Kaçakçilara Göz Açtirilmadi

Dünya genelinde kaçak ve kayit disi tütün ürünlerinin yüzde 10 seviyesinde oldugunu söyleyen uzmanlar, Türkiye’de bu oranin yüzde 25’lerde olduguna dikkat çekiyor. Bu haliyle kaçagin olusturdugu vergi kaybinin 50 milyarlik vergi kaybina neden oldugu belirtiliyor. 2022 yilinda yapilan basarili operasyonlar, dogru vergi ve fiyat politikalariyla kaybin 100 milyari asmasinin engellendigi tahmin ediliyor.

Kaçakçilik ülke ekonomisine verdigi zararlarin disinda terör örgütleri için de ciddi bir finans kaynagi. Sadece tütün ürünlerindeki kaçakçiligin 50 milyar TL’lik bir vergi kaybina neden oldugu tahmin ediliyor. Yillar içerisinde kaçak sigara ile mücadeledeki basari, kaçakçilari farkli yöntemlere yönlendirdi. Kaçak sigaranin yaninda yasa disi açik tütün ve makaronun payindaki artis da dikkat çekici boyuta ulasti. Sadece bir haftada yapilan bazi operasyonlarda ele geçirilen makaron sayisi 2021 yilinin tamaminda yakalanan miktara yaklasti.

KPMG’nin ’Türkiye’de Sigara Vergilemesi’ baslikli raporuna göre ülkemizde yasa disi sarmalik tütün tüketimi her geçen gün artarak toplam tüketimin yüzde 20’sini olusturdugu tahmin ediliyor. 2021 yili içinde Tütün mamullerinden alinan özel tüketim vergisi (ÖTV), toplam ÖTV gelirinin neredeyse üçte biri kadardi. 2022 yili için, devletin tütünden elde edecegi ÖTV gelirinin 70 ila 90 milyar TL arasinda olmasi öngörülüyor. Bunun yaninda, yasa disi tütün ticaretinden kaynaklanan vergi kaybinin da yaklasik 50 milyar TL oldugu tahmin ediliyor.

Geçtigimiz yillarda yüzde 21’lere kadar yükselen yasa disi paketli sigara, kaçakçilikla mücadele çerçevesinde artan sinir kontrolleri ve yakalamalar sonucu 2019-2020 yillarinda yüzde 2 seviyelerine kadar gerilemisti. Ancak su anda kaçak sigara ile yapilan basarili mücadele sonucu yasanan düsüsün yasa disi sarmalik tütün ve makaronda yükselise yansidigi tahmin ediliyor.

2021 yili Kaçakçilik ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Baskanligi’nin (KOM) ’Kaçakçilikla mücadele’ raporunda kaçakçiligin terör örgütlerini de finanse ettigi belirtiliyor: "Kaçakçilik; ülkemizi ekonomik ve sosyal yönden olumsuz etkileyen, ayni zamanda terör ve suç örgütlerinin faaliyetlerini sürdürebilmek için finansal destek saglayan çok boyutlu, çok aktörlü ve degisken yapili bir süreçtir. Ticari ürünlerin ve suçun islenis yöntemlerinin çok fazla çesitlilik göstermesi nedeniyle dönemsel olarak farkli kaçakçilik türlerinde artis ve azalislar gözlemlenebilmektedir. Kaçakçilik suçlari, niteligi itibariyle dogrudan sinir ihlali yapilmak suretiyle ya da gümrük islemlerinde usulsüzlük veya aldatici islemler ile gerçeklestirilmektedir. Bununla birlikte bazi ürün ve esyalar ülkemizde üretilmis olsa bile 5607 sayili yasadaki sartlari tasimamasi halinde de kaçak olarak tanimlanmaktadir.”

Ticaret Bakani Mehmet Mus, 2022’de düzenlenen "2021 Yili Kaçakçilikla Mücadele Degerlendirme Toplantisi"nda yaptigi konusmada, 2021’de bir önceki yila göre yüzde 76 artisla, 7 milyar 749 milyon lira degerinde kaçak esya yakalamasina imza attiklarini belirtmisti. Mus, 2021’deki operasyonlarda 3,7 milyon paket sigara ile kaçak sigara üretiminde kullanilan 26,1 milyon makarona el koyduklarini söylemisti. 9-16 Ekim 2022 arasindaki süre içerisinde yapilan operasyonlarda, bir önceki yil ele geçirilen kadar kayit disi ürün ele geçirildi.

Dünya genelinde kaçak ve kayit disi tütün ürünlerinin yüzde 10 seviyesinde oldugunu söyleyen uzmanlar Türkiye’de bu oranin yüzde 25’lerde olduguna dikkat çekiyor. Bu haliyle kaçak kaybin 50 milyarlik vergi kaybina neden oldugu belirtiliyor. 2022 yilinda yapilan basarili operasyonlar, dogru vergi ve fiyat politikalariyla kaybin 100 milyari asmasinin engellendigi tahmin ediliyor.

Tütün ürünlerindeki artislar, ekonomideki genel görünüm göz önünde bulundurularak, otomatik olmaktan çikarilip, Cumhurbaskanligi karariyla farkli oranlarda yeniden güncellenebiliyor. Bunun son örnegi, Mayis 2022 tarihinde görülürken, o dönemde asgari maktu ve maktu vergi artislari sadece yüzde 10 ile sinirlandirilmisti. Ilgili düzenleme ile birlikte, son 6 ayda meydana gelen yüzde 60’in üzerindeki ÜFE artisi Temmuz-Aralik 2022 dönemi için uygulanmamis ve bu oranin yüzde 10 olarak revize edilmesine hükmedilmisti. Bu durum, özellikle kayip ve kaçakla mücadele konusunda bir mihenk tasi olarak degerlendirilmisti.

Bu asamada Mayis ayinda alinan kararin bir benzerinin, Temmuz-Aralik dönemi için de uygulanip uygulanmayacagina yönelik bir bekleyisin oldugu belirtiliyor.
Kaynak: İHA