Uçaklar Kabusunuz Olmasin
Kulak Burun Bogaz Uzmani Dr. Ögr. Üyesi Elif Sari, “Uçuslarda kulakta tikanma, agri ve çinlamanin yani sira isitme kaybi ve kulak zarinin delinmesine kadar varan sorunlar görülebiliyor. Özellikle inis sirasinda bazi egzersizler yaparak basinca karsi önlem almak mümkün” dedi.
Dr. Ögr. Üyesi Elif Sari, “Olagan sartlarda kulagimiz, yutkunma sirasinda iç ve dis basinci esitleyecek yapilara sahiptir. Buradaki isleyisi kavramak açisindan kendinizde basit bir test yapabilirsiniz. Burnunuzu kapayarak yutkundugunuzda kulaklarinizin tikandigini, burun açikken tekrar yutkundugunuzda ise açildigini hissedebilirsiniz. Yutkunma sirasinda duydugumuz çitirti, genizden orta kulaga havanin ulasmasini saglayan östaki borusunun, saniyenin yarisi kadar bir sürede açilip kapanmasina baglidir. Bu basinç dengeleyen sistem eger düzgün çalismiyorsa uçakta, hatta ayni sekilde dalis sirasinda sorunlar yasanmasi beklenebilir” dedi.
Kulakta basinç dengelenmesine bagli gelisen bu tip olaylara “barotravma” olarak adlandirildigini söyleyen Dr. Ögr. Üyesi Sari, “Yasanan gerilimin siddetine bagli kulak zarinda kanamalar, orta kulakta sivi toplanmalari, nadiren delinmeler ve kalici isitme kayiplari dahi olabiliyor. En çok basit nezle-grip gibi bir üst solunum yolu infeksiyonu sirasinda, kisi burun tikanikligi oldugu halde uçaga bindiginde bu durumla karsilasiyoruz. Kronik burun tikanikligi, tikayici siddette deviasyonu ve burun eti sismesi olanlar, sinüzitli hastalar, alerjik nezlesi olanlar ve geniz eti olan çocuklar kulak barotravmasini tekrar tekrar yasayabilirler” seklinde konustu.
Dr. Ögr. Üyesi Sari, bu durumun önlenmesine yardimci olabilecek ve irtifa degisimi sirasinda uygulanabilecek bazi yöntemleri siraladi:
Eger imkan varsa ise uçusu ertelemek veya alternatif baska bir yöntemle ulasimi saglamak.
Uçustan bir gün önce baslanabilecek ve bir gün daha sürdürülebilecek “dekonjestan” grubu haplar kullanilabilir. Bu tip ilaçlarin kullanimi mutlaka doktor kontrol ve önerisiyle olmali, ayrica tansiyon ve kalp hastalari asla bunlari kullanmamalidir.
Kalkis ve özellikle inis sirasinda uyumuyor olmak. Bu durum yöntemleri uygulayabilmenin ilk sartidir.
Burunun açik tutulmasi. Burun açici (yani konkalari büzüstüren) spreylerin kalkistan ve 4 saatten uzun süren uçuslarda inise geçmeden yarim saat önce buruna sikilmasi faydali olur. Diger yandan bu tip spreylerin aliskanlik haline getirilmemesi gerektigini burada vurgulamak dogru olur.
Yutkunma hareketi. Bu amaçla yine irtifa degisimi sirasinda sakiz çignemek ve/veya su içmek etkili olabilir. Bebek ve çocuklara ise bu durumda emzik emdirmek huzursuzluklarini azaltabilir. Uçus öncesi bol sivi alinmasi da östaki borusunun isleyisi için önemlidir.
Esneme hareketi yapmak. Böylelikle yutkunmadakine benzer sekilde basinç dengelenebilir.
Buraya kadar olan önlemlerle açilmayan kulaklarda, kalkis sirasinda burunu kapatarak yutkunmak orta kulaktaki basinci düsürebilir.
Yine alçalma sirasinda ise agzin ve burnun kapatilarak, nefes vermeye çalisarak kulaga hava göndermek. Buna “Valsalva Manevrasi” diyoruz ve bu sadece alçalma sirasinda basinci dengeleyebilir. Bu manevra iltihapli bir akut üst solunum yolu enfeksiyonu sirasinda yapilmamalidir.