Saglikli Kolesterol Için 7 Altin Kural

Kolesterol, kanda bulunan mumsu bir madde olarak biliniyor. Vücudun saglikli hücreler olusturmak için kolesterole ihtiyaci olurken, yüksek kolesterol seviyeleri kalp hastaligi riskini artirabiliyor. Yüksek kolesterol nedeniyle kan damarlarinda yag birikintileri gelisebiliyor. Bu birikintiler büyüyor ve atardamarlardan yeterli kanin akmasi zorlasiyor. Bazen bu birikintiler aniden kirilabiliyor ve kalp krizine ya da felce neden olan bir pihti olusturabiliyor. Yüksek kolesterol kalitsal olsa da genellikle sagliksiz yasam tarzi seçimlerinin sonucu olarak gelisiyor. Saglikli bir diyet, düzenli egzersiz ve ilaç tedavisi yüksek kolesterolü düsürmeye yardimci olabiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Mustafa Hakan Sahin, kolesterol hakkinda bilinmesi gerekenleri anlatti.

“Kolesterolü vücut sekerden üretir veya besinlerden direkt alir"

Kolesterolün vücutta hücrelerin insasinda, hormon yapiminda, safra olusumunda yer alan çok önemli bir özellesmis yag oldugunu belirten Sahin, “Kolesterolü vücut sekerden üretir veya besinlerden direkt alir. Karacigerin orkestra sefliginde karmasik bir metabolizma sonucunda islev görmeye baslar. Karaciger ve vücudun diger kisimlari arasinda lipoprotein denilen moleküler vasitasi ile kanda tasinir. Kan tahlilinde görülen total kolesterol, LDL, HDL ve trigliserit degerleri bu lipoproteinlerdir” dedi.

HDL damar duvarindan karacigere kolesterolü tasidigini sözlerine ekleyen Sahin, “HDL degeri yüksekligi kisinin damarlarindan karacigere bolca kolesterol tasindigi anlamina gelir. Bu hastanin damar tikanikligi riski daha azdir. LDL karacigerden damar duvarina (aslinda tüm dokulara) kolesterol tasindigini gösterir. Eger LDL kolesterol yüksek ise karacigerden damarlara bolca kolesterol tasiniyordur yani kisinin damar tikanikligi riski yüksektir” açiklamasina yer verdi.

“50-70 ideal deger”

Çok yüksek degerler istisna olmak kaydiyla kolesterol tek basina damar tikanikligi yapmadigini açiklayan Sahin, “Modern çagimizda stres, hareketsizlik, kirli hava, gidalarin kirlenmesi ve besleyiciliginin azalmasi, dogadan kopus gibi faktörler ilimli kolesterol yüksekliginde dahi damar tikanikliginin baslamasina ve ilerlemesine neden olmaktadir. Insan disinda hiçbir memeli hayvanda LDL kolesterol 50-70’i geçmez. Modernite öncesi avci toplayici topluluklarda 50-70 arasindadir ve bu topluluklarda pek damar tikanikligi görülmez. Aterosklerotik hastalardaki ilaç tedavisinin hedefi kolesterol degerlerini bu aralikta tutmaktir” diye konustu.



"Egzersiz kolesterolün damara ’yapismasini’ da azaltir"

Uzm. Dr. Mustafa Hakan Sahin, sagliksiz kolesterol riskini artirabilecek faktörleri ise su sekilde siraladi:

“Yanlis beslenme; çok fazla doymus yag veya trans yag yemek, sagliksiz kolesterol seviyelerine neden olabilir. Trans yaglar genellikle paketlenmis atistirmaliklarda veya tatlilarda bulunur. Ancak seker ve islenmis tahil ürünleri kolesterolün yüksekliginin daha yaygin bir sebebidir. Obezite; 30 veya daha yüksek bir vücut kitle indeksine (VKI) sahip olmak, yüksek kolesterol riskine yol açar. Egzersiz eksikligi; egzersiz, vücudun ’iyi’ kolesterolü olan HDL’sini artirmaya yardimci olur. Egzersiz yapilmadigi takdirde HDL düsük çikmaktadir. Egzersiz ’kötü’ kolesterol olan LDL’yi de düsürür. Egzersiz kolesterolün damara ’yapismasini’ da azaltir. Sigara içmek; sigara içmek, ’iyi’ kolesterol olan HDL seviyesini düsürebilir. Alkol; çok fazla alkol almak toplam kolesterol seviyesini artirabilir. Yas; küçük çocuklarda bile sagliksiz kolesterol olabilir, ancak 40 yasin üzerindeki kisilerde çok daha yaygindir. Yaslandikça, karaciger LDL kolesterolü daha az uzaklastirabilir hale gelir.”

“Yumurta kolesterolün düsmani degil”

Uzm. Dr. Mustafa Hakan Sahin, açiklamasini su sekilde sürdürdü:

“Bugüne kadar kolesterol ile ilgili söylenen bilimsel beslenme önerilerinin yanlis çiktigi yine bilimsel yöntemler ile ögrenilmistir. Yumurta, tereyagi gibi ürünler kolesterol yüksekligine neden oldugu için beslenmeden çikarilirken sonrasinda bu kararin olumsuz sonuçlari görülmüs ve ölçülü tüketimin bir zararinin olmadigi belirtilmistir. Seker, islenmis gidalar hedef tahtasina oturtulmustur. Saglikli beslenme plani olusturmak yüksek kolesterolü düsürdügü gibi, damar tikanikligi gelisiminin de önüne geçmede yardimci olur.”

Uzm. Dr. Mustafa Hakan Sahin, kolesterol degerlerinin saglikli düzeyde kalmasini saglamak için su önerilerde bulundu:

“Meyve, sebze ve tam tahillari içeren yüksek lifli bir beslenme programi uygulayin. Kirmizi eti azaltin ve haftada 1-2 kez balik tüketin. Fazla kilolarinizdan kurtulun ve saglikli kilonuzu koruyun. Sigarayi birakin. Haftanin çogu gününde en az 30 dakika egzersiz yapin. Alkolü ölçülü tüketin. Stres yönetimine özen gösterin.”

"Yüksek kolesterol sinsice ilerliyor”

Yüksek kolesterol birikerek damar tikanikligi yaptigi için asikar hale gelmesinin uzun sürdügünü belirten Uzm. Dr. Mustafa Hakan Sahin, “Kolesterol damarlarda birikirken tikayici hale gelinceye kadar belirti vermez. Bu nedenledir ki uzun süredir kolesterolü olan hastalar kendilerinde bir sikayet olmadigini iletirler. Kalp krizi, felç veya bacak damar tikanikligi gelistikten sonra da kolesterole müdahale edilmesi istenen iyilesmeyi saglayamamaktadir” sözlerine yer verdi.

“Kisiye özel tedavi plani gerekiyor”

“Kolesterolde ilaç kullanimi tamamen kisiye özel olmalidir. Hastanin riskine, hayat tarzi degisikligine uyumuna göre bir plan yapilmasi gerekir” diyen Uzm. Dr. Mustafa Hakan Sahin, açiklamasini su sözlerle tamamladi:

“Damar tikanikligi bir kez olustu ise kolesterol düsürücü bir veya birden fazla ilaç tedavide yer almalidir. Çünkü 2017 yilinda 2 milyon insanin 10 yil boyunca takibiyle yapilan çalismada, kolesterolün düsük olmasinin kalp krizi ve felç gibi hastaliklarin tekrarlamasini ciddi sekilde azalttigi ve ömrü uzattigi gösterilmistir.”