'Her Yil 60.000'Den Fazla Insan Kuduz Hastaligindan Ölüyor'
Yüzde 95’inin Türkiye’nin de içinde oldugu Asya ve Avrupa kitasinda olmak üzere yilda 60.000’den fazla insanin hayatini kaybettigi Kuduz hastaligi hakkinda Ögr. Gör. Hacer Öztürk Akin önemli açiklamalarda bulundu.
“Organ nakli ile de bulasabiliyor”
Öncelikli olarak Kuduz virüsünün bulasma sekli ile ilgili bilgilendirmelerde bulunan Ögr. Gör. Hacer Öztürk Akin, “Kuduz virüsünün hayvandan insana bulasmasi isirik, tirmalama, bütünlügü bozulmus deri veya mukozanin yalanmasi, salya temasi ile olurken damlacik ve hava ile bulas; kuduz virüsü tasiyan yarasalarin oldugu magaralardan ve virüslü sinir dokusu ile çalisilan laboratuvarlardan olabilmektedir. Kuduz virüsü olan bir inegin çig sütünün içilmesi veya enfekte bir hayvanin iyi pismemis etinin yenmesi de hastaligin insana bulasmasina neden olabilmektedir. Kuduz ayrica ne yazik ki organ nakli ile bulasan enfeksiyonlar listesinde de yer almaktadir. 2004 yilinda bir karaciger nakli ve iki böbrek alicisi olmak üzere organ nakli yapilan üç kiside kuduz virüsünün neden oldugu belirlenen beyin iltihabi meydana gelmistir. Çok nadir de olsa kuduz virüsü ile enfekte insan tükürügünün açik yaraya temasi sonucu insandan insana bulas olabilmektedir” dedi.
“Virüs yavas ilerleme özelligine sahip”
Virüsün bulasmasi durumunda belirtilen sonrada ortaya çiktigini aktaran Hacer Öztürk Akin, “Yavas ilerleme özelligine sahip kuduz virüsü, kuluçka döneminde kas liflerinde çogalir, buradan duyusal sinirler ve motor sinirler araciligi ile merkezi sinir sistemine ulasir. Insanda kuluçka süresi 1-3 ay arasindadir. Fakat bu süre bir hafta gibi kisa veya bir yildan uzun da olabilir. Klinik dönemde 2-10 gün yara yerinde karincalanma-batma, halsizlik, istahsizlik, bogaz ve bas agrisi, ates gibi semptomlar görülür. Olgularin 2- 7 gün süren akut nörolojik döneminde sinirlilik, endise, halüsinasyonlar, tuhaf davranislar (sudan ve esintiden korkma) gibi sinir sistemi bozukluklari görülür. 2- 7 gün yutma hareketi girtlak kaslarinda agrili bir spazmin olusmasina neden olur. Bu dönemi takiben havale veya koma ve ölüm izleyebilir” diye konustu.
Her yil 60.000’den fazla insan kuduz hastaligindan ölüyor
2016 yili bilimsel verilerine göre dünya genelinde yaklasik 15 milyon insanin asilandigini ancak her yil 60.000’den fazla insanin kuduz hastaligindan öldügünü ve ölümlerin yüzde 95’inin ülkemizin de içinde bulundugu Asya kitasi ve Afrika kitasinda görüldügünü belirten Akin “Türkiye’de her yil 250.000 civarinda kuduz riskli temas kaydedilmektedir. Türkiye’de 2022 yilinda Bitlis’te bir kisinin hayatini kaybettigi kuduz vakasi görülmüstür. 2023 yilinda ise Sanliurfa Siverek’te bir kisinin ve yine 2023 yilinin Agustos ayinda Sanliurfa’nin Akçakale ilçesinde bir kisinin kuduzdan ölmesi hastaligin halen önemini korudugunu gösteriyor” sözleriyle hastaligin dikkate alinmasi gerektigini vurguladi.
Kuduz hastaligi yüzde yüz önlenebilir bir hastaliktir
Kuduz hastaligi için belirli önlemler almanin hastaligin önlenmesinde etkili oldugunu belirten Akin son olarak “Dünya genelinde insanlarda kuduza neden olan kaynak hayvanlarin oranlarina baktigimizda; köpek yüzde 91, kedi yüzde 2, diger evcil hayvanlar yüzde 3, yarasa yüzde 2, diger vahsi hayvanlar ise yüzde 1 olarak belirtilmistir. Kuduz hastaligi belirli önlem alindigi taktirde yüzde yüz önlenebilir bir hastaliktir. Bundan dolayi süpheli bir isirilma veya tirmalanma sonrasinda yara hemen bol su ve sabunla 15 dakika iyice yikanmalidir. Yara bölgesi yikandiktan sonra tentürdiyot gibi iyot içeren bir solüsyonla veya antiviral bir ilaç ile temizlenmeli ve dikis, bandaj gibi islemlerle kesinlikle kapatilmamalidir. Hizla bir saglik kurulusuna basvurup hemen asilanmali ve hekimin planladigi kuduz asisi takvimine uyulmalidir. Eger mümkünse isiran hayvanin kontrol altinda tutulmasi ve 10 gün süreyle kapali olarak gözetim altinda bulundurulmasi; hastaligin veteriner hekimler tarafindan teshis edilmesi ve yayilmasinin önlenmesi açisindan büyük önem tasimaktadir” diyerek sözlerini sonlandirdi.