Cumhurbaskani Erdogan Açiklamasi 'Biz Kendi Göbegimizi Kendimiz Keseriz, Bu Isin Baska Yolu Yok'
Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan, "Terör örgütlerini destekleyenler, onlara cesaret verenler, ne büyük bir yanlis yaptiklarini er ya da geç anlayacaklar. Ben suna inaniyorum; biz kendi göbegimizi kendimiz keseriz. Bu isin baska yolu yok. Biz güvenlik güçlerimize inaniyoruz, güveniyoruz ve güçlüyüz elhamdülillah. Bunu Libya’da ispat ettik, Suriye’de ispat ettik, burada ispat ettik. Bundan sonra da ispat etmeye devam edecegiz. Bunlari da sayin Biden’la çok açik, net konustum" dedi.
Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan, Azerbaycan ziyareti sonrasi basin mensuplarinin sorularini cevapladi. 13-14 Haziran’da Brüksel’de gerçeklestirilen NATO Devlet ve Hükümet Baskanlari Zirvesi’ne iliskin degerlendirmelerde bulunan Erdogan, "Zirvede NATO 2030 sürecini, yani ittifakin gelecek on yila yönelik adaptasyonunun temel unsurlarini degerlendirdik. Hem NATO’nun hem de ittifak üyelerinin güvenligine yönelik güncel tehdit ve meydan okumalari masaya yatirdik. Bunlarla mücadele hususunda gereken yöntem ve tedbirleri ele aldik. Bilindigi üzere Türkiye NATO’nun en önemli üyelerinden biridir. Ittifak kapsaminda üzerimize düsen görevleri, sorumluluklari hakkiyla yerine getiriyoruz, kritik roller üstleniyoruz. Elbette ittifak ortaklarimizdan bölgesel meseleler söz konusu oldugunda bazi beklentilerimiz var. Ülkemizin egemenlik haklarina ve güvenlik hassasiyetlerine saygi göstermelerini özellikle bekliyoruz. Müttefiklik ruhunun gerektirdigi bir dayanisma sergilemelerini istiyoruz" dedi.
NATO Zirvesi’nde muhataplara yine bu konudaki kararliligin ifade edildigine vurgu yapan Erdogan, terörle mücadele ve insani krizlere etkin müdahale konusunda is birligi tekliflerinin tekrarlandigini bildirdi. Erdogan, "Zirve marjinda düzenlenen Brüksel Forumu’nun ’Istikrara Katki’ baslikli oturumunda da bu dogrultuda mesajlarimiz oldu. Brüksel’de ayrica gerek bas basa gerek heyetler arasi 10 görüsme gerçeklestirdik. ABD Baskani Sayin Biden basta olmak üzere, Litvanya, Letonya ve Fransa cumhurbaskanlari ile Ingiltere, Almanya, Yunanistan, Macaristan, Hollanda ve Ispanya basbakanlari ile görüsmelerim oldu. Bütün toplanti ve görüsmelerimizde gündemimizdeki meseleleri muhataplarimizla ele aldik" dedi.
"Gelecekteki is birligimizin teminati olan Susa Beyannamesi’ni imzaladik"
Azerbaycan ziyaretiyle ilgili konusan Erdogan, "Brüksel’deki programimizin ardindan Azerbaycan Cumhurbaskani kiymetli dostum Ilham Aliyev’in davetine icabetle Bakü’ye geldik. Sayin Aliyev’le birlikte Ermenistan isgalinden kurtarilan ve zaferin ardindan Azerbaycan’in kültür baskenti olarak ilan edilen Susa’da hem resmi görüsmelerimizi gerçeklestirdik hem de çesitli ziyaretler yaptik. Bütün alanlarda ülkelerimiz arasindaki is birligini derinlestirecek adimlari ele aldik. Yeni dönemin bölge ülkelerinin baris, istikrar ve refahinda bir imkan olarak degerlendirilmesine katki sunacak hususlari masaya yatirdik. Gelecekteki is birligimizin teminati olan Susa Beyannamesi’ni imzaladik. Burada ayrica Azerbaycan Milli Meclisine hitap etme imkanimiz oldu. Daha sonra burada bulunan askerlerimizle bir araya geldik" ifadelerini kullandi.
Antalya’da Güneydogu Avrupa Isbirligi Süreci Devlet ve Hükümet Baskanlari Zirvesi’ne baskanlik edecegini ifade eden Erdogan, "18 Haziran’da da Antalya Diplomasi Forumu’nun açilisini yapacagiz. Bütün bu yogun ziyaretlerimizin, görüsmelerimizin ve programlarimizin ülkemiz, bölgemiz ve dünya için verimli ve hayirli olmasini diliyorum" açiklamasinda bulundu.
"Ermenistan, güven artirici adimlar atmaya da baslamali"
Ermenistan’in çekildigi bölgelere dösedigi mayinlarin haritalarini Azerbaycan’a vermemesi ile ilgili soru üzerine Erdogan, "Ermenistan’in Azerbaycan’in Karabag Zaferi gerçegini kabul etmesi, bölgenin önünde açilan bu yeni dönemi dogru okumasi gerekiyor. Ermenistan, güven artirici adimlar atmaya da baslamali. Dösedigi mayinlarin haritalarini Azerbaycan’la paylasmasi bu yönde önemli bir ilk adimi teskil edecektir. Savas sirasinda oldugu gibi, bu dönemde de yeniden imar çalismalarindan mayinli alanlarin temizlenmesine kadar her adimda bütün imkanlarimizla Azerbaycan’in yaninda durmaya devam edecegiz. Mayin temizleme konusunda biz su an itibariyla biçer döver aletlerine de benzeyen bir araci Türkiye olarak üretiyoruz. Bu, uzaktan kumandali bir araç. Su an itibariyla Azerbaycan’a bundan 10 kadar verdik. Fakat ilk etapta bu sayiyi 20’ye çikaracagiz ama ardi ardina bunlardan kendilerine vermeye devam edecegiz. Bunun en büyük özelligi çok seri mayin taramasi yapmasi. Uzaktan kumandayla mayini patlatiyor ve yoluna devam ediyor. Mayin patlatmada da sayisal olarak çok ileride. Yani bu öyle detektörle mayin aramaya benzemiyor, tarayarak gidiyor. Bunlari ayni sekilde biz kendimiz de kullaniyoruz. Terör bölgelerinde bunlardan istifade etmeye basladik. Bu alet insallah gerek bizde, gerekse dost kardes ülkelerde çok is görecek diye inaniyorum" dedi.
"Ben kendisine de bu teklifi yaptim"
Dogalgaz ve petrol aramasi ve çikarilmasi konusunda Azerbaycan ile bir ortaklik olup olmayacagina yönelik açiklamalarda bulunan Erdogan, "Su anda özellikle bu konuda Azerbaycan’la bizim TANAP ve TAP’dan gelen bir dayanismamiz söz konusu. Bunun disinda, biz belki yeni bir sürece de adim atabiliriz. Bu ne olabilir? Örnegin su anda bizim Türk Petrolleri ile alakali bir yapimiz var. Bu yapiyla birlikte nasil su anda TAP’da, TANAP’da birlikteligimiz varsa, biz degerli dostum Ilham Aliyev kardesimizle böyle bir adimi Libya’da da atabiliriz. Onlarin bu konularda belli bir birikimi var, deneyimi var. Ayni birikim ve deneyim bizde de olduguna göre, hatta rafinaj olayinda da bazi adimlar atmak mümkün. Bu tür adimlari da atabiliriz. Ben kendisine de bu teklifi yaptim. O da böyle bir seyden memnun olacagini, böyle bir adima kendilerinin de girebilecegini söyledi.
Temennim odur ki bu adimlari beraber atmak suretiyle sadece Avrupa’ya açilmak degil hem kendi ülkemizde hem çok daha farkli ülkelere insallah yayilma firsatini da buluruz" dedi.
Zengezur projesi ile ilgili soruyu yanitlayan Erdogan, "Azerbaycan’in Zengezur projesini çok önemli görüyoruz ve destekliyoruz. Açilacak olan bu koridor bütün bölge için çok önemli bir imkan olacak. Bu konuyla ilgili olarak su an itibariyla Rusya tarafinda bir görüs ayriligi ya da bu isi geciktirme gibi bir niyet olduguna ihtimal vermiyorum. Tam aksine Rusya burada daha yardimci bir hava içerisinde. Gerek Ilham Aliyev kardesimin görüsmeleri var, gerekse yakin bir zamanda ben de ikili bir görüsmeyi sayin Putin’le yapacagiz. Ama biz tabii su an bir seye kilitlendik. O da 5 yillik anlasma. Bu 5 yillik anlasmayla bu adimi atalim istiyoruz. Buralarda da bu platform konusunu, dün de söylemistim bugün de söylüyorum. Bu platformun basini çeken ülkeler olarak Rusya var, Türkiye var, Azerbaycan var, Iran var. Bunun yaninda istiyoruz ki Gürcistan da bulunsun, istiyoruz ki Ermenistan da bulunsun. Rusya bu isin olmasini istiyor. Biz hakeza öyle. Biliyorsunuz geçenlerde Gürcistan Basbakani bizdeydi, kendisiyle de bunu konustuk. Bu konulari kendisine özellikle ifade ettim ve kendisi de ’Biz bunun üzerine çalisalim’ dediler. Kendilerini o sekilde ugurladik. Bu platforma onlarin da olumlu destegi olursa bölge çok çabuk sükûnete kavusur diye düsünüyorum. Bu güzergah tabii Azerbaycan’a büyük imkanlar saglayacak. Ayni sekilde tabii Ermenistan’a da büyük avantajlar saglayacak. Bu konuyla ilgili olarak Rusya’nin da olumlu bakisi var. Çünkü burasi önemli bir koridor, önemli bir hat. Temenni ediyorum ki bölgenin tarimina da çok ciddi bir zenginlik katacak. Yani burasi bir tarim koridoru olarak da nefes aldiracak diye inaniyoruz" ifadelerini kullandi.
Erdogan, "Ilham Aliyev Susa Beyannamesi’nden bahsederken bunu biraz da Kars Anlasmasi’na benzetti. Azerbaycan toplumunda da Türkiye’nin askeri üssü konusunda ciddi bir talep söz konusu. Bu yeni anlasma kapsaminda askeri üs söz konusu olabilir mi? Susa Beyannamesi askeri üssü kapsiyor mu?" sorusuna ise su yaniti verdi:
"Simdi bu açikladigimiz maddelerin disinda degil. Burada daha sonra gelisme, genisleme olabilir. Simdilik burada daha çok, özellikle bu sinir boylarinin garanti altina alinmasi, teminat altina alinmasi asil olandir. Burada özellikle sayin Ilham Aliyev’in Putin ile yapacagi ara görüsmeler bu isi farkli bir sekilde gelistirebilir. Bizim yapacagimiz görüsmeler bu isi farkli sekilde gelistirebilir."
"Terör evrensel bir sorundur, bizim mücadelemiz sadece ülkemiz için degil, insanlik için bir mücadeledir"
NATO’da terörle mücadele konusunda Türkiye’nin YPG/PKK, FETÖ ve DEAS’la mücadelesini anlatan Ingilizce kitabin dünya liderlerine takdim edilmesiyle ilgili de konusan Erdogan, "Benim gerek sayin Biden’a, gerekse diger liderlere vermis oldugum o kitapla alakali onlar da tabii memnun kaldilar. Dünya liderlerini bu noktada belgelerle, bilgilerle özellikle bilgilendirelim istiyoruz. Diger taraftan maalesef ABD örnegin hala Afrin’deki hastanenin bombalanmasi konusunda, orada bu terör örgütünün YPG oldugunu söyleyemedi. Biz, gerek PKK/YPG ile, gerek FETÖ ile gerekse de DEAS’la ilgili mücadelemizi belgeler esliginde bir kez daha en üst düzeyde muhatabimiza ilettik. Biz her ne olursa olsun terörle mücadeleye devam edecegiz. Bunu ülkemiz için, bölgemiz için, küresel baris ve adalet için yapiyoruz" seklinde konustu.
Terörle mücadele konusunda Türkiye’nin kararlilikla adimlarini atacagina vurgu yapan Erdogan, "Biz her zaman ’iyi terörist, kötü terörist’ seklindeki ikircikli tavirla terörün yok edilemeyecegini vurguladik. Terörün hedefi olan bir müttefikin yaninda durmak yerine, o müttefikin mücadele ettigi terör örgütlerini tercih etmek tarihi bir hatadir. Terör örgütlerini destekleyenler, onlara cesaret verenler, ne büyük bir yanlis yaptiklari er ya da geç anlayacaklar. Ben suna inaniyorum; biz kendi göbegimizi kendimiz keseriz. Bu isin baska yolu yok. Biz güvenlik güçlerimize inaniyoruz, güveniyoruz. Ve güçlüyüz elhamdülillah. Yani silahli kuvvetlerimizle, polisimizle, bütün güvenlik korucularimizla her seyimizle güçlüyüz. Bunu Libya’da ispat ettik, Suriye’de ispat ettik, burada ispat ettik. Bundan sonra da ispat etmeye devam edecegiz. Çok ciddi manada oralarda bize gönül veren insanlar bu konuda bizim ne konumda oldugumuzu gayet iyi biliyorlar. Bunlari da sayin Biden’la çok açik, net konustum" açiklamasinda bulundu.
F-35 konusunda Türkiye’nin görüslerinin degismedigini Biden’a ilettigini söyleyen Erdogan, "Türkiye olarak gerek F-35, gerekse S-400 konusunda farkli bir adim atmamizi beklemeyin dedim. Çünkü biz F-35’te üzerimize düseni yaptik ve parasal olarak vermemiz gerekenleri verdik. S-400 ile ilgili olarak da biz sizden Patriot istedik, siz vermediniz; tam aksine üslerimizde bulunanlari da aldiniz. Dolayisiyla biz ne yapacaktik? Basimizin çaresine bakacaktik. Yakin markajda isleri takip etmemiz lazim. Biz bütün haklarimizin takipçisi olacagiz. Savunma sanayisi ile ilgili tüm konulari, müsterek atabilecegimiz adimlari görüsmeye devam edecegiz. Bundan sonraki süreçte de Disisleri Bakanimiz, Milli Savunma Bakanimiz ve Savunma Sanayii Baskanimiz muhataplariyla görüsmek suretiyle bu süreci yürütecekler" dedi.
Biden’i Türkiye’ye davetine iliskin konusan Erdogan, "Takvim belirmedi ama takvimin sinyalleri ortaya çikti. (Biden) dedi ki ’Su an asiri yogun programlarima ragmen, bunlari yoluna koyduktan sonra özellikle bir Türkiye seyahati yapmak istiyorum’" diye konustu.
"Sayin Biden ile iliskilerimizi müttefiklige ve stratejik ortakliga yakisir sekilde sürdürmek arzusundayiz"
ABD ile iliskilerin nasil bir yön izleyecegine iliskin Erdogan, "Sayin Biden ile iliskilerimizi müttefiklige ve stratejik ortakliga yakisir sekilde sürdürmek arzusundayiz. Amerika ile Suriye’den Libya’ya, terörle mücadeleden enerjiye, ticaretten yatirimlara kadar genis bir yelpazede ciddi is birligi potansiyeline sahibiz. Ülkelerimiz arasindaki mevcut mekanizmalari isleterek bu potansiyeli tam manasiyla hayata geçirmeyi hedefliyoruz" ifadelerini kullandi.
Libya’da önümüzdeki dönemde yasanacak gelismelere yönelik soru üzerine Erdogan, "Bilindigi üzere Libya’nin mesru hükümeti ile yakin is birligi içindeyiz. NATO Zirvesi öncesinde de Disisleri Bakanimizin baskanliginda bir heyetimiz Libya’da bir dizi görüsme gerçeklestirdi. Brüksel zirvesinden önce böyle bir ziyaretin yapilmasi çok çok önemliydi, çok çok da iyi oldu. Arkadaslarimiz geç saatlere kadar orada bu çalismayi yaptilar. Gerek basbakan, gerek konsey baskani ile yapilan verimli görüsmeler neticesinde memnuniyetle döndüler. Libya tarafi da bu ziyaret ve görüsmelerden memnuniyet duydu. Libya ile iliskilerimizi güçlendirme, anlasmalarimizi gözden geçirme firsati bulduk. Bu ziyaret tabii dünyada da çok farkli bir sekilde izlendi. Bundan sonra da bu çalismalari belirli araliklarla devam ettirecegiz. Sadece Libya degil burasi için de öyle Afganistan, Pakistan, Türkmenistan, Kazakistan, Kirgizistan ve bütün bu bölgede insallah bu ekip bu tür çalismalarini sürdürecek. Bunlari yapmamizin sebebi var. Böylece ’Türkiye sizinle her zaman beraber, sizi yalniz birakmayacak’ diyoruz. Bu diplomasi iliskisini sürekli diri tutacagiz. Bununla beraber onlarin taleplerinizi ögrenmek, bizim taleplerimizi iletmek için sürekli bu görüs alisverisini yapmak istedigimizi onlara bildirecegiz" dedi.
Türkiye’nin Afganistan’da istikrar ve baris için en fazla çaba gösteren ülkelerin basinda geldigini kaydeden Erdogan, Türkiye’nin Afganistan’da sürdürülebilir bir huzur ortaminin tesisi için her türlü katkiyi vermeye devam edecegine dikkat çekti. ABD’nin Afganistan’dan çekilme karari sonrasinda Türkiye’nin burada çok daha fazla sorumluluk alabilecegine vurgu yapan Erdogan, "Afganistan’daki bütün taraflarin ve bölge ülkelerinin yapici katkilariyla baris sürecini kalici hale getirecegimize inaniyorum. Bundan sonraki süreçte de baris çabalarimizi ve Afganli kardeslerimize destegimizi güçlü sekilde sürdürecegiz. Insallah biz Afganistan’daki kardeslerimizin sikintilara düçar olmasina firsat vermeyiz" ifadelerini kullandi.
NATO Zirvesi’nde yapilan görüsmelerde Suriyeli mülteciler meselesinin Avrupali liderler tarafindan gündeme getirilmedigini söyleyen Erdogan, "Maalesef Avrupali liderler bu konulari hiç gündeme getirmedi diyebilirim. Biz gündeme getirdik. Özellikle bu Frontex olayini gündeme getirdik. Frontex konusunda onlarin da sikayetçi oldugunu bizzat kendilerinden duyduk. Frontex’in basindaki sahsin bunlar tarafindan da elestirildigini gördük. Miçotakis’le görüstük. Kendisine bir sey söyledim, ’Bugünkü toplanti gibi, bundan sonra da biz üçüncü kisi, kurum veya devletleri aramiza sokmayalim. Yapacaksak bu isleri beraber yapalim. Senin özel temsilcin, benim özel temsilcim bir arada görüssünler, bizi haberdar etsinler. Ondan sonra da biz bir araya gelelim. Adimlari da buna göre atalim’ dedik. Mutabik kaldigimiz en önemli konu da zaten bu oldu. Insallah bundan sonra Yunanistan’la devletler, kurum ve kuruluslar araya girmek suretiyle degil, daha çok benim özel temsilcim Ibrahim Bey ile kendi özel temsilcisi Eleni Hanim haberleserek bir araya gelerek adimlari da ona göre atmis olacagiz. Bizim Miçotatis’le bir araya gelisimiz onlar için bayramlik seker gibi oldu. Bu çok önemli bir sey. Iyi oldu, güzel geçti. Temenni ediyorum bundan sonrasi da güzel olsun" degerlendirmesini yapti.
"NATO ülkelerinde bu silah, araç, gereç, mühimmat bunlarin bulunmasi çok çok önemli"
IHA ve SIHA’lar konusunda zaman zaman talepler geldigini belirten Erdogan sunlari kaydetti:
"Bu konuya ilgiyi özellikle NATO Zirvesi’nde de gördük. Bu konuda bizim en son Polonya ile bir anlasmamiz oldu. Tabii Polonya’dan sonra bir yerde bu isin kapisi açilmis oldu. Simdi talepler zaman zaman geliyor, gelecek. Tabii burada bizim açimizdan bir sey çok önemli. Baykar’in bu alanda attigi adim Avrupa’ya Türk savunma sanayisinin açilmasi demektir. Gerek IHA’da, gerek SIHA’da, gerek Akinci’da ilk defa Avrupa pazarlarina Türk savunma sanayisinin ürünleri girecek. Simdi bazi yeni ürünler de var. Onlarin mühimmati var. O mühimmatlar da çok önemli. Onlar da bu pazarlara girecek. Bunlarin girmesiyle beraber NATO’da, NATO ülkelerinde bu silah, araç, gereç, mühimmat bunlarin bulunmasi çok çok önemli. Polonya bu noktada önemli. Digerleri hakeza öyle. Temenni ediyorum ki bundan sonraki süreçte bu adimlari güç birligi yaparak devam ettiririz."
Siyasi Partiler Yasasi ve Seçim Yasasi ile ilgili çalismalar konusunda Erdogan, "Seçim Yasasi ile ilgili Hayati Bey hazirlanan paketi Cumhur Ittifaki’nin tarafi Feti Bey’e ulastirmis durumda. Oradan yapilacak dönüsten sonra biz tekrar degerlendirmemizi yapip adimlarimizi ona göre atacagiz. Anayasa ile ilgili bizim çalismalarimizi su anda Yavuz Atar Bey’in baskanligindaki Anayasa Bilim Kurulu yürütüyor. Taslak çalisma tamamlandi. Bu çalismayi ayni sekilde biz yine müttefikimiz MHP’ye vermenin hazirligi içindeyiz. MHP Genel Baskani Sayin Devlet Bahçeli Bey hazirliklarini bize gönderdiler. Biz bir heyetle de ona çalisiyoruz. Bunlari birbirine mezcedecegiz. Sonra da insallah her ikimizin ortak bir kabulü olarak bunu parlamentodaki diger partilerle, STK’larla ve kamuoyuyla ayrica paylasacagiz" diye konustu.
Millet Ittifaki’nin adayi ile ilgili soruya cevap veren Erdogan, "Cumhur Ittifaki’nin adayi belli. Dolayisiyla bizim karsimiza kimin çikacagi bizi pek de ilgilendirmiyor. Biz simdi Cumhur Ittifaki’nin adayi olarak, Allah ömür verirse yapmamiz gereken hazirliklarimizi en güçlü sekilde, en güzel sekilde yapmak; 19 yil içinde ülkemizi nereden nereye getirdik, bundan sonraki süreçte her alanda nereden nereye götürecegiz, bunun çalismasini yapmak. Bunun için de ciddi bir ekip, ciddi bir kadro kurarak bu adimlari atmamiz gerekiyor. Bu is tabii kuru siki atmakla olmuyor. Bunun için ciddi bir ekip ve kadro çalismasi bizim için önem arz ediyor" ifadelerini kullandi.
Asilamada önemli bir mesafe kat edildigini söyleyen Erdogan, "Asilamada bugün (16 Haziran) itibariyla birinci ve ikinci doz toplaminda 37 milyonu geçmis durumdayiz. Birinci dozda 23 milyon, ikinci dozda 14 milyon asi yapildi. Su an itibariyla sikintimiz yok. Iyi bir konumdayiz. Çin de, Almanya da bize verdikleri sözü yerine getiriyorlar. Asilari peyderpey gönderiyorlar. Bu arada da bizim yerli asimizla ilgili çalismalar da yogun bir sekilde devam ediyor. Temenni ederim ki eylül, ekim gibi biz de kendi asimizi üretmis oluruz. Bu çalisma da devam ediyor. Bu yogun asi süreci de pek çok yerde rahatlama meydana getirdi. Is öyle bir yere geldi ki Organize Sanayi Bölgelerinde de asilar yapiliyor. Ögretmenlerde ayni sekilde asilar devam ediyor. Saglik Bakanligi herkesi hizla asilama noktasinda çalismalarini sürdürüyor. Su anda vefat sayisi ciddi manada azaldi. Temennimiz vaka sayisini daha da asagi düsürmek. Umuyoruz ki maskelerin takilmaya gerek görülmeyecegi bir döneme girelim. ’Maskeleri ne zaman çikaracagiz?’ sorusunun cevabini Saglik Bakanimiz en yetkili olarak en kisa zamanda insallah verir. Bizim de arzumuz en kisa zamanda maskeden de kurtulalim. Halkimiz da bu konuda bir rahatlama sürecine girmis olsun" diye konustu.
Kaynak: İHA
NATO Zirvesi’nde muhataplara yine bu konudaki kararliligin ifade edildigine vurgu yapan Erdogan, terörle mücadele ve insani krizlere etkin müdahale konusunda is birligi tekliflerinin tekrarlandigini bildirdi. Erdogan, "Zirve marjinda düzenlenen Brüksel Forumu’nun ’Istikrara Katki’ baslikli oturumunda da bu dogrultuda mesajlarimiz oldu. Brüksel’de ayrica gerek bas basa gerek heyetler arasi 10 görüsme gerçeklestirdik. ABD Baskani Sayin Biden basta olmak üzere, Litvanya, Letonya ve Fransa cumhurbaskanlari ile Ingiltere, Almanya, Yunanistan, Macaristan, Hollanda ve Ispanya basbakanlari ile görüsmelerim oldu. Bütün toplanti ve görüsmelerimizde gündemimizdeki meseleleri muhataplarimizla ele aldik" dedi.
"Gelecekteki is birligimizin teminati olan Susa Beyannamesi’ni imzaladik"
Azerbaycan ziyaretiyle ilgili konusan Erdogan, "Brüksel’deki programimizin ardindan Azerbaycan Cumhurbaskani kiymetli dostum Ilham Aliyev’in davetine icabetle Bakü’ye geldik. Sayin Aliyev’le birlikte Ermenistan isgalinden kurtarilan ve zaferin ardindan Azerbaycan’in kültür baskenti olarak ilan edilen Susa’da hem resmi görüsmelerimizi gerçeklestirdik hem de çesitli ziyaretler yaptik. Bütün alanlarda ülkelerimiz arasindaki is birligini derinlestirecek adimlari ele aldik. Yeni dönemin bölge ülkelerinin baris, istikrar ve refahinda bir imkan olarak degerlendirilmesine katki sunacak hususlari masaya yatirdik. Gelecekteki is birligimizin teminati olan Susa Beyannamesi’ni imzaladik. Burada ayrica Azerbaycan Milli Meclisine hitap etme imkanimiz oldu. Daha sonra burada bulunan askerlerimizle bir araya geldik" ifadelerini kullandi.
Antalya’da Güneydogu Avrupa Isbirligi Süreci Devlet ve Hükümet Baskanlari Zirvesi’ne baskanlik edecegini ifade eden Erdogan, "18 Haziran’da da Antalya Diplomasi Forumu’nun açilisini yapacagiz. Bütün bu yogun ziyaretlerimizin, görüsmelerimizin ve programlarimizin ülkemiz, bölgemiz ve dünya için verimli ve hayirli olmasini diliyorum" açiklamasinda bulundu.
"Ermenistan, güven artirici adimlar atmaya da baslamali"
Ermenistan’in çekildigi bölgelere dösedigi mayinlarin haritalarini Azerbaycan’a vermemesi ile ilgili soru üzerine Erdogan, "Ermenistan’in Azerbaycan’in Karabag Zaferi gerçegini kabul etmesi, bölgenin önünde açilan bu yeni dönemi dogru okumasi gerekiyor. Ermenistan, güven artirici adimlar atmaya da baslamali. Dösedigi mayinlarin haritalarini Azerbaycan’la paylasmasi bu yönde önemli bir ilk adimi teskil edecektir. Savas sirasinda oldugu gibi, bu dönemde de yeniden imar çalismalarindan mayinli alanlarin temizlenmesine kadar her adimda bütün imkanlarimizla Azerbaycan’in yaninda durmaya devam edecegiz. Mayin temizleme konusunda biz su an itibariyla biçer döver aletlerine de benzeyen bir araci Türkiye olarak üretiyoruz. Bu, uzaktan kumandali bir araç. Su an itibariyla Azerbaycan’a bundan 10 kadar verdik. Fakat ilk etapta bu sayiyi 20’ye çikaracagiz ama ardi ardina bunlardan kendilerine vermeye devam edecegiz. Bunun en büyük özelligi çok seri mayin taramasi yapmasi. Uzaktan kumandayla mayini patlatiyor ve yoluna devam ediyor. Mayin patlatmada da sayisal olarak çok ileride. Yani bu öyle detektörle mayin aramaya benzemiyor, tarayarak gidiyor. Bunlari ayni sekilde biz kendimiz de kullaniyoruz. Terör bölgelerinde bunlardan istifade etmeye basladik. Bu alet insallah gerek bizde, gerekse dost kardes ülkelerde çok is görecek diye inaniyorum" dedi.
"Ben kendisine de bu teklifi yaptim"
Dogalgaz ve petrol aramasi ve çikarilmasi konusunda Azerbaycan ile bir ortaklik olup olmayacagina yönelik açiklamalarda bulunan Erdogan, "Su anda özellikle bu konuda Azerbaycan’la bizim TANAP ve TAP’dan gelen bir dayanismamiz söz konusu. Bunun disinda, biz belki yeni bir sürece de adim atabiliriz. Bu ne olabilir? Örnegin su anda bizim Türk Petrolleri ile alakali bir yapimiz var. Bu yapiyla birlikte nasil su anda TAP’da, TANAP’da birlikteligimiz varsa, biz degerli dostum Ilham Aliyev kardesimizle böyle bir adimi Libya’da da atabiliriz. Onlarin bu konularda belli bir birikimi var, deneyimi var. Ayni birikim ve deneyim bizde de olduguna göre, hatta rafinaj olayinda da bazi adimlar atmak mümkün. Bu tür adimlari da atabiliriz. Ben kendisine de bu teklifi yaptim. O da böyle bir seyden memnun olacagini, böyle bir adima kendilerinin de girebilecegini söyledi.
Temennim odur ki bu adimlari beraber atmak suretiyle sadece Avrupa’ya açilmak degil hem kendi ülkemizde hem çok daha farkli ülkelere insallah yayilma firsatini da buluruz" dedi.
Zengezur projesi ile ilgili soruyu yanitlayan Erdogan, "Azerbaycan’in Zengezur projesini çok önemli görüyoruz ve destekliyoruz. Açilacak olan bu koridor bütün bölge için çok önemli bir imkan olacak. Bu konuyla ilgili olarak su an itibariyla Rusya tarafinda bir görüs ayriligi ya da bu isi geciktirme gibi bir niyet olduguna ihtimal vermiyorum. Tam aksine Rusya burada daha yardimci bir hava içerisinde. Gerek Ilham Aliyev kardesimin görüsmeleri var, gerekse yakin bir zamanda ben de ikili bir görüsmeyi sayin Putin’le yapacagiz. Ama biz tabii su an bir seye kilitlendik. O da 5 yillik anlasma. Bu 5 yillik anlasmayla bu adimi atalim istiyoruz. Buralarda da bu platform konusunu, dün de söylemistim bugün de söylüyorum. Bu platformun basini çeken ülkeler olarak Rusya var, Türkiye var, Azerbaycan var, Iran var. Bunun yaninda istiyoruz ki Gürcistan da bulunsun, istiyoruz ki Ermenistan da bulunsun. Rusya bu isin olmasini istiyor. Biz hakeza öyle. Biliyorsunuz geçenlerde Gürcistan Basbakani bizdeydi, kendisiyle de bunu konustuk. Bu konulari kendisine özellikle ifade ettim ve kendisi de ’Biz bunun üzerine çalisalim’ dediler. Kendilerini o sekilde ugurladik. Bu platforma onlarin da olumlu destegi olursa bölge çok çabuk sükûnete kavusur diye düsünüyorum. Bu güzergah tabii Azerbaycan’a büyük imkanlar saglayacak. Ayni sekilde tabii Ermenistan’a da büyük avantajlar saglayacak. Bu konuyla ilgili olarak Rusya’nin da olumlu bakisi var. Çünkü burasi önemli bir koridor, önemli bir hat. Temenni ediyorum ki bölgenin tarimina da çok ciddi bir zenginlik katacak. Yani burasi bir tarim koridoru olarak da nefes aldiracak diye inaniyoruz" ifadelerini kullandi.
Erdogan, "Ilham Aliyev Susa Beyannamesi’nden bahsederken bunu biraz da Kars Anlasmasi’na benzetti. Azerbaycan toplumunda da Türkiye’nin askeri üssü konusunda ciddi bir talep söz konusu. Bu yeni anlasma kapsaminda askeri üs söz konusu olabilir mi? Susa Beyannamesi askeri üssü kapsiyor mu?" sorusuna ise su yaniti verdi:
"Simdi bu açikladigimiz maddelerin disinda degil. Burada daha sonra gelisme, genisleme olabilir. Simdilik burada daha çok, özellikle bu sinir boylarinin garanti altina alinmasi, teminat altina alinmasi asil olandir. Burada özellikle sayin Ilham Aliyev’in Putin ile yapacagi ara görüsmeler bu isi farkli bir sekilde gelistirebilir. Bizim yapacagimiz görüsmeler bu isi farkli sekilde gelistirebilir."
"Terör evrensel bir sorundur, bizim mücadelemiz sadece ülkemiz için degil, insanlik için bir mücadeledir"
NATO’da terörle mücadele konusunda Türkiye’nin YPG/PKK, FETÖ ve DEAS’la mücadelesini anlatan Ingilizce kitabin dünya liderlerine takdim edilmesiyle ilgili de konusan Erdogan, "Benim gerek sayin Biden’a, gerekse diger liderlere vermis oldugum o kitapla alakali onlar da tabii memnun kaldilar. Dünya liderlerini bu noktada belgelerle, bilgilerle özellikle bilgilendirelim istiyoruz. Diger taraftan maalesef ABD örnegin hala Afrin’deki hastanenin bombalanmasi konusunda, orada bu terör örgütünün YPG oldugunu söyleyemedi. Biz, gerek PKK/YPG ile, gerek FETÖ ile gerekse de DEAS’la ilgili mücadelemizi belgeler esliginde bir kez daha en üst düzeyde muhatabimiza ilettik. Biz her ne olursa olsun terörle mücadeleye devam edecegiz. Bunu ülkemiz için, bölgemiz için, küresel baris ve adalet için yapiyoruz" seklinde konustu.
Terörle mücadele konusunda Türkiye’nin kararlilikla adimlarini atacagina vurgu yapan Erdogan, "Biz her zaman ’iyi terörist, kötü terörist’ seklindeki ikircikli tavirla terörün yok edilemeyecegini vurguladik. Terörün hedefi olan bir müttefikin yaninda durmak yerine, o müttefikin mücadele ettigi terör örgütlerini tercih etmek tarihi bir hatadir. Terör örgütlerini destekleyenler, onlara cesaret verenler, ne büyük bir yanlis yaptiklari er ya da geç anlayacaklar. Ben suna inaniyorum; biz kendi göbegimizi kendimiz keseriz. Bu isin baska yolu yok. Biz güvenlik güçlerimize inaniyoruz, güveniyoruz. Ve güçlüyüz elhamdülillah. Yani silahli kuvvetlerimizle, polisimizle, bütün güvenlik korucularimizla her seyimizle güçlüyüz. Bunu Libya’da ispat ettik, Suriye’de ispat ettik, burada ispat ettik. Bundan sonra da ispat etmeye devam edecegiz. Çok ciddi manada oralarda bize gönül veren insanlar bu konuda bizim ne konumda oldugumuzu gayet iyi biliyorlar. Bunlari da sayin Biden’la çok açik, net konustum" açiklamasinda bulundu.
F-35 konusunda Türkiye’nin görüslerinin degismedigini Biden’a ilettigini söyleyen Erdogan, "Türkiye olarak gerek F-35, gerekse S-400 konusunda farkli bir adim atmamizi beklemeyin dedim. Çünkü biz F-35’te üzerimize düseni yaptik ve parasal olarak vermemiz gerekenleri verdik. S-400 ile ilgili olarak da biz sizden Patriot istedik, siz vermediniz; tam aksine üslerimizde bulunanlari da aldiniz. Dolayisiyla biz ne yapacaktik? Basimizin çaresine bakacaktik. Yakin markajda isleri takip etmemiz lazim. Biz bütün haklarimizin takipçisi olacagiz. Savunma sanayisi ile ilgili tüm konulari, müsterek atabilecegimiz adimlari görüsmeye devam edecegiz. Bundan sonraki süreçte de Disisleri Bakanimiz, Milli Savunma Bakanimiz ve Savunma Sanayii Baskanimiz muhataplariyla görüsmek suretiyle bu süreci yürütecekler" dedi.
Biden’i Türkiye’ye davetine iliskin konusan Erdogan, "Takvim belirmedi ama takvimin sinyalleri ortaya çikti. (Biden) dedi ki ’Su an asiri yogun programlarima ragmen, bunlari yoluna koyduktan sonra özellikle bir Türkiye seyahati yapmak istiyorum’" diye konustu.
"Sayin Biden ile iliskilerimizi müttefiklige ve stratejik ortakliga yakisir sekilde sürdürmek arzusundayiz"
ABD ile iliskilerin nasil bir yön izleyecegine iliskin Erdogan, "Sayin Biden ile iliskilerimizi müttefiklige ve stratejik ortakliga yakisir sekilde sürdürmek arzusundayiz. Amerika ile Suriye’den Libya’ya, terörle mücadeleden enerjiye, ticaretten yatirimlara kadar genis bir yelpazede ciddi is birligi potansiyeline sahibiz. Ülkelerimiz arasindaki mevcut mekanizmalari isleterek bu potansiyeli tam manasiyla hayata geçirmeyi hedefliyoruz" ifadelerini kullandi.
Libya’da önümüzdeki dönemde yasanacak gelismelere yönelik soru üzerine Erdogan, "Bilindigi üzere Libya’nin mesru hükümeti ile yakin is birligi içindeyiz. NATO Zirvesi öncesinde de Disisleri Bakanimizin baskanliginda bir heyetimiz Libya’da bir dizi görüsme gerçeklestirdi. Brüksel zirvesinden önce böyle bir ziyaretin yapilmasi çok çok önemliydi, çok çok da iyi oldu. Arkadaslarimiz geç saatlere kadar orada bu çalismayi yaptilar. Gerek basbakan, gerek konsey baskani ile yapilan verimli görüsmeler neticesinde memnuniyetle döndüler. Libya tarafi da bu ziyaret ve görüsmelerden memnuniyet duydu. Libya ile iliskilerimizi güçlendirme, anlasmalarimizi gözden geçirme firsati bulduk. Bu ziyaret tabii dünyada da çok farkli bir sekilde izlendi. Bundan sonra da bu çalismalari belirli araliklarla devam ettirecegiz. Sadece Libya degil burasi için de öyle Afganistan, Pakistan, Türkmenistan, Kazakistan, Kirgizistan ve bütün bu bölgede insallah bu ekip bu tür çalismalarini sürdürecek. Bunlari yapmamizin sebebi var. Böylece ’Türkiye sizinle her zaman beraber, sizi yalniz birakmayacak’ diyoruz. Bu diplomasi iliskisini sürekli diri tutacagiz. Bununla beraber onlarin taleplerinizi ögrenmek, bizim taleplerimizi iletmek için sürekli bu görüs alisverisini yapmak istedigimizi onlara bildirecegiz" dedi.
Türkiye’nin Afganistan’da istikrar ve baris için en fazla çaba gösteren ülkelerin basinda geldigini kaydeden Erdogan, Türkiye’nin Afganistan’da sürdürülebilir bir huzur ortaminin tesisi için her türlü katkiyi vermeye devam edecegine dikkat çekti. ABD’nin Afganistan’dan çekilme karari sonrasinda Türkiye’nin burada çok daha fazla sorumluluk alabilecegine vurgu yapan Erdogan, "Afganistan’daki bütün taraflarin ve bölge ülkelerinin yapici katkilariyla baris sürecini kalici hale getirecegimize inaniyorum. Bundan sonraki süreçte de baris çabalarimizi ve Afganli kardeslerimize destegimizi güçlü sekilde sürdürecegiz. Insallah biz Afganistan’daki kardeslerimizin sikintilara düçar olmasina firsat vermeyiz" ifadelerini kullandi.
NATO Zirvesi’nde yapilan görüsmelerde Suriyeli mülteciler meselesinin Avrupali liderler tarafindan gündeme getirilmedigini söyleyen Erdogan, "Maalesef Avrupali liderler bu konulari hiç gündeme getirmedi diyebilirim. Biz gündeme getirdik. Özellikle bu Frontex olayini gündeme getirdik. Frontex konusunda onlarin da sikayetçi oldugunu bizzat kendilerinden duyduk. Frontex’in basindaki sahsin bunlar tarafindan da elestirildigini gördük. Miçotakis’le görüstük. Kendisine bir sey söyledim, ’Bugünkü toplanti gibi, bundan sonra da biz üçüncü kisi, kurum veya devletleri aramiza sokmayalim. Yapacaksak bu isleri beraber yapalim. Senin özel temsilcin, benim özel temsilcim bir arada görüssünler, bizi haberdar etsinler. Ondan sonra da biz bir araya gelelim. Adimlari da buna göre atalim’ dedik. Mutabik kaldigimiz en önemli konu da zaten bu oldu. Insallah bundan sonra Yunanistan’la devletler, kurum ve kuruluslar araya girmek suretiyle degil, daha çok benim özel temsilcim Ibrahim Bey ile kendi özel temsilcisi Eleni Hanim haberleserek bir araya gelerek adimlari da ona göre atmis olacagiz. Bizim Miçotatis’le bir araya gelisimiz onlar için bayramlik seker gibi oldu. Bu çok önemli bir sey. Iyi oldu, güzel geçti. Temenni ediyorum bundan sonrasi da güzel olsun" degerlendirmesini yapti.
"NATO ülkelerinde bu silah, araç, gereç, mühimmat bunlarin bulunmasi çok çok önemli"
IHA ve SIHA’lar konusunda zaman zaman talepler geldigini belirten Erdogan sunlari kaydetti:
"Bu konuya ilgiyi özellikle NATO Zirvesi’nde de gördük. Bu konuda bizim en son Polonya ile bir anlasmamiz oldu. Tabii Polonya’dan sonra bir yerde bu isin kapisi açilmis oldu. Simdi talepler zaman zaman geliyor, gelecek. Tabii burada bizim açimizdan bir sey çok önemli. Baykar’in bu alanda attigi adim Avrupa’ya Türk savunma sanayisinin açilmasi demektir. Gerek IHA’da, gerek SIHA’da, gerek Akinci’da ilk defa Avrupa pazarlarina Türk savunma sanayisinin ürünleri girecek. Simdi bazi yeni ürünler de var. Onlarin mühimmati var. O mühimmatlar da çok önemli. Onlar da bu pazarlara girecek. Bunlarin girmesiyle beraber NATO’da, NATO ülkelerinde bu silah, araç, gereç, mühimmat bunlarin bulunmasi çok çok önemli. Polonya bu noktada önemli. Digerleri hakeza öyle. Temenni ediyorum ki bundan sonraki süreçte bu adimlari güç birligi yaparak devam ettiririz."
Siyasi Partiler Yasasi ve Seçim Yasasi ile ilgili çalismalar konusunda Erdogan, "Seçim Yasasi ile ilgili Hayati Bey hazirlanan paketi Cumhur Ittifaki’nin tarafi Feti Bey’e ulastirmis durumda. Oradan yapilacak dönüsten sonra biz tekrar degerlendirmemizi yapip adimlarimizi ona göre atacagiz. Anayasa ile ilgili bizim çalismalarimizi su anda Yavuz Atar Bey’in baskanligindaki Anayasa Bilim Kurulu yürütüyor. Taslak çalisma tamamlandi. Bu çalismayi ayni sekilde biz yine müttefikimiz MHP’ye vermenin hazirligi içindeyiz. MHP Genel Baskani Sayin Devlet Bahçeli Bey hazirliklarini bize gönderdiler. Biz bir heyetle de ona çalisiyoruz. Bunlari birbirine mezcedecegiz. Sonra da insallah her ikimizin ortak bir kabulü olarak bunu parlamentodaki diger partilerle, STK’larla ve kamuoyuyla ayrica paylasacagiz" diye konustu.
Millet Ittifaki’nin adayi ile ilgili soruya cevap veren Erdogan, "Cumhur Ittifaki’nin adayi belli. Dolayisiyla bizim karsimiza kimin çikacagi bizi pek de ilgilendirmiyor. Biz simdi Cumhur Ittifaki’nin adayi olarak, Allah ömür verirse yapmamiz gereken hazirliklarimizi en güçlü sekilde, en güzel sekilde yapmak; 19 yil içinde ülkemizi nereden nereye getirdik, bundan sonraki süreçte her alanda nereden nereye götürecegiz, bunun çalismasini yapmak. Bunun için de ciddi bir ekip, ciddi bir kadro kurarak bu adimlari atmamiz gerekiyor. Bu is tabii kuru siki atmakla olmuyor. Bunun için ciddi bir ekip ve kadro çalismasi bizim için önem arz ediyor" ifadelerini kullandi.
Asilamada önemli bir mesafe kat edildigini söyleyen Erdogan, "Asilamada bugün (16 Haziran) itibariyla birinci ve ikinci doz toplaminda 37 milyonu geçmis durumdayiz. Birinci dozda 23 milyon, ikinci dozda 14 milyon asi yapildi. Su an itibariyla sikintimiz yok. Iyi bir konumdayiz. Çin de, Almanya da bize verdikleri sözü yerine getiriyorlar. Asilari peyderpey gönderiyorlar. Bu arada da bizim yerli asimizla ilgili çalismalar da yogun bir sekilde devam ediyor. Temenni ederim ki eylül, ekim gibi biz de kendi asimizi üretmis oluruz. Bu çalisma da devam ediyor. Bu yogun asi süreci de pek çok yerde rahatlama meydana getirdi. Is öyle bir yere geldi ki Organize Sanayi Bölgelerinde de asilar yapiliyor. Ögretmenlerde ayni sekilde asilar devam ediyor. Saglik Bakanligi herkesi hizla asilama noktasinda çalismalarini sürdürüyor. Su anda vefat sayisi ciddi manada azaldi. Temennimiz vaka sayisini daha da asagi düsürmek. Umuyoruz ki maskelerin takilmaya gerek görülmeyecegi bir döneme girelim. ’Maskeleri ne zaman çikaracagiz?’ sorusunun cevabini Saglik Bakanimiz en yetkili olarak en kisa zamanda insallah verir. Bizim de arzumuz en kisa zamanda maskeden de kurtulalim. Halkimiz da bu konuda bir rahatlama sürecine girmis olsun" diye konustu.