderbent tarafinda da asiri otlatma var. Karagöz’de de maden faaliyeti var. Hem otlatma hem de maden baskisi altinda oldugu için bitkimizin nesli tehlike altina girebilir. Bu nedenle duyarli davranmamiz gerekiyor" diye konustu.
Yeni türün 4 bilim insaninin ortak çalismasiyla Turkish Journal of Botany Dergisi’nin Temmuz sayisinda yayimlandigini ifade eden Paksoy, Tunceli’nin bitki çesitliliginin zenginligine de vurgu yapti.
"Tunceli’deki bitki türleri 2 bini bulacak"
Daha önce yapilan çalismalarda Tunceli genelinde 922 bitkinin tespit edildigini dile getiren Munzur Üniversitesi Tunceli Meslek Yüksekokulu Tibbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Bölümünden Doç. Dr. Mehmet Yavuz Paksoy, "Daha önceki çalismalarda tüm Tunceli’de 922 bitki oldugu literatüre geçmisti. Ama bizim yaptigimiz çalismada Pülümür ilçesinde buldugumuz tür sayisi 957 ve bunlardan 115’i endemik içlerinde 5 bitki de lokal endemik. Çalismalarimiz devam ediyor. 2023-2024 yilinda topladigimiz bitkiler bu listeye dahil edilmedi su an için. Teshisleri yapildiktan sonra bu bitkileri de ekleyecegiz listemize. Sirf bu çalismadan yola çikarak diger ilçeleri de katarsak 2 bine yakin bitkiye ulasacagimiz rahatlikla düsünüyoruz" seklinde konustu.
Pülümür’ün bitkileri kitaplastirildi
Tunceli’nin bitki çesitliligi açisindan en zengin ilçelerinden olan Pülümür ilçesinde yer alan bitkiler "Pülümür’ün Bin Bir Çesit Bitkisi" ismiyle kitaplastirildi.
Ilçede bu anlamda yürütülen çalismalara iliskin bilgi veren Pülümür Belediye Baskani Müslüm Tosun, "Pülümür ilçemiz bitki çesitliligi ve özel konumu itibariyla öne çikan bir ilçe. Biz de bununla ilgili 4 sene önce bir çalisma baslattik. Ankara Kirsal Çevre ve Orman Sorunlari Arastirma Dernegi ile ortaklastirdigimiz bu çalismayi en son kitaplastirdik. Bu çalisma ciddi bir emek gerektiriyor. En kuytu yerlere varincaya kadar ulasilmaya çalisildi. Yeterli mi degil. Bu çalisma sonunda 2 bin civarinda bitkiye ulasilabilecegi söyleniyor. Çalisma bölgede öne çikan çiçek bali açisindan da önem arz ediyor. Bitkilerin korunmasi, kayit altina alinmasi açisindan önemli olan bu çalismalarimiz devam edecek" dedi.