31 Mayis Dünya Tütünsüz Günü
2022 yili verilerine göre dünya genelinde 13-15 yas arasi en az 37 milyon genç bir sekilde tütün kullaniyor. Yesilay, bu yil “çocuklari tütün endüstrisinin tehdidinden korumak” temasiyla gerçeklesen 31 Mayis Dünya Tütünsüz Günü’nde, tütün endüstrisinin milyonlarca genci hedef almaya devam ettiginin altini çiziyor.
Açiklamada erken yasta baslayan tütün kullaniminin bagimlilik riskini artirdigi, tütün kontrolündeki ilerlemeye ragmen milyonlarca gencin tütün endüstrisi tarafindan hedef alindigi vurgulandi.
Yesilay, tütün endüstrisinin gençlere ulasabilmek için her türlü taktige basvurdugu uyarisinda bulundu. Açiklamada su ifadelere yer verildi: “Ergenlerin bagimlilik yapici madde kullanimina iliskin önemli bulgular ortaya koyan Dünya Saglik Örgütü’nün 44 ülkede gerçeklestirdigi Okul Çagindaki Çocuklarda Saglik Davranisi (HBSC) Arastirmasi’na göre, ergenlerin %18’i hayatinda en az bir kez elektronik sigara kullandigini ve %10’u bunu son 30 gün içinde kullandigini bildirmistir. Tipki geleneksel tütün kullanimi gibi elektronik sigara kullanimi da hem kiz hem de erkek çocuklar arasinda tüm ülke ve bölgelerde önemli ölçüde artmistir. Arastirmaya göre, ergenlik yillarinda yüksek riskli davranislarda bulunmak yetiskin davranislarini sekillendirebilir; erken yasta bagimlilik yapici maddelerin kullanimi daha yüksek bagimlilik riskiyle baglantilidir. Endüstri, gençlere ulasabilmek adina uzun vadede küresel bir strateji uygularken, ilgili taktiklerini hedef aldigi bölgedeki sosyal, ekonomik ve hukuki duruma göre uyarlamakta ve kendini sürekli yenilemektedir. Örnegin; ürünlerinin uygun fiyatli ve satin alinabilir olmasini saglamak için vergilerden satis noktalarina uzanan bir yelpazede esnek düzenlemeler yapmakta, ‘zararsiz’ oldugu iddia edilen yeni ürünler gelistirmekte ve kullanimi tesvik eden bir ortam olusturmaya çalismaktadir.”
“Tütün endüstrisinin amaci, gelirini sürekli kilmak”
Yesilay, tütün kullaniminin kanser, kalp krizi, felç ve kronik obstrüktif akciger hastaligi gibi solunum yolu hastaliklari dâhil olmak üzere birçok hastaligin önde gelen nedeni olduguna da dikkat çekti. “Ekonomik Kalkinma ve Is Birligi Örgütü 2023 yili bir Bakista Saglik Raporuna göre, hamilelik sirasinda sigara kullanimi düsük dogum ve erken dogum riskini artiyor. Dünya Saglik Örgütü (DSÖ), tütün kullaniminin dünyada her yil 8 milyon insanin ölümüne neden oldugunu; bu ölümlerin 1,2 milyondan fazlasinin pasif içicilikten kaynaklandigini ve 65 binin ise çocuklar arasinda gerçeklestigini belirtmekte. OECD ülkeleri genelinde, 2021 yilinda 15 yas ve üzeri kisilerin %15,9’unun her gün dumanli tütün ürünü kullandigi, sigara kullanim oranlarinin Fransa ve Türkiye’de %25’in üzerinde oldugu ifade edildi. Ayni arastirmada tütün endüstrisinin, ergen ve gençlere hitap eden ürünlerin yani sira çesitli reklam ve tanitim taktikleri gelistirdigi, sosyal medya ve yayin platformlari araciligiyla genis kitlelere ulastigi da vurgulandi. 2022 yili verilerine göre dünya genelinde 13-15 yas arasi en az 37 milyon gencin bir sekilde tütün ürünü kullaniliyor.
Dünya Saglik Örgütü, Avrupa’da 13-15 yas arasi erkeklerin %11,5’i ve kizlarin da %10,1’inin tütün kullandigini, elektronik sigara ve nikotin kesecikleri gibi ürünlerin gençler arasinda giderek daha popüler hâle gelmesinin bagimlilik ve saglik sorunu risklerini artirdigini vurguluyor. Tütün endüstrisinin gençleri hedefleyen faaliyetleri sadece halk sagligini tehlikeye atmakla kalmiyor, ayni zamanda ekonomik sikintilara ve çevresel tehlikelere de yol açabiliyor. Endüstrinin ana hedefi, gelirlerini daha da artirabilmek amaciyla aldatici uygulamalariyla halk sagligi politikalarini baltalamak ve gelecek nesiller arasinda bagimliligi sürdürmeyi saglamak.
“Gelecek nesillere daha saglikli, tütünsüz bir yasam sunmaliyiz”
Yesilay, bu dogrultuda, devletlerin kanita dayali politika olusturmaya öncelik vermelerinin ve gençleri tütün endüstrisinin zararli uygulamalarindan korumak adina siki düzenlemeler yapmalari için Dünya Saglik Örgütü gibi uluslararasi örgütlerin kamu ve sivil toplumla is birligi kurmasinin ne kadar önemli oldugunu hatirlatti. Avustralya’da kisa süre önce tek kullanimlik elektronik sigaralarin yasaklandigini ve elektronik sigara tatlari ve renklerine kisitlamalar getirildigini hatirlatan Yesilay, veri odakli savunuculuktan yararlanarak, farkindaligi artirarak ve paydaslar arasinda is birligini tesvik ederek gençlerin güçlendirilmesi ve gelecek nesiller için daha saglikli, tütünsüz bir yasam sunulmasinin mümkün olabileceginin altini çizdi.