Lise Ögrencilerinden Proje Basarisi
53. Lise Ögrencileri Arastirma Projeleri Türkiye Finali’nde, “Kimya” dalinda iki ikincilik, “Psikoloji” dalinda bir üçüncülük derecesi kazanarak önemli bir basariya imza atan SANKO Okullari ögrencileri, düzenlenen basin toplantisiyla projelerini tanitti.
Türkiye finallerinde ögrencilerinin gelistirdigi iki projenin Türkiye birinciligi, bir projenin de Türkiye üçüncülügü derecesi aldigini animsatan Asyali, sunlari kaydetti:
“Yillardir ögrencilerimize küçük yastan itibaren bilimi ve proje kültürünü asilamaya çalisirken bunun meyvelerini yarismanin finalleriyle görmek bizleri memnun ediyor. bu yarisma gibi TEKNOFEST de bilimsel gelisme açisindan çok önemli. Hem ortaokul hem de lise düzeyinde ögrencilerimizin TEKNOFEST 2022’ye katilacak projeleri var ve süreci yakindan takip ediyoruz. Basta proje gelistirerek yarismalara basvuru yapan, ödül alan ve almayan tüm ögrencilerimize, ögrencilerimize rehberlik ederek önlerini açan, fikirlerini yüreklendirip gelistiren proje danisman ögretmenlerimize, okul yöneticilerimize ve velilerimize çok tesekkür ediyor, ögrencilerimizi kutluyorum.”
SANKO Liseleri Müdürü Orhan Baycik ise yaptigi konusmada, “Egitimimiz iki saat teori ise mutlaka bir saati laboratuvarda yapiliyor. Ögrencilerimiz, aktif ögrenmeyi yani yaparak yasayarak ögrenmeyi burada gerçeklestiriyorlar. Gelismis laboratuvarlarimizla sadece Gaziantep’in degil, Türkiye’nin lider okullarindan birisiyiz” ifadelerini kullandi.
Hidrojel sentezi ve hidrojelli bileklik tasarimi
SANKO Koleji 10’uncu sinif ögrencileri Ekin Asyali ile Sudenaz Gülsen, ögretmenleri Özgül Güner rehberliginde hazirladiklari “Vücutta ve Içeceklerde Bulunan Yabanci Maddelerin Tespitini Yapabilen Akilli Hidrojel Sentezi Ve Hidrojelli Bileklik Tasarimi” projesiyle Türkiye Finalleri Kimya Alaninda Türkiye ikinciligi elde ettiler.
Ekin Asyali, yaptiklari projede vücut için yabanci madde olarak tanimlanan kimyasallarin tespitinde geleneksel yöntemlere alternatif pratik bir test yöntemi tasarladiklarini bildirdi.
Asyali, projeyle önce madde kullanan kisilerin özellikle parmak uçlarinda kalan madde kalintilarinin varligini saptayacak sodyum aljinat tabanli hidrojel sentezlediklerine dikkat çekerek su bilgileri paylasti:
“Sentezlenen hidrojel içerisine her madde için spesifik olan belirteçler eklendi. Belirteç içeren bu jel, deri üzerine uygulanmis ve madde kalintisi ile etkilesime geçtiginde olusan renk degisimi ile kisinin hangi maddeyi kullandigi bes dakika içinde tespit edildi. Projenin hedef kitlesi olan ebeveynlerin, çocuklarinin bu maddeleri kullandigindan süphelendigi durumlarda kendilerinin uygulayabilecekleri olmasi yönünden test bu anlamda bir ilk olma özelligi tasimaktadir.”
Sudenaz Gülsen de hazirlanan belirteçli jelin sadece deri üzerindeki kalintilari tespit etmekte degil bazi içeceklerin içine karistirilmis maddeleri tespit etmekte de kullanilabildigini animsatarak, söyle devam etti:
“Bu amaçla su, soda ve limonata içeceklerinin içine belirli oranlarda madde karistirildi. Daha sonra 3D yazicidan çikarilan bir kol saati seklinde hazneli bir bileklik tasarlanmistir. Bu bilekligin haznesine sentezlenen belirteçli jel yerlestirildi. Böylece kisi süpheli bir durumla karsilastiginda içeceginden bir, iki damla bileklik içindeki jel üzerine damlattiginda renk degisimi olmasi durumunda içeceginin içinde yabanci madde oldugunu anlayabilecek ve meydana gelebilecek bir tehlikeden kendini koruyabilecektir.”
Veri aktarimi yapan hidrojel yara örtüsü sentezi
SANKO Okullari Fen ve Teknoloji Lisesi 11’inci sinif ögrencisi Ece Öztürk, 10’uncu sinif ögrencileri Nehir Inal ve Deniz Eren Gürbüz, ögretmenleri Dilsah Ciro ile Özgül Güner rehberliginde hazirladiklari “Hibiskus Içeren Dogal Ph Indikatörlü ve Sensörlü Veri Aktarimi Yapan Hidrojel Yara Örtüsü Sentezi” ile yarismanin Türkiye Finalleri Kimya Alaninda Türkiye ikinciligini elde ederek önemli bir basariya imza atti. Ece Öztürk, bu çalismada Hibiscus sabdariffa L. (Hibiskus) bitkisinin farkli derisimlerdeki ekstraktlarini (yüzde 0, yüzde 0,5, yüzde 1, yüzde 3, yüzde 5) kullanarak sodyum aljinat bazli dogal pH indikatörü içeren hidrojel üretimi ve üretilen bu jelin örtüsünün özelliklerini incelediklerini belirtti.
Nehir Inal da yapilan çalismada kullanilacak olan Hibiskus bitkisinin pH indikatör özelliginden faydalanilarak dogal bir jel hazirlandigini anlatarak, projeyle ilgili su bilgileri aktardi:
“Ayrica çalisilan jel yara üzerindeyken bitkinin pH belirteci özelliginden dolayi jelin kendisi renk degistirerek yara ile ilgili bilgiyi aninda görülebilen hale getirildi.
Çalismanin en yenilikçi özelligi ise sentezlenen jelin içine yerlestirilen sensörlerdir. Bu sensörler, renk takibi ile yaranin pH’i dolayisiyla yaranin iyilesme süreci ile ilgili bilgiyi aninda ekrana yansitip tedavi sürecini en iyi sekilde takip imkâni sunmaktadir. Projemizde diger yara örtülerinden farkli olarak kimyasal yerine kullanilan yeni nesil sensörler ve yazilim ile yara iyilesme sürecinin sayisal verilerle desteklenmesi saglandi.”
Deniz Eren Gürbüz ise sentezlenen hidrojellerin pH duyarlilik ölçümleri için ve yara içerisindeki renk degisimlerini gözlemlemek amaciyla hidrojellerin içerinde 24 saat bekletilecegi ve veri alinacagi vücut içi sentetik fizyolojik sivilar hazirladiklarini dile getirerek, “Yine jel içine yerlestirilen sensörler ile yara üzerinden pH verileri toplanmistir. Toplanan veriler arduino araciligi ve gerekli yazilimlarla ekran üzerine yansittik” ifadelerine yer verdi.
Stres ile bas etme yolunda “Nedkal” cihazi
SANKO Okullari Fen ve Teknoloji Lisesi 9’uncu sinif ögrencileri Umay Altunyurt, Nazli Isil Koper ve Kadirhan Saglam, ögretmenleri Yesim Özzorlar rehberliginde gelistirdikleri “Stres ile Bas Etme Yolunda “Nedkal” Cihazi” projesiyle Psikoloji Alaninda Türkiye üçüncülügü kazandi. Projeyle ilgili bilgi veren Umay Altunyurt, projenin, kaygi ve stres nedeniyle sinavlarda zorlanan ögrencilerin stres tepkisini sinav esnasinda olmasi gereken düzeye indirilmesini saglamak amaciyla gelistirildigini açikladi.
Sinav kaygisi sebebiyle kisinin sinav esnasinda hissettigi olumsuz duygular ve beden duyumlarinin düsük sinav performansina ve dolayisiyla kariyer hedefinin olumsuz etkilenmesine neden olabildigini animsatan Nazli Isil Koper de projeyle ilgili sunlari kaydetti:
“Sinav esnasinda hissedilen psikolojik ve fizyolojik belirtilerle bas edebilmenin birçok bilissel ve davranisçi yolu vardir. Bu müdahalelerin pek çogu uzun vadeli bas etme becerileri kazandirirken nefes egzersizi yaparak ögrenciler optimal kaygi düzeyine ulasabilirler. Ögrenciler ve kisilerdeki stres durumunu dijital sensörler yardimiyla optimal düzeye indirerek kaygi durumuyla bas etmeyi hedefleyen proje; tasimis oldugu hassas sensörler yardimiyla sinav esnasinda yasanan kaygi durumunu nefes egzersizi ile kontrol altina almayi amaçladik. NEDKAL cihazi (Nefes egzersizi ile durumu kontrol altina al), üzerinde tasimis oldugu GSR (Galvanik deri tepkisi) sensör ile kisideki stres seviyesini sempatik sinir sistemi ile ölçerken, pulse nabiz sensörü de kalp atis hizini belirli aralikla ölçecektir. Kullanilan Arduino music shield sayesinde, esik degerin üzerinde algilanan stres ve kalp atis seviyesi, ögrenciye kulaklik araciligiyla nefes egzersizi yapmasi yönünde hatirlatici olacaktir.”
Kadirhan Saglam ise gelistirdikleri projenin; kisinin kariyerini, meslek seçimini belirleyen ve bu sebeple psikolojik açidan baski olusturan üniversite sinavi öncesinde; ögrencilerin siklikla nefes egzersizini pratik ederek, gerçek sinav esnasinda bedenlerindeki kaygiya neden olan fizyolojik tepkileri anlayip derin nefes alip vermeye ihtiyaç duyduklarini ögretecegini söyledi.
Ögrencilerin pek çok yerde yalniz basina nefes egzersizi yapmasini saglayan bu projenin, tasimis oldugu özellikler ile alaninda benzersiz, yenilikçi ve sürdürülebilir olma özellikleri tasidigina dikkat çeken Saglam, “Proje, sensörlerin kullanimi ve yazilimi, cihazin tasarlanmasi ve test asamalarindan olusmaktadir. Saglik ve Biyomedikal Cihaz Teknolojileri tematik alaninda hazirlanan bu projede alinan sonuçlar, istenilen hedeflere ulasildigini göstermektedir” diye konustu.
Türkiye finallerinde 216 proje yaristi
53. Lise Ögrencileri Arastirma Projeleri Yarismasina 3 bin 453 farkli okuldan 37 bin 283 ögrencinin hazirladigi 25 bin 95 proje ile basvuru yapilmisti. Adana, Ankara, Bursa, Erzurum, Istanbul Asya, Istanbul Avrupa, Izmir, Kayseri, Konya, Malatya, Samsun ve Van olmak üzere 12 bölge merkezinde yapilan bilimsel degerlendirme sonucunda bin 213 proje 14-17 Mart 2022 tarihleri arasinda düzenlenen bölge yarismalarina sunulmustu. Bölge degerlendirmeleri sonucunda birincilik ödülü alan 216 projenin sahibi 428 ögrenci, 30 Mayis - 1 Haziran 2022 tarihleri arasinda Türkiye finali asamasina katilmisti.
Toplantiya, SANKO Okullari Genel Müdürü Firat Mümtaz Asyali, SANKO Liseleri Müdürü Orhan Baycik, Danisman Ögretmeler Yesim Özzorlar, Dilsad Ciro, Özgül Güner ve yarismanin Türkiye Finali’nde derece elde eden ögrenciler katildi.