Depozitoya Da KÖI Modeli

Türkiye’de bir dönem Yap-Islet-Devret olarak da bilinen Kamu Özel Isbirligi’yle (KÖI) 21. yüzyilda 5 bin proje hayata geçirilirken, toplam proje büyüklügü 1,5 trilyon dolari buldu. Kamu Özel Isbirligi (KÖI) Projeleri Arastirma Merkezi Baskani Dr. Eyüp Vural Aydin, geçen yil dünya genelinde 240 KÖI projesi gerçeklestigini, bu yatirimlarin 2020’ye oranla yüzde 49 artarak 76,3 milyar dolar seviyesine ulastigini söyledi.



Ekonomi Gazetecileri Dernegi’nin, KÖI Projeleri Arastirma Merkezi’nin ev sahipliginde düzenledigi seminerde konusan Aydin, Çin’in 2013-2020 boyunca bin 934 KÖI projesini hayata geçirdigini, Hindistan’da da 2004-2020 boyunca bin 128 KÖI projesinin devreye alindigini kaydetti.

Türkiye’de 1984-2022 arasinda KÖI ve Yap-Islet Devret olmak üzere toplamda 257 projenin hayata geçtigine isaret eden Aydin, “Bunlarin toplam büyüklügü 84 milyar dolar. Ancak buna havalimani gibi imtiyazlar da eklenince 165 milyar dolarlik bir ekonomik büyüklükten söz edebiliyoruz” dedi.



Deger artisinda pay formülü

Dünyada altyapi yatirim açiginin 94 trilyon dolara geldigini ifade eden Aydin, “Isveç Stockholm’de ‘arsadaki degeri kap’ modeline geçildi. Ulastirmada üç duragin insaati basladi.

Oradaki arsanin degeri artinca arsa deger artis bedelinden devlet pay aldi ve projenin bir kismini ?nanse etti” diyerek, Türkiye’de de benzer uygulamalarin olabilecegine isaret etti.

Siseler KÖI’yle toplanacak

Siselerin ekonomiye kazandirilmasinda KÖI modelinin uygulanacagini anlatan Aydin, “Siseler depozitoya dönecek. Yüzde 60 toplama yakalanabilirse dünyada ilk defa depozito sistemi KÖI ile olacak. Siselerin toplanmasindan islenmesi ve sektöre satilmasini içeren bir uygulama olacak” dedi.

Belediyelerin de KÖI yapmasinin önünün açildigini kaydeden Aydin, “Birçok belediye ile görüsmelerimiz basladi” diye konustu.

KÖI projelerinin borsaya açilmasi konusunda çalistiklarina isaret eden Aydin, “Türkiye’de çok ciddi tasarruf var ama para ya arsada ya konutta ya kasada” ifadelerini kullandi.

Yurt disindan talep var

“Dünyada müteahhitlikte ikinciydik. KÖI’ler sayesinde insaat sirketlerimiz isletmeciligi de ögrendiler” diyen Aydin, söyle konustu, "Iki yil önce Türk sirketleri dünyada köprü ihalesine giremezdi ama artik girebilirler. Türk sirketler uluslararasi sirketlerden know-how transferi yapti. Rus heyet geldi. Her gün mail atiyorlar. ‘KÖI yetkinligi olan ?rmalari alip bize gelir misiniz?’ diye soruyorlar. Belki de toplanip Moskova’ya gidecegiz. Ruslar Türk sirketlerinin, istedikleri zamanda ve bütçede isleri bitirebilecegini gördü. Rusya’da ulastirma alaninda talep var. Malum uluslararasi ?rmalar çiktilar. Suudi Arabistan’a Türk modeli KÖI ögretiyoruz. Bir Amerikan sirket araciligiyla bizden danismanlik aldilar. Oranin saglik bakanligina anlattik. Su anda Türk modeli onaylandi. 38 tane saglik merkezinin KÖI projesi çikacak. Türk sirketlerine Ingiliz ve Amerikalilarla birlikte is yapma kolayligi saglayacaklar.