BES'te Yeni Dönem 1 Temmuz'da Basliyor

Yasar Üniversitesi Isletme Fakültesi Ekonomi Bölümü Dr. Ögretim Üyesi Serpil Kahraman, 18 yas alti yaklasik 23 milyon potansiyel yeni tasarruf sahibiyle yeni düzenlemenin kismen de olsa tasarruf açigina katki saglamasinin beklendigini ifade etti.

18 yasin altinda BES’e dahil olanlara da yüzde 25’lik devlet katkisi saglanirken; egitim, evlilik, konut alimi gibi sebeplerle birikimlerini kismi olarak çekme hakki taniyor. Böylece, tasarrufa erken yasta baslanmasi, küçük tasarruflarla ileride büyük birikimlere ulasilmasi hedefleniyor. Dr. Kahraman, “Halihazirda BES’te en az 10 yillik pirim ödemesiyle bireyler yüzde 25 devlet katkisi da alarak sistemden 56 yasinda emeklilik hakki elde edebiliyor. 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren yürürlüge girecek yeni düzenlemeyle birlikte bir diger degisiklik ise yilda 6 kez olan fon dagilim degisiklik hakkinin yilda 12’ye çikarilmis olmasi. Ilaveten, katilim sahipleri mevcut tüm emeklilik yatirim fonlarini kullanarak emeklilik portföylerini belirleyebilecek. Ayrica, Emeklilik Reform Paketi kapsaminda, emeklilik hizmeti veren vakif ve sandik birikimlerinin de 2023 yilina dek BES’e aktarimina imkân saglandi. Ilgili düzenlemeyle birlikte fona aktarima konu olacak potansiyel birikim bedeli de yaklasik 50 milyar TL” dedi.

Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) verilerine göre, 11 Haziran 2021 itibariyle sistemin 6 milyon 904 bin 521 katilimciya ve 21 milyar TL’yi asan devlet katkisi ile toplam 170 milyar TL’yi asan fon büyüklügüne ulastigini belirten Dr. Serpil Kahraman, “2020 yili sonunda katilimci basina ortalama katki payi tutari 20 bin 115 TL’ye ulasmis durumda. Katilimci yas grubuna baktigimizda yüzde 32,93’ü 35-44 yas arasindayken 25 yas alti katilimci oraninin ise yalnizca yüzde 4,2 oldugu görülüyor. 18 yas altina BES imkâni ile birlikte bu oranin artmasi bekleniyor. Katilimci sayisina baktigimizda ise nüfus yogunluguyla paralel olarak, Mayis sonu itibariyle Istanbul 1 milyon 881 bin 427 kisi, Ankara 629 bin 451 kisi ve Izmir 472 bin 784 kisi ile ilk üç ilimiz. Son üç ilimiz ise 3 bin 186 kisi ile Bayburt, 4 bin 372 kisi ile Ardahan ve 4 bin 915 kisi ile Kilis. Ege Bölgesi’nde ise Izmir’i 134 bin 788 katilimciya Mugla ve 110 bin 802 katilimciyla Manisa takip ediyor” dedi.



Aylik prim ödemelerine yüzde 25 ek devlet katkisi

Içinde bulundugumuz dönemde de toplam BES talebinin, temkinli bir artisi beraberinde getirecegini düsündügünü dile getiren Serpil Kahraman, “Salgin sürecinde BES birikimlerimizi nasil degerlendirmeliyiz” sorusunun da yanitini verdi.

Kahraman, “Salgin gibi herhangi bir beklenmeyen durumun ekonomide ilk etkisi, borsa üzerinde görülür. Bilindigi üzere hisse senetleri, yüksek getiri oldugu kadar yüksek riski de içeren bir yatirim enstrümani. Borsadaki düsüs, döviz kur fiyatlarinda ise yükselis, finansal piyasalarda ilk ve en hizli gözlenen etkidir. Belirsizlik durumlarinda güvenli liman diye tabir ettigimiz altin, döviz ve vadeli mevduat öncelikle tercih edilen yatirim araçlari olup hazine bonosu, devlet tahvili, repo gibi kiymetli evraklari da bu gruba katabiliriz. BES’in en önemli özelligi, bilindigi üzere aylik pirim ödemelerinize yüzde 25 ek devlet katkisi sunmasi. Kendi bütçe dengenize göre belirlediginiz primleri, ek ödemelerle veya süreç içinde prim tutarinizi arttirarak emeklilik gelirinizi de arttirabilirsiniz. Sistemin bir diger özelligi ise emeklilik primlerinizi diger bir ifadeyle emeklilik fonlarinizi, yine kendiniz veya fon danismanlarinin yönlendirmesiyle yeni düzenlemeyle yilda 12 kez degistirebilirsiniz. Risk alginiz, getiri beklentiniz ve tabi ekonomik degiskenler isiginda emeklilik fon tutarinizi farkli yatirim araçlarina dagitabilirsiniz. Söyle ki emeklilik fonlarinizi diger bir ifadeyle primlerinizi, bir sepet gibi düsünelim. ‘Ne kadar prim ödeyebilirim ne kadar risk alabilirim veya getiri beklentim nedir’ gibi sorulari kendimize yönelterek, tek bir yatirim aracindan ziyade, altin, döviz, yatirim fonlari, hisse senetleri gibi farkli yatirim araçlarindan kendimize bir emeklilik yatirim sepeti olusturabiliriz. Ayni sekilde yatirim araçlarinin geçmis performanslari da yol gösterici olacaktir. Ayrica banka ya da sigorta sirketleri, BES fon danismanlari veya yil sonu yatirim araçlari tahminleri de bu hususta destek olacaktir. Bu sayede olasi risk ve bekledigimiz getiri arasinda denge de kurmus oluruz” seklinde konustu.

Genel olarak yatirim araçlari arasinda siklikla degisiklik yapmanin ve hizli hareket etmenin özellikle belirsizlik durumlarinda çokça gözlenen bir yatirimci davranisi oldugunu belirten Kahraman, “Oysa ki yatirim araci türüne göre degismekle birlikte belirli bir süre degerleme seyrini izlemek daha dogru olacaktir. Tekrar belirtmeliyim ki fon dagilimi kesinlikle kisinin risk kabullenis düzeyi, beklentisi, geliri gibi birçok faktöre göre degisir. Fon portföyümüzü olustururken, küresel ekonomik, siyasi vb. birçok faktörün piyasalari etkiledigini unutmamak gerekir; ancak tasarruflarimizi finans sisteminin disina da çikarmamaliyiz. Zira ‘Yastik alti’ diye tabir ettigimiz sekilde tasarruflarimizi banka ve finans sisteminin disinda tutmak, getiriden vazgeçmemiz anlamina gelir. Öte yandan, tasarruflarin finans sisteminin disina çikmasi, yatirim tasarruf kredi dengesini, diger bir ifadeyle fon arzi ve fon talebi dengesini bozarak, ekonomide ciddi bir likidite kisitina neden olmaktadir” diye konustu.