Avrupa'nin Gözdesi 'Kara Elmas', Türkiye'de Bu Yöntemle Üretilecek
DÜZCE – Avrupa’da açik arttirma yoluyla binlerce Euro’ya satilan, halk arasinda ‘kara elmas’ ismiyle taninan trüf mantari, Düzce’de findiga asilanarak üretilecek. Uzmanlar, trüf mantari veriminin yüksek oldugu takdirde çiftçiye iyi bir gelir kaynagi olabilecegini söyledi.
Degerli bir gida maddesi
Ekonomik degeri yüksek bir tür olan trüf mantarlari, Türkiye’nin içinde bulundugu Akdeniz iklim kusaginda dogal olarak yetisiyor. Italya ve Fransa’da degerli bir gida maddesi olarak bilinen trüf ile ilgili son yillarda yapilan çalismalar hiz kazandi. Trüf mantarlari mese, findik, çam, ihlamur gibi agaçlarin kökleriyle ektomikorizal ortaklik meydana getiriyor.
Ek besin maddelere ulasim saglaniyor
Bitkilerle birlikte faydali bir iliski içine giren trüf mantarinin bu sayede köklerinde mikoriza olusuyor. Ayni zamanda hem trüf mantari yetistiriciligi yapiliyor, hem de mantarda bulunan hifler yardimiyla bitki köklerinin ulasamayacagi ek besin maddelerine ulasim saglaniyor.
“Tek kök findiklara asilanacak”
Düzce Üniversitesi Geleneksel ve Tamamlayici Tip Arastirma ve Uygulama Merkezi tarafindan üretilen trüf miselleri, Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi’nin gelistirdigi tek kök findiklara asilanacak. Bu sayede findik alanlari için ayri bir gelir ve ürün çesitliligine katki sunulacak. Mantarlarin, tüm dünyada ilgi uyandiran canlilar oldugunu kaydeden DÜGETAM Müdürü Prof. Dr. Ertugrul Kaya, bazilarinin tibbi amaçli kullanildigi, bazilarinin ise gida tüketildigini vurguladi.
“Avrupa mutfaklarinda taniniyor”
Kaya, nadir bulunan ya da üretilemeyen bazi mantar türlerinin, çok ciddi rakamlara satildigini belirterek, “Bunlardan bir tanesi, mantar denilince en egzotik olan ve akla ilk gelenlerden birisi trüf mantari. Trüf mantarinin dünyada farkli çesitleri var. Avrupa mutfaklarinda çok iyi taniniyor ve henüz kültür ortaminda direkt olarak yetistirilebilmis degil. Asilamayla trüf ormanlari yapilarak, doga ortaminda yetistirilmesi seklinde bir yetistirme tarzi var. Bunun ülkemizde de dünyada da farkli örnekleri oldu. Çok fazla verimli degil ama üretim teknikleriyle en azindan belli yerlerde belli ormanlarda yetistirilmesi mümkün olabiliyor. Normalde toprak atinda çikan bir mantar” dedi.
“Müzayedelerde açik artirma ile satiliyor”
Trüf mantarinin çok degerli oldugunun altini çizen Kaya, su ifadeleri kullandi: “Ekonomik degerinden dolayi halk arasinda ‘kara elmas’ olarak biliniyor. Ülkemizde nadiren yetistigi biliniyor, bazi örnekleri var. Avrupa mutfaklarinin vazgeçilmezlerinden ve bazen müzayedelerde açik arttirmayla satilabiliyor. Özellikle büyük olanlarinin ekonomik degeri çok fazla olabiliyor. Çok az yetistigi için iyi bir pazari var. Ülkemizde çok iyi taninmiyor. Özellikle bu isle ilgilenen amatörler taniyabiliyor. Onun disinda pek fazla taninmiyor, pek fazla tüketilmiyor. Trüf mantarinin Düzce yöresinde yetistigini fark ettik. Cumayeri ilçesindeki findik tarlalarindan kendi yetisen numuneleri temin ettik. Bu numunelerle asilama islemlerine basladik.”
“Findik ile birlikte önemli bir gelir olacak”
Findik tarimina hiç zarar vermeden, findik agaçlarinin köklerinin asilanmasi yoluyla trüf hasadinin yapilmasinin da mümkün olabildigini kaydeden Prof. Dr. Ertugrul Kaya, “Dünyadaki örnekleri de bu sekilde. Avrupa’da en çok findiga asilama yapilmasina ragmen bizim ülkemizde hiç findiga asilama yapilmamistir. Biz kendi yöremizden topladigimiz trüf mantarlarini hem de en popüler olanlarindan biri olan kara elmasi, farkli bir teknik kullanarak asilama islemlerini yaptik. Düzce yöremizin findiklarina asilama islemlerinin pilot çalismalarina basladik. Su anda asilamalari yaptik ve asilamanin tutmasi için beklenen süreçteyiz. Burada önemli olan verim miktari eger verim yüksek olursa kazanci çok yüksektir” dedi.
“Binlerce Euro’ya satiliyor”
DÜGETAM Müdürü Prof. Dr. Ertugrul Kaya, trüf mantarinin da farkli türleri oldugunu, özellikle büyük olan türünün fiyatinin da çok pahali oldugunu söyledi.
Kaya, “Büyüklügüne göre de fiyati çok degisiyor. Avrupa’da müzayedelerde inanilmaz rakamlara binlerce Euro’luk fiyatlarla satilabiliyor. Tabii bu istisnai bir durum açik arttirmaya çikan büyük ürünlerde oluyor. Ülkemizde üretilen ve bizim ürettigimiz ‘kara elmas’ ismiyle taninan trüfün yaklasik olarak satis fiyatlari Türkiye fiyatiyla 3 bin lira civarinda. Tabii burada verim çok önemli. Bir çiftçi tarlasinda iyi verimi tutturabilirse, sartlar uygun olursa ki Düzce sartlari nispeten buna uygun dogal olarak da yetistigini görüyoruz. Verim yüksek olursa çiftçiye iyi bir gelir kaynagi olabilir. Bu kadar ekonomik degeri olan bir ürünün muhtemelen ihracat potansiyeli için üretimi yapilir diye düsünüyoruz” seklinde konustu.
Alternatif degil, ek gelir
Trüf mantarinin findiga alternatif degil, sadece ek gelir getirmesini istediklerine dikkat çeken Kaya, sözlerini söyle noktaladi: “Findik devam edecek, hiçbir sey degismeyecek. Findik tarlalarinda normal findik hasadina ilaveten ayrica trüf de üretilebilecek. Bu ek gelir olacak. Zaten ‘findiga alternatif’ dedigimizde bu çok iddiali bir yaklasim olur. Bunun pazarinin çok iyi kurulmasi gerekir, üretim tekniklerinin çok iyi stabilize edilmesi gerekir. Bu daha zor ama bunun yerine zaten mevcut findik üretimi devam ederken, findiga ilaveten ek gelir saglayacak bir üretim düsünüyoruz”