Toros Daglari'nin Kekigi Her Derde Deva
Antalya’da özellikle Çimi, Beyçukuru, Göktepe ve Yaylacik yaylalarinda vatandaslar topladiklari kekiklerle ev ekonomilerine katkida bulunuyorlar.
Göktepe Yaylasi’na çikarak kekik toplayan vatandaslar, her yil temmuz kekik topladiklarini kendi ihtiyaçlarini karsiladiklarini, bir çok vatandasin ise bunu satarak gelir elde ettigini söyledi.
Kekik toplayan vatandaslar, kekigi makas veya biçakla keserek köküne zarar vermeden, gelecek yillarda yeniden çikmasina özen gösterdiklerini söylediler.
Akdeniz Üniversitesi’nden emekli olan ve Akseki’de bitki türleri üzerine arastirmalarda bulunan Prof. Dr. Oktay Yegen, yaptigi açiklamada, üzerinde yogun olarak çalistigi bitki türü kekigin, Türkiye’de en fazla günesli iklime sahip yüksek rakimli ve tasli Toros Daglari’nda yetistigini söyledi.
Yegen, dünyada yaklasik 100 tür kekik yetistigini, bunun 33 tür ve degisik varyetelerinin Türkiye’de oldugunu, en iyi kekigin ise Akseki bölgesinde yetistigini belirtti.
En iyi kekik Toros Daglari’nda yetisiyor
Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesinden emekli olan ve Akseki’de bitki türleri üzerine arastirma yapan Prof. Dr. Oktay Yegen ise kekigin günesli iklime sahip yüksek rakimli ve tasli Toros Daglari’nda yetistigini söyledi.
Dünyada yaklasik 50 çesit kekik türü yetistigini, bunun da 33’ü Türkiye’de, en iyi kekik ise Akseki ve çevresinde bulundugunu, ihracat için kurutulmus kekik bitkisinin yag içeriginin en az yüzde 2-3 olmasi, bunun da yüzde 60-70’inin "carvacrol’ olarak isimlendirilen maddeden olusmasinin istendigini anlatan Yegen, “Akseki’de özellikle karabas kekigi yetismektedir. Bunun Latince ismi “(Thymbra spicata) dir. Bu çok önemli bir kekik bitkisidir. Akseki’de çikan kekik yaglarinin cavrakol oraninin yüzde 70’in üzerinde olmasi ile biosit etkisi çok yüksektir. Pandemi dahil bütün mikroorganizmalara etkilidir. Buhar etkisi vardir. Buhar etkisi hem bakterileri, hem mantarlari, hem de korona gibi virüsleri etkiler. Asi gibidir. Vücutta bagisiklik sistemini alarma geçirir. Yani vücudu bakterilere ve virüse karsi korur. Akseki kekigi dünyada bir numaradir” dedi.
“Bir dekarda 300 kilogram verim saglar”
Akseki’de dogal ortamda yetisen karabas kekiginin endemik bir bitki oldugunu söyleyen Yegen, “Akdeniz bölgesi gibi kurak yerlerde endemik bitki yetistirmek gerekir. Kekik yetistirecekseniz orada hala hazir yetismekte olan karabas kekigi gibi çok yillik bitkiler yetistirmek gerekir. Bunlarin carvakol orani çok yüksektir. Yüzde 70’in üzerindedir. Onlar oraya adapte olmuslardir. Fazla su istemezler. Bir kere dikildikten sonra 7-8 yil hiç bakim istemeden yetisirler ve dekarda ortalama 300 kilogram verimi vardir" ifadelerine yer verdi.
“Kekik yagi çikarilan 20’den fazla kekik bitkisi var”
30 yildir kekik yagi üzerinde çalismalar yaptigini kaydeden Yegen, söyle devam etti:
“Kekik özellikle Toros daglarinda endemik olarak yöresel olarak yetismektedir. Son günlerde pandemi dolayisi ile gündeme gelmis bulunmaktadir. Bende bu kekik bitkisi üzerinde 30 yildir çalismalar yapiyorum. Bu konuda yayinlar çikardim. Tarafimdan yapilan denemelerde kekik yagi çikarilan 20 den fazla kekik bitkisi vardir. Bunlarin en önemlisi Akseki bölgesinde yetismektedir. Biyosit etkisi çok fazladir. Bu konuda kanada patenti aldim. Dünyada 50 den fazla kekik türü vardir. En güzeli yüzde 70 carvacol orani olan var. Hepsinin içerigi ayni degildir. Bu kekik yaginin içinde 20 den fazla bilesen vardir. Hepsinin degerleri ayridir. En degerlisi olan carvacol orani yüzde 70 olanidir. En iyi kekik te Toros daglarinda kekik cenneti olan Akseki ve civarindadir. Yaptigimiz arastirmalara göre En iyi kalite 600 ile 900 metre rakimli yerde burada dogal olarak üretiliyor. Türkiye’de halk arasinda kekik ismi verilen ve Origanum, Thymus, Thymbra ve Satureya cinsine ait 20 den fazla türü olan bitkilerin genelde tümüne birden kekik olarak isimlendirilmektedir. Ancak, ihraç edilen kekigin çok büyük bir bölümü Origanum’dur.”
“Ihracatti Dünyada üçüncü siradayiz”
Türkiye’nin dünyada baharat bitkilerinin üretimi ve ticaretinde Çin ve Hindistan’dan sonra üçüncü ülke konumunda oldugunu dikkat çeken Yegen, “Ülkemizden yillik 30 bin ton civarinda dogal bitki ihraç edilmektedir. Birçok önemli kekik türünün yetistigi Türkiye’nin, dünya kekik ihracatinin yüzde 75’ini elinde bulundurmaktadir. Kekik üretimi ve ticaretinin gelistirilmesiyle ülke ekonomisine ciddi katkilar saglanabilir. Türkiye’de yillik ortalama 11 bin ton civarinda kekik üretimi yapilmakta ve bundan yaklasik 21 milyon dolar gelir elde edilmektedir. Türkiye’nin ABD Avustralya, Kanada ve Avrupa ülkelerine ihraç ettigi kekik türleri arasinda Türk kekigi (Origanum Onites), sütçüler kekigi (Origanum minutiflorum), Karabas kekigi (Thymbra spicata) ve beyaz kekik (Origanum majorana) bulunmaktadir” diye konustu.