Çam Balinda Tehlike Çanlari
Türkiye’nin ve dünyanin çam bali üretim merkezi Mugla’da, son üç yildir her geçen yil siddetini arttirarak devam eden küresel iklim degisikligi, yagis miktarinin az olmasi ve orman yanginlari çam bali üretiminde büyük düsüse neden oldugu açiklandi.
Çam bali üretimi ancak iç piyasayi karsilayacak
Türkiye, dünya çam bali ihtiyacinin yüzde 90’ini, Mugla ise Türkiye’nin çam bali ihtiyacinin yüzde 80’ini karsilarken, 4-5 yil öncesine kadar yillik 20-25 bin ton çam bali üretimi yapiliyordu. Aydin, Antalya, Çanakkale gibi illerde üretilen çam bali ile birlikte yillik yaklasik 40 bin ton yillik üretimin gerçeklestigi Türkiye’de son üç yildir yasanan rekoltedeki düsüsün ihracati degil, iç piyasayi bile karsilamasinin zor oldugu açiklandi.
Diger illerden 400 kamyon arici gelirdi
Çam bali üretiminin yapildigi Eylül-Kasim aylarinda Mugla’nin Milas, Mentese, Marmaris, Köycegiz ve Datça gibi ilçelerine Mugla disindan 350- 400 kamyon arici ve 2 buçuk milyon ari kovani üretim için gelirken, 2020 yilindan sonra artan küresel iklim degisikligi, yagistaki azalma ve orman yanginlari ile çam bali üretim alanlarinda daralma yasandigi açiklandi.
Mentese kirsal Kiran Mahallesi’nde Mugla disindan gelen aricilara kovan koymalari için arazi kiralayan Salih Balci, “Agustos ile Temmuz arasinda hafif bir yagmur oldu. Bu böcegi (Basra böcegi) yakti gitti ates gibi. Eger yagmur kuvvetli olsaydi böcek daha çogalirdi. Yagmur az oldugu için yakip geçiyor” dedi.
"Küresel iklim degisikligi, yagis azalmasi ve orman yanginlari basrali alanlari yok etti"
Mentese ilçesi kirsal Sarniç Mahalle muhtari ve ayni zamanda Mugla Ari Yetistiricileri Birligi Ikinci Baskani Yilmaz Kaya son üç dört yildir çam bali üretimi için gerekli olan basrali sahalarin azaldigini dikkat çekti. Kaya, “Çam balinin üç yildir olmayisini üç ana sebebi var. Birincisi küresel iklim degisikligi, kincisi Türkiye’de en fazla yagis alan illerin basinda gelen Mugla’nin son yillarda yagis almamasi ve üçüncüsü de orman yanginlari. Bunlarin hepsini topladigimizda basrali sahalarin yok olmasina sebep oldu. Küresel isinmadan dolayi önceden sifir ile 600 rakimda yetisen basra böcegi artik 700-800 rakimli bölgelere kuzeye dogru kaydi. Mugla Türkiye’deki basrali alanlarin yüzde 83’üne sahip ama son üç-dört yildir bu basrali sahalar azaldi. Bunun en büyük etkeni küresel isinma” dedi.
“Yaz aylarinda Karadeniz’deki yagmur, Mugla’ya poyraz olarak dönüyor”
Üç dört yildir Karadeniz bölgesinde yaz aylarinda yasanan afet derecesindeki yagislarin Mugla’yi olumsuz etkiledigini belirten Kaya, “Karadeniz’de ne kadar fazla yagmur olursa, Mugla da o kadar fazla poyraz olur. Karadeniz’de üç-dört senedir Allah kimsenin basina vermesin her türlü dogal afet oluyor. Bunlarin etkisi buraya poyraz olarak dönüyor. Bu poyrazin olmasi, Ege Bölgesi’ndeki basrali alanlardaki nemin yüzde 5-10’a düsmesi basrayi etkiliyor, orman yanginlarinin çogalmasina sebep oluyor” diye konustu.
“Çam bali döneminde Mugla disindan 2 milyon kovan geliyordu”
Çam bali üretiminin oldugu yillarda Mugla’ya diger illerden 2-2,5 milyon arasinda ari kovani geldigini söyleyen Yilmaz Kaya, bu sene 100 kovan dahi gelmedigini belirterek, “Mugla’da 1 milyon ila 1 milyon 100 bin arasinda bir koloni sayisi var. Bu çam bali hasat döneminde 3-3,5 milyon arisinda oluyordu. Bir kovanin 17-18 kilo çam bali verdigini düsünün, bunu 3,5 milyon kovan ile çarptigimizda ne kadar zararimiz oldugu ortada. Mugla disindan 2 milyona yakin koloni (kovan) geliyordu. Son iki senedir bu rakam 100 tane bile yok” dedi.
“Yeni basrali alan çalismasi yapilmasi gerekir”
Mugla’da son yillarda yasanan orman yanginlari ile çam bali üretiminin yapildigi basrali çam ormanlarinin yüzde 13-15’inin yandigini belirten Kaya, “Basrali alanlarin orman yanginlarindan dolayi yüzde 13-15 arasinda kayip verdik. Bu sahalarin tekrar planli bir sekilde ki Mugla Orman Bölge Müdürümüz bu konuda aricilarimiza çok yardimci oluyor. Angajman planlari yapiliyor, önce bir plan yapilmasi lazim. Basranin nerede, ne sekilde yasamasi gerekiyor. Önce bunu bilmemiz gerekiyor. Mutlaka nem alan, rüzgar alan, bati rüzgari alan poyraz degil, mutlaka basra çalismasi yapilmasi gerekir” dedi.