Duvarlari Argo Sözcüklerle Kirletilen 300 Yillik Macar Camii Koruma Altina Alindi
Antalya’nin Serik ilçesinde 13. yüzyildan kalma Macar Camii’nin duvarlarina geçen yil yazilan argo ve olumsuz ifadeler içeren yazilar, Antalya Valisi Ersin Yazici’nin talimatiyla korservasyon ve restorasyon uzmaninin da yer aldigi 5 kisilik uzman ekip tarafindan temizlenirken, cami koruma altina alindi.
Antalya Valiligi Kültür Varliklari Birim Müdürü Cemil Karabayram, tarihi Macar Camii’nin geçmisten bugüne kadar motif ve mühürlerini büyük oranda koruyarak günümüze gelmeyi basardigini söyledi.
Tarihi geçmisine bakildigi zaman yapim yili net bilinmemekle beraber 15. yüzyila kadar uzanan tarihi bir serüvenin yasandigini söyleyen Karabayram, “Bugünkü adiyla da, geçmiste de tarihteki yasanmis olaylarla beraber göçebe hayatin hayatimiza girmesiyle beraber Macar Camii olma özelligi tasiyan çok tarihi bir yapidir. Bu mekanin iç kisimlarindaki kalem isi süslemelerin bulundugu yerlerde geçen yil kim ve kimler tarafindan yazildigi tespit edilemeyen ahlaksiz argo sözcükler ve birçok diger olumsuz unsuru içeren kelimeler yazilmistir. Konuyla ilgili Sayin Valimiz Ersin Yazici, camideki bu yazilarin acilen silinmesi, temizlenmesi ve caminin koruma altina alinmasina yönelik talimat vermistir. Caminin iç kismindaki kalem isi süslemelerin bulundugu yerlerde kim tarafindan yazildigi tespit edilemeyen argo sözcükler ve birçok diger olumsuz unsuru içeren duvar yazilarinin, koruma önlemleri çerçevesinde silinmesi ve yapinin koruma altina alinmasi için 2021 yilinda çalisma baslatildi. Antalya Valimizin talimatiyla korservasyon ve restorasyon uzmaninin da yer aldigi 5 kisilik ekip kuruldu. Camide yeni konservatif bir çalisma yapildi. Dökülmek üzere olan yaklasik 200 yasindaki sivalar sabitlendi. Mevcut hali korundu. Uzman ekip, caminin iç kismindaki kalem isi süslemelerin bulundugu yerlere, kimligi belirsiz kisilerce yazilan argo sözcükler, siyasi parti isimleri ve olumsuz unsur içeren yazilari, hassas bir çalisma ile temizledi” dedi.
Karabayram, yazilarin temizligi sirasinda, tarihi süslemelere zarar vermeyecek sekilde, kimyasal içermeyen, dogal yöntemler kullanildigini, çok titiz bir temizlik süreci yasandigini anlatti.
“Kamulastirma çalismalari baslatildi”
Caminin, özel mülkiyette oldugunu da belirten Karabayram, Antalya Valiligi ve Serik Belediyesi tarafindan cami arazisinin kamulastirilmasi için islemlerin baslatildigini kaydetti.
Kamulastirma çalismalarindan sonra buranin restore edilerek gelecek kusaklara en iyi sekilde aktarilacagini söyleyen Karabayram, “Ayrica, vatandaslarin ibadet mekani olarak kullanilmasi için arzulari da var. En kisa sürede buradaki çalismalar tamamlanacaktir. Ayrica Macar Camisinin dogu bölümünde bulunan 4 mezarin bulundugunu ve bunlarin kime ait oldugunu bilemiyoruz. Bununla ilgili bir çalisma ve arastirma yapilacak” dedi.
Uzman Arkeolog Yigit Kiliç, Macar Camii’nin 13. ve 14. yüzyilda Macaristan’dan gelen Yörük Türkmenlerinin, daha sonra 15. yüzyilda buraya tamamen yerlestikten sonra insa ettikleri kervan yolu camisi oldugunu söyledi.
Kiliç, “Burada kervansaray mantigi ile durup dinlenip ibadetlerini gerçeklestirdikten sonra devam ettikleri yol güzergahinda bulunan bir camidir. Buradaki süslemeler ise 18. yüzyil islemeleridir. Bunu o döneme ait oldugunu yaptigimiz çalismalardan biliyoruz” diye konustu.
Serik Ilçesi Gebiz Mahallesi sakini Erdal Aktas (57) ise "Atalarimiz Gebiz’de o dönemlerde cami yokken buraya namaz kilmaya geliyorlarmis. Bu tarihi caminin koruma altina alinarak yeniden restore edilmesi için çalisma baslatan sayin valimize ve belediye baskanimiza tesekkür ediyoruz dedi.
Macar Camii’nin mimari özellikleri
Abdurrahmanlar-Gebiz karayolu üzerinde, Gebiz Mahallesi merkezine yaklasik 1,2 kilometre uzaklikta ve 2013 yilinda Antalya Koruma Bölge Kurulu tarafindan tescillenen Macar Camii, yapi kare planli, pandantif geçisli, kubbe örtülü ve tek mekanli. Yapinin girisi, kuzey cephede bulunan dikdörtgen biçimli kapi açikligindan saglanirken, güneydogu ve güneybati köselerinde birer adet, bati cephenin ortasinda ise bir adet dikdörtgen biçimli pencere yer aliyor. Insa tarihi kesin olarak bilinmeyen caminin sivrilen kubbesi, malzeme-teknik biçimi, mihrabin alçak ve sade yapilmasi gibi özellikler göz önüne alindiginda, 13-15’inci yüzyil mescitleri ile benzerlik gösterdigi ifade ediliyor. Yapinin harim duvarlarinda, kubbe geçislerinde ve kubbe iç kisminda kalem isi süslemeler bulunuyor. Söz konusu kalem isi süslemeler, beyaz kireç katkili siva üzerine, mavi, açik yesil, sari ve kahverengi renkler kullanilarak yapilmis. Süslemeler; kivrik dalli bitkisel madalyonlar, Osmanlica yazilar, stilize kuslar ve geometrik bezemeler içeriyor.