DHMI, 17 Milli Projeyle TEKNOFEST'te
Ulastirma ve Altyapi Bakanligi Devlet Hava Meydanlari Isletmesi (DHMI), milli teknoloji hamlesinin küresel vitrini haline gelen “TEKNOFEST Havacilik, Uzay ve Teknoloji Festivali’nde yerli ve milli imkanlarla gelistirdigi sistemleri sergiliyor.

Sivil havacilik alaninda kullanilacak olan Türkiye’nin ilk yerli radar sistemi Millî Gözetim Radari (MGR), TEKNOFEST 2021’de sergileniyor. Kurulumu Gaziantep Havalimani’na yapilmis olan radar sisteminin saha kabul çalismalari tamamlandi. Ilk yerli ve milli PSR (Primary Surveillance Radar) sistemi olma özelligini tasiyan Milli Gözetim Radari (MGR), DHMI ve TÜBITAK is birligi ile tamamen yerli ve milli imkanlarla gelistirildi. Söz konusu sistem hava trafik kontrol hizmetlerinde kullanilacak.
DHMI’nin festivalde sergiledigi diger bir sistem de Hava Trafik Kontrolörü Egitim Simülatörü. Hava Trafik Kontrolörü Egitim Simülatörü ’nün yazilimi tamamen yerli ve milli imkanlarla gelistirildi. Simülatörde, kule, yaklasma, yol kontrol temel egitimleri basta olmak üzere her düzeyde hava trafik kontrol egitimleri veriliyor. Simülatör, baslangiç seviyesinden ileri seviye egitime kadar tüm egitim gereksinimlerini karsiliyor. Acil durum egitimi de dâhil olmak üzere saha ve yaklasma egitimi verilebiliyor. Entegre kule ve radar senaryolari kapsamli bir egitim sagliyor. Kullanici dostu grafiksel ara yüze sahip. 360 ’ye kadar gerçekçi 3B havaalani görsel kule sistemi mevcut. 3B dürbün simülasyon yetenegine sahip. BADA (Base of Aircraft Data) ile uyumlu gerçekçi uçak ve araç davranisi sergileniyor. EUROCONTROL, ICAO kurallarina ve uluslararasi standartlara uygun.
DHMI ve TÜBITAK-BILGEM ortakligiyla gelistirilen FODRAD sistemi ile yabanci madde hasari kaynakli kazalarin önüne geçiliyor. FODRAD, havalimanlarinda uçus pisti üzerindeki yabanci madde kalintilarini (Foreign Object Debris-FOD) tespit ederek operatöre uyari veren, kalintinin pist üzerindeki konumunun ve kamera görüntüsünün gerçek zamanli gösterimini yapan bir mm-dalga radar sistemi. Sistem gelistirme çalismalari tamamlandi ve Antalya Uluslararasi Havalimani’na kurulumu yapildi. Radar, FAA (AC150/5220-24 Advisory Circular) tavsiye kriterlerini karsilayan tasarimi ile de dikkat çekiyor.
TEKNOFEST’te sergilenen bir diger teknolojik ürün de uçus güvenligi açisindan büyük önem tasiyan Kus Tespit Radari (KUSRAD). Radar, DHMI’ye bagli olan havalimanlarina ait kritik sahalarda, kus ve kus sürüleri ile ilgili bilgi elde edilmesi, göçmen kuslarin göç yollarinin belirlenmesi, istatistiki veriler elde ederek hava sahasinin optimum kullaniminda durumsal farkindaligin artirilmasi maksadiyla yerli imkânlarla gelistirildi. 2017 yilinda Istanbul Atatürk Havalimani ‘17 Sag’ ve ‘23’ pist baslarina kurulumu tamamlanan radar basariyla hizmet veriyor.
DHMI egitim yönetim sistemi
Festivalde sergilenen DHMI Egitim Yönetim Sistemi’nin kaynak kodlari ve alt yapisi tamamen DHMI bünyesinde gelistirildi. Sistem üzerinden çevrimiçi ve video egitimler düzenlenebiliyor. Bunun yaninda personelin daha önce katilmis oldugu egitimlerin ve yaklasan egitimlerinin takibi, planlamasi yapilabiliyor. Ayrica egitimlere ait ayrintili raporlamalar, katilimcilarin yoklama durumlarinin takibi yapilabiliyor. Bunun yani sira sistemde Görevde Yükselme ve Unvan Degisikligi Sinavlarina ait sonuç açiklama modülü üzerinden personelimizin katildigi sinavlara ait sonuçlar, Kisisel Verilerin Korunmasi Kanunu hükümlerine uygun olacak sekilde açiklaniyor.
Uçus Rehberim Uygulamasi; Android ve IOS uygulama marketlerinden mobil cihazlara ücretsiz olarak indirilebiliyor. Uygulama sayesinde kullanicilar yolculuklarina baslamadan önce uçuslari ile ilgili tüm detaylara tek bir dokunus ile eriserek bütün yolculuklarini planlayip takip edebiliyor. Havalimani sinirlari içerisinde hizli ve ücretsiz internet erisimi imkani da sunan mobil uygulama, kullanici dostu ekranlari ile hava yolu yolcularina hizmet veriyor. Uçus Bilgi Sistemi (FIDS), DHMI Bilgi Teknolojiler Dairesi Baskanligi öz kaynaklari ile gelistirildi. Sistem, havalimanlarindaki tüm uçuslarin inis/kalkis bilgilerini (gecikme durumu, iptal durumu, tahmini gelis saati vs.) ekranlar vasitasiyla gösteriyor. Yolculari, karsilayicilari ve yer hizmetlerini dogru ve zamaninda yönlendiriyor. Çoklu dil destegi sunan sistem, kullanici dostu ara yüze (web tabanli) sahip.
Sistem, sezonluk uçus kayitlari olusturulabiliyor, reklam, tanitim ve bilgilendirme, video, resim ve slaytlarinin gösterilmesine imkân veriyor. Uçus bilgi monitörlerinin tümünün sistem üzerinden izlenebilmesini sagliyor. Rol tabanli kullanici yetkilendirmesine sahip olan sistem her bir monitör için haftalik zaman çizelgesinin olusturulabilmesini sagliyor. Monitör türleri için farkli layout (sayfa düzeni) seçilebilmesine imkan veriyor.
DHMI AIS PORTAL uygulamasi, NOTAM servisi Avrupa Havacilik Bilgi Veri Tabani (EAD) sistemi ile entegredir. Türkiye ve tüm dünya ülkelerinin güncel NOTAM bilgilerini anlik olarak havacilik sektörünün kullanimina sunuyor. Çoklu dil destegi sunan sistem, kullanici dostu ara yüze (web tabanli) sahip ve sezonluk uçus kayitlari olusturulabiliyor. Reklam, tanitim ve bilgilendirme, video, resim ve slaytlarinin gösterilmesine imkan veriyor. Ayrica uçus bilgi monitörlerinin tümünün sistem üzerinden izlenebilmesini saglayabiliyor. DHMI’nin kendi imkanlari ile gelistirilen Çok Amaçli Radar Ekrani (ÇARE), hava trafik yönetim kabiliyeti çerçevesinde gerçek zamanli uçus verisini harita üzerinde sergileyen insan-makine ara yüz uygulamasi Kullanici dostu ara yüzü ile kontrolörlerin hava trafigini etkin bir sekilde yönetmesini sagliyor.
EFS uygulamasi Ile Kagit strip kullanimina son verildi
Elektronik Uçus Strip Uygulamasi (EFS) kule ve yaklasma pozisyonlarinda kagit strip kullanimini kaldiran elektronik strip yönetim araci. DHMI tarafindan gelistirilen sistem kullanici dostu bir ara yüze sahip ve küçük, orta ve büyük havalimanlari için kolaylikla konfigüre edilebiliyor.
Hats ile tüm hava araçlari kesintisiz takip ediliyor
Hava Araci Takip Sistemi (HATS), görerek uçus yapan hava araçlarinin durumunu izlemek için özel olarak gelistirilmis bir hava araci takip sistemi. Hücresel aglardan ve uydu üzerinden kesintisiz izleme ile birlikte, acil bir durumda hava araci konumuna aninda erisim imkani saglar.
Afetlerde etkin ve hizli yönetim
Afet Acil Durum Yönetim Bilgi Sistemi; afet ve acil durum öncesinde, esnasinda ve sonrasinda DHMI afet ve acil durum yönetimi faaliyetlerinin etkin bir sekilde gerçeklestirilmesini saglayan bir sistem. Yürütülen faaliyetlerin ulusal ve uluslararasi normlara uygunlugunu kolaylastirip, DHMI’nin afet ve acil durum yönetimi konusundaki kurumsal yetkinligini yükselten bir uygulama.
Is Zekasi Tabanli Siber Tehdit Istihbarat Modülü; güvenlik ürünlerinin üretmis oldugu bilgileri is zekasi platformuna tasiyan bir sistem. Bilisim sistemleri üzerinde derinlemesine savunma tedbirlerinin uygulanmasi ve birden fazla savunma katmani ile güvenligin saglanmasi için alinmasi gereken önlemler ve yapilmasi gereken çalismalarin planlanmasi ve etkin olarak uygulanabilmesini saglayan uygulama.
’Öngörüsel Siber Saldiri Önleme Sistemi’
Öngörüsel Siber Saldiri Önleme Sistemi (PIPs-Predictive Intrusion Prevention System) tamami yerli imkanlarla gelistirildi. PIPs, yapay zeka ve makine ögrenimi süreçleri ile siber tehditleri ve saldirilari izlemek, tanimlamak, önlemek için gerçek zamanli olarak büyük verileri zenginlestirme süreçlerini içeren bir platform.
Aktif Dizin Için Özellestirilmis Katmanli Güvenlik Mimarisi Projesi (KALE); birçok farkli yöntemlerle yapilan dijital ataklara maruz kalmamasi için tasarlandi. Sistem, kurumsal sunuculara, uygulamalara ve kullanicilara ait ayricalikli hesaplarin korunmasi amaciyla mevcut canli ortamdan soyutlanmis izole bir ortamda, özel tasarlanmis yönetim is istasyonlari (GYT) üzerinden, mevcut aktif dizin yapisinin yönetilmesini sagliyor.
