Mübadele, 100. Yilinda Irdelendi

Selçuk Efes Kent Bellegi’nde Lozan Nüfus Mübadelesi’nin 100. yili sebebiyle düzenlenen söylesi serisi, bu ay "Ekonomi ve Tarim" basligiyla gerçeklestirildi.

Semra Yesil ve Kadri Dalli’nin moderatörlügünde düzenlenen söylesinin konugu Dr. Okan Ceylan, Lozan Nüfus Mübadelesi’nin ekonomi ve tarima yansimasini anlatti. Lozan Nüfus Mübadelesi’ne giden süreci özetleyen Dr. Okan Ceylan, "Lozan’da görüsülen konulardan biri de nüfus mübadelesi. Nüfus nübadelesinin arka planina baktigimizda 1923 yilindan 1925’e kadar devam eden bir süreç. Bunun toplumsal ve ekonomik etkilerine baktigimizda ise 1930’larin ortalarina kadar geliyor. Çünkü savastan yeni çikmisiz, ekonomik durumumuz toparlanma asamasinda, mübadillerin kültürel, ekonomik ve toplumsal olarak adaptasyon sorunlari var. Bu mübadele sürecinde Istanbul Ortodokslari ve Bati Trakya Müslümanlari hariç tutuluyor. 1 milyon 200 bin Rum Anadolu’dan gönderiliyor. 500 bine yakin Türk Yunanistan’dan buraya geliyor. Yunanistan o tarihlerde 5 milyon nüfusa sahip, Rusya’dan da bir o kadar Rum geliyor. Türkiye’nin nüfusu ise o tarihlerde 13 milyon" bilgisini verdi.

"Maksat, göçmenleri üretici haline getirmek"

Mübadele sonrasinda devletin maksadinin mübadilleri üretici haline getirmek oldugunu belirten Dr. Okan Ceylan, "Türkiye’nin üretim ekonomisine, topragi isleyecek is gücüne ihtiyaci var. Devletin göçmenlere kredi vermesi lazim, arazi dagitmasi lazim ve ürettikleri ürünleri pazarlayacaklari kooperatiflerin kurulmasi lazim. Genç Cumhuriyet de bunlari yapiyor. Devlet mübadillerin üretici haline gelebilmesi için 1923-1933 yillari arasinda tüm Türkiye’de 157 bin 736 mübadil ailesine toplam 6 milyon 300 bin dekar büyüklügünde tarim topragi veriliyor. Kurulan mübadil köylerine 7 milyon kilo tohumluk dagitiliyor. 27 bin 500 pulluk, 41 bin tarim aleti, 23 bin adet büyükbas hayvan dagitiliyor, kredi de veriliyor" dedi.



"Mübadele her alani etkiledi"

Söylesinin moderatörlerinden Kadri Dalli da mübadele sonrasi ekonomi ve tarimi Yunanistan açisindan degerlendirdi. Osmanli’da bir burjuva sinifinin olmadigini belirten Kadri Dalli, "Osmanli’da ticaret, egemenlerin varlik gösterdigi bir alan degildi. Askerlik, devlet yönetimi, büyük toprak sahipligi egemen Müslümanlarin tekelindeydi. Halk çiftçilik ile ugrasiyordu. Böyle olunca Osmanli’da burjuva sinifini Rumlar, Ermeniler ve levantenler olusturuyordu. Buradan giden büyük sermaye sahipleri Yunanistan’dan da Avrupa’ya gidiyorlar. Bu yönüyle baktigimizda mübadele sadece iki halkin yer degistirmesi degil. Bu yer degistirmeler, hep bu söylesilerde anlattigimiz gibi gidilen yerlerin dansini, müzigini, edebiyatini, sosyolojisi, demografisini, mutfak kültürünü etkilemistir" sözlerine yer verdi.