Volkanik Hasandagi Uzmanlar Tarafindan Araliksiz Incelenecek
Aksaray ile Nigde sinirlari içerisinde yer alan volkanik Hasandagi, Afet ve Acil Durum Yönetimi Baskanligi (AFAD) ve Aksaray Üniversitesi isbirliginde tektonik aktivite ile volkanizma hareketliligi yönünden araliksiz arastirilacak.
Aksaray Üniversitesi Konferans Salonunda düzenlenen çalistayda tektonik ve volkanik gözlemlemeler hakkinda bilgi verildi.
Çalistay çerçevesinde katilimcilara, Nigde’de 20 Eylül 2020 tarihinde meydana gelen 5.1 büyüklügündeki depremin ardindan hareketlendigi söz konusu olan Tuz Gölü Fay Zonu’nun basta Kandilli Rasathanesi olmak üzere Aksaray Il Afet ve Acil Durum (AFAD) Müdürlügü tarafindan Jeodezik Gerinim Özellikleri ve Cografi Bilgileri arastirilmasi anlatildi. 6 bin 600 yil önce etkilesim gösterdigi saptanan Hasandagi’nin tekrar etkilesime geçmesi ve hareketlilik olusturmasi da göz önüne alindi. Bu çerçevesinde Tuz Gölü Fay Zonu’nun incelenmesi için Aksaray Üniversitesi tarafindan Ankara Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Nigde Ömer Halisdemir Üniversitesi’ne çagrilar yapilarak inceleme projesi baslatildigi duyuruldu. 4 üniversite tarafindan Tuz Gölü Fayinin depremselligi incelenirken, Hasandagi’na karsi herhangi bir tehditle karsilasilmadigi öne sürülürken, Hasandagi’nin hem tektonik hem de volkanik hareketlilik açisindan sürekli olarak incelenecegi duyuruldu. Proje çerçevesinde volkan hareketliligi 7 gün 24 saat 365 gün kesintisiz canli izlenecek.
Tuz Gölü Fay Zonu’nun incelenmesi projede basariyla tamamlandi
Nigde depreminin ardindan tektonik rejimde Tuz Gölü Fay Zonu’nu incelediklerini ve basarili olduklarini söyleyen Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Bahadir Aktug, “Tuz Gölü Fayinin birkaç yönden özelligi var, bir tanesi ülkemizin tam ortasinda yer alan bu rejim dedigimiz yani tektonik rejimin çizgisel anlamda sinirini olusturuyor. Bu fay üzerinde yukariya dogru gittigimiz zaman kuzeye dogru devam ettigimiz zaman yine bu manaya çikiyor. Yine birlestigi zaman Kuzey Anadolu Fayinin fayla da birlestigi yerde yer aliyor. Bu fayin üzerinde geçmiste deprem oldugunu biliyoruz. Aktif olup olmadigini ya da aktif olan segmentlerinin hangilerinin oldugunu tespit etmek amaciyla yapilan bir çalismaydi. Nispeten daha küçük Kuzey Anadolu Fay sistemine göre, Dogu Anadolu Fay sistemine göre, daha düsük hareketler var. Ama bu küçük hareketleri de bulmak önemli, diger yandan da bu çok küçük hareketleri bulmak için daha farkli ölçüm teknikleri ve analizleri gerekiyordu. Bu da projede basariyla tamamlandi” dedi.
Hasandagi aktif ama hareketliligi arastirilacak
Aksaray Üniversitesi’nden Prof. Dr. Haci Murat Yilmaz da, “Hasandagi ile ilgili son dönemlerde yasanan bir takim duyumlar var. 2020 yilinda Nigde Obrugunda meydana gelen 5.1 büyüklügünde var idi. Bu depremden acaba zaman zaman tabii orta küçük siddetli depremler oluyor bölgemizde, bunlarin Hasandagi volkanizmasi ile baglantisi var mi seklinde bir soru aklimiza geldi. Bununla ilgili bir proje düsündük. Hasandagi’ndaki hareketliligin tektonik mi, volkanik mi olacagini inceleme baslattik. Henüz baslangiç asamasindayiz. GPS verileri ve sabit istasyonlarla 24 saat veri toplayacagiz. InSAR görüntüleri ile alansal ve yüzeysel degisiklikler var mi, yine sensörler var, gaz çikislari, egim degisimleri, buralarda sicaklik degisimlerini ölçecegiz. Buradan elde ettigimiz verilerle Hasandagi’nda bir hareketlilik olup olmadigina bakacagiz. Su anda Dünya Volkanizeler Birligi tarafindan kabul edilmis aktiflik var ama bilimsel verilerle bir sey söyleme sansimiz yok. Verileri elde ettikten sonra bunlarin anlamli olup olmadigina bakacagiz. Su an patladi patlayacak dememiz mümkün degil” diye konustu.
Tuz Gölü Fay Zonu disinda volkanizma inceleme altina alindi
En son 6 bin 500 yil önce etkilesim gösteren Hasandagi’nin tektonik mi? Yoksa volkanik mi? Oldugu yine 4 üniversite tarafindan inceleme anlatina alindi. Inceleme projesinde Tuz Gölü Fay Zonu ile Hasandagi etkilesiminin olmadigi ortaya konurken, Jeodezik Gerinim Özellikleri ve Cografi Bilgi Sistemleri ile Analiz yürüten Aksaray Üniversitesinde görevli Dr. Cemil Gezgin, “Deprem çagrisi çerçevesinde bir proje yazdik. Buna sebep olarak Nigde’de meydana gelen 5.1 büyüklügündeki depremden sonra hem Kandilli’nin hem de AFAD’in istasyonlarindan yaptigi deprem çözümünde buradaki bu depremin volkana ya da Tuz Gölü’ne yoramamasi, yani burada bir bilinmezlik söz konusu olmasi Bati Anadolu ve Kuzey Anadolu tarafinin daha aktif olmasi nedeniyle oraya biraz yogunluk oldu. Iç Anadolu Bölgesi biraz bos kaldi. Türkiye’de ilk defa olmak üzere Amerika’da, Ispanya’da, Italya’da böyle çalismalar var oradaki volkanlar aktif oldugu için ama bu projede Türkiye’de ilk defa bir volkan 7 gün 24 saat 365 gün GPS vasitasiyla kesintisiz canli izlenecek. Burada bir patlama olacak anlamina gelmiyor ama olabilecegi zamanda yani buradaki herhangi bir harekette bizim bunu önceden tespit edebilip daha sonra uyarabileceksek uyarabilecegimiz bir sistem kurmak. Yine sadece GPS ile degil tüm sistemlerle Hasandagi için kesintisiz bir takip sistemi olusturulacak” ifadelerine yer verdi.