Ingiltere'de Türk Esnaf Zamlardan Sikayetçi
Ingiltere’de enflasyon karsisinda ayakta durmaya çalisan Türk isletmeciler, özellikle elektrik ve dogal gaza yapilan zamlar nedeniyle kepenk kapatma riskiyle karsi karsiya kaldi. Pizza dükkani sahibi Mehmet Tutan, “Enerji maliyetleri neredeyse yüzde 200 artmis durumda. Geçen yila göre kar oranlarimizda yüzde 70-80 gibi bir azalma var. Bu isi yapan birçok kisi dükkani satmayi ya da kapatmayi düsünüyor” dedi.
“Kimse elektrik, gaz faturasini su an da ödeyecek durumda degil”
Uzun yillardir sektörde isçi olarak çalistiktan sonra Ingiltere’nin kuzeybatisinda yer alan Cleator Moor kasabasinda “Marios” adli isletmesini kuran Osman Arici, artan maliyet nedeniyle islerin kötü gittigini belirtti.
“Elektrik, gaz, her hafta zam geliyor” diyen Arici, zamlarla mücadele etmenin çok zor oldugunu, bu yüzden dükkani devretmeyi düsündügünü ifade etti.
Isin içinden nasil çikacaklarini bilemediklerini dile getiren Arici, “2023 bizim için daha kötü gidecek diyorlar. Fiyatlar asagi inmezse millet dükkanlari kapatmaya basladi bile Manchester taraflarinda. Herhalde yavas yavas herkes dükkanlari kapatmaya baslayacak. Çünkü elektrik, gaz faturasini su an da ödeyecek durumda degiller yani. O yüzden bir an önce buna devlet müdahale etmek zorunda yani, müdahale edip fiyatlari tekrar dengelemesi gerekiyor. Yoksa durumla hiç iyi degil. 2023’te ne olacagi belli degil. Ona göre herkes tedbirini alsin” seklinde konustu.
“En çok zorlandigimiz konu, elektrik ve dogal gaza gelen zamlar”
2003’ten bu yana sektörde çalisan ve Ingiltere’nin Whitehaven kentinde “Marmaris Star” adli isletmenin sahibi olan Selçuk Simsek ise ilk fiyat artislarinin, Birlesik Krallik’in Avrupa Birligi’nden ayrilmasini içeren Brexit ile basladigini söyledi.
Simsek, “Bizim en çok zorlandigimiz konu, su an enerji fiyatlari, dogal gaz ve elektrige gelen zamlar. Rekabeti çok yogun bir sektör oldugu için, gelen fiyatlarin üzerine kendi fiyatlarimizi koyup satis yapamiyoruz. Çünkü rakibimiz çok bu sektörde. O yüzden zorlaniyoruz” dedi.
“Bu isi yapan insanlarin çogu (dükkanlarini) satmayi ve kapatmayi düsünüyor”
Ingiltere’nin kuzeybatisinda yer alan Dearham kasabasinda 15 yildir “Bella Pizza” adli dükkani isleten Gaziantepli Mehmet Tutan ise son 2 yildir sektörde ciddi sikintilarin oldugunu söyledi.
Özellikle enerji faturalarini ödemekte zorlandiklarini belirten Tutan, “Enerji maliyetleri neredeyse yüzde 200, yüzde 300 artmis durumda. Geçen yilki kar oranimizla bu yilki kar oranimizin arasinda yüzde 70, yüzde 80 gibi bir azalma var. Gida tedarikinde de toptancilar da baya bir zam yapti. O yüzden biz müsteriye zam yaptigimiz zaman müsteri sikinti yapiyor. Baya fiyatlar pahali diye satisimiz da azalmis durumda. Bunun üzerine baya bir bu isle ilgilenen, bu isi yapan insanlar, çogu (dükkanlarini) satmayi ve kapatmayi düsünüyorlar. Önceki durumlara göre kazancimiz baya azaldi” seklinde konustu.
“Pizzaya 1 pound zam yapmak istediginde müsteri sikayetçi oluyor”
Iskoçya’nin Annan kasabasinda babasinin “Commonwealth” adli dükkanini devralan ve 9 yildir isletmecilik yapan Abdullah Kasmaz da ilk defa fiyatlarin bu sekilde arttigina sahit oldugunu ifade dile getirdi. Dogal gaz ve elektrige yilbasindan sonra tekrar zam gelecegini belirten Kasmaz, “Örnek olarak benim evimdeki elektrik kartli. Önceden günlük 3 lira yakan gaz, su an günlük 10, 11, 12 civarinda yakmakta. Havalar da sogudu. Isler kesat” dedi.
Gida fiyatlarinin da neredeyse ikiye katlandigini aktaran Kasmaz, çalisacak eleman bulmanin da zor oldugunu belirtti.
Kasmaz, “Eleman çalismiyor. Adamlar rahat is istiyor. Kolay is istiyor. Çalismak zor geliyor su anda herkese. Isçi bulmak çok zor” seklinde konustu.
Dogal gaza yilbasindan sonra tekrar zam gelecegini söyleyen Kasmaz, “Yüzde 40 filan. Toplasan artik yüzde 100 oldu hepsi birlikte. Devretmek istiyorlar, neden, çünkü artik fazla bir geliri olmuyor elinde. Bosa çalisiyor gibi. Fiyatlar yükseldi, sen yükseltemiyorsun. Peynire 20 pound zam koyuyor, sen pizzaya 1 pound zam koydugunda müsteri sikayetçi oluyor bu sefer. Isler düstü” dedi.