Uydudan Izlenen Caretta 'Likya' 296 Günlük Uzun Yolculugu Sonunda Tunus'a Ulasti

Çevre ve Sehircilik Bakanliginca yürütülen 'Deniz Kaplumbagalarini Izleme Projesi' kapsaminda 19 Agustos 2020'de uydu cihazi takilarak dogal ortamiyla bulusan 8 deniz kaplumbagasindan en uzun yolu 'Likya' aldi Patara'dan denizlere birakilan 2530 yaslarindaki Likya, 3 bin 84 kilometre mesafe katederek yaklasik 16 metre derinligine sahip Tunus kiyilarindaki Boughrara Lagünü'ne ulasti Agustos ayinda Patara, Belek, Iztuzu, Köycegiz, Göksu kumsallarindan sulara birakilacak 10 deniz kaplumbagasi daha uydu takip cihazi takilarak izlemeye alinacak.

YASEMIN KALYONCUOGLU - Çevre ve Sehircilik Bakanligi Tabiat Varliklarini Koruma Genel Müdürlügünün "Deniz Kaplumbagalarini Izleme Projesi" kapsaminda Patara, Belek, Göksu ve Iztuzu kumsallarindan birakilan 8 kaplumbagadan birisi olan "Likya", 296 günlük yolculuk sonunda Tunus kiyilarina ulasti.

AA muhabirinin Tabiat Varliklarini Koruma Genel Müdürlügü yetkililerinden aldigi bilgiye göre, "Akdeniz'in Deniz Ortami ve Kiyi Bölgesinin Korunmasi Sözlesmesi" kapsaminda yaklasik 32 yildir özel çevre koruma bölgelerinde, Iribas Deniz Kaplumbagasi (caretta caretta), Yesil Deniz Kaplumbagasi (chelonia mydas) ve Nil Kaplumbagasi (trionyx triunguis) korunup izleniyor.

Kaplumbagalarin, göç sirasinda ugradiklari ve üreme dönemi disinda kalan dönemlerde hangi alanlari, ülkeleri ziyaret ettiklerinin bilinmesi, o habitatlarinin korunmasi ve koruma önlemlerinin alinmasi çalismalarin sürekliligi açisindan önem tasiyor.

Buna bagli olarak Bakanlik, geçen yil ilk kez kaplumbagalara uydu cihazi takarak izlemeye basladi. Uydu izleme cihazlari ile takip çalismalari, deniz kaplumbagasi arastirmacilari tarafindan sürdürülüyor.

- 10 ay önce yolculuga çiktilar

Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde 19 Agustos 2020'de Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan'in esi Emine Erdogan ve Çevre ve Sehircilik Bakani Murat Kurum'un katilimiyla deniz kaplumbagalarina uydu cihazi takildi ve "Likya", "Belkis" ve "Patara" isimleri verilen kaplumbagalar denize birakildi.

Proje kapsaminda ayrica Belek Özel Çevre Koruma Bölgesinde "Belek" ve "Kadriye" isimli iki deniz kaplumbagasi 21 Agustos 2020'de, Göksu Deltasi Özel Çevre Koruma Bölgesinde "Göksu" ve "İçel" 29 Agustos'ta, Köycegiz Dalyan Deltasi Özel Çevre Koruma Bölgesinden de "Ugurlu" isimli kaplumbaga 23 Agustos'ta dogal alanlari ile bulustu.

Uydu takip cihazi takilan 8 deniz kaplumbagasinin göç, beslenme ve kislanma alanlarinin belirlenmesi için izleme çalismalari yapildi, uydu sinyalleri ile izlenme çalismalarina devam ediliyor.

- En uzak mesafeyi "Likya" katetti

Proje kapsaminda elde edilen bulgularin sonucuna göre, izlenen 8 deniz kaplumbagasinin 6'sinin Türkiye kara sularini yuvalama dönemi sonrasinda beslenme ve muhtemel kislama alani olarak kullandiklari belirlendi.

Hedefine ulasan ve batimetrik verileri incelenen kaplumbagalarin 50 metreden daha sig ve agirlikli olarak 20 metrenin altindaki alanlari tercih ettigi görüldü.

Uydu cihazi takilan 8 deniz kaplumbagasindan en fazla yolu 25-30 yaslarindaki "Likya" aldi.

Yapilan izlemeler ile Likya'nin, göç yolu ve yazi geçirecegi kalis rotasi takip edildiginde, diger kaplumbagalardan daha farkli bir rota izledigi görülüyor.

3 bin 84 kilometre yol giderek Tunus'ta 4 ila 16 metre derinlige sahip sig bir körfez özelligindeki Boughrara Lagünü'ne ulasan Likya; Patara'dan Fethiye kiyilarina, Akdeniz açiklarina, daha sonra Libya'nin Bengazi kiyilarina, ardindan sirasiyla Sirte, Misrata, Trablus'a giderek Tunus kiyilarina vardi.

Beslenme bölgesinde alan kullaniminin yaklasik 40 kilometrekare oldugu tespit edilen Likya'nin diger kaplumbagalara göre en uzak mesafeyi katettigi, çok daha fazla dalis yaptigi, en genis alani kullandigi ve en düsük sicakliga sahip alani yuvalama beslenme alani olarak tercih ettigi tespit edildi.

- En yasli kaplumbaga Dalyan kiyilarina ulasti

Patara sahilinden birakilan kaplumbagalardan biri olan ve 8 kaplumbagadan en yaslisi, 40-45 yaslarindaki "Belkis" da 924 kilometre yol alarak gittigi Dalyan kiyilarina ulasti.

Yine ayni sahilden birakilan "Patara" ise 524 kilometre yol alarak Kas kiyilarina vardi.

Belek sahilinden birakilan ve Türkiye'den ayrilan ikinci kaplumbaga olan "Kadriye" ise 1206 kilometre yol aldi ve Girit Adasi'nin güneyinde yer alan Kufosini Adasi'ni nihai nokta olarak beslenme alani olarak seçti.

Ayni sahilden birakilan "Belek" isimli kaplumbaga da önce Fethiye kiyilarina ardindan 1186 kilometre yol alarak Akdeniz kiyilarina ulasti.

- Bu yil 10 deniz kaplumbagasi daha denizlerle bulusacak

Tabiat Varliklarini Koruma Genel Müdürlügünce izleme çalismalarinin daha kapsamli gerçeklestirilmesi, eldeki verilerin çogaltilarak degerlendirme alanlarinin genisletilebilmesi ve iklim degisikliginin kaplumbagalar üzerine etkisinin tespit edilmesi için bu yil 10 deniz kaplumbagasina daha uydu takip cihazi takilarak izlenecek.

Agustos ayinda Patara Özel Çevre Koruma Bölgesindeki Patara kumsalindan 2, Belek Özel Çevre Koruma Bölgesindeki Belek kumsalindan 2, Göksu Deltasi Özel Çevre Koruma Bölgesindeki Göksu Deltasi kumsal alanindan 2, Köycegiz Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesinde Iztuzu kumsalindan 3, Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesindeki Iztuzu kumsalindan 1 kaplumbaga dogal ortamiyla bulusacak.
Kaynak: AA