Deniz Çalışanlarından 'Yıpranma Payı Hakkının Geri Verilmesi' Talebi

Türkiye Denizciler Sendikası (TDS) ve Türkiye Denizcilik Federasyonu (TÜRDEF), denizcilerin yıpranma payı hakkının geri verilmesini talep etti.

Sendikadan yapılan açıklamaya göre, TDS ve TÜRDEF, denizcilerin yıpranma payı hakkının geri verilmesi için Türk-İş 1. Bölge Temsilciğinde basın toplantısı düzenledi.

TDS Genel Başkanı İrfan Mete, toplantıdaki konuşmasında, kara çalışanlarından farklı olarak, çalışma şartlarının deniz çalışanlarının hem yaşamlarından çaldığını hem de meslek ömürlerini kısalttığını belirtti.

Mevcut şartlar altında 50 yaş üzerindeki deniz çalışanlarının iş bulamadığına dikkati çeken Mete, bu yaş sınırının giderek 40 yaşa düşmeye başladığını çünkü yıpranmanın, denizcilik camiası tarafından çok iyi bilindiğini ifade etti.

Mete, uluslararası denizcilik örgütüne göre denizciliğin en tehlikeli sektörlerden biri olduğuna işaret ederek, denizde çalışmanın zorluklarından bahsetti.

"Çalışabilir olmak ve istihdam sınırlaması göz önüne alınarak bir yasal düzenleme yapılmalı ve deniz çalışanlarının emeklilik yaşlarıyla meslek ömürleri bağdaştırılmalıdır." talebinde bulunan Mete, şöyle devam etti:

"Bu durumu telafi etmenin yolu 2008'de yürürlüğe giren 5510 sayılı yasa ile terk edilen yıpranma payı uygulamasının deniz emekçilerine yeniden verilmesiyle olacaktır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 40. maddesinde yapılacak bir değişiklikle deniz çalışanlarına her çalışılmış yıl için 90 günlük fiili hizmet süresi zammı verilerek, onların daha kısa sürede emekli olmaları ve denizcilik mesleğinin olumsuzluklarının telafi edilmesi sağlanmalıdır. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının da gösterdiği gibi her koşul altında ve cansiperane halde çalışarak dünya ticaret çarkını döndüren deniz emekçileri için yıpranma payı hakkı, denizcilik camiasının tüm taraflarının el birliğiyle yeniden kazanılmalıdır."

- "Sadece deniz çalışanları değil ailesinin tüm bireyleri de yıpranmaktadır"

TÜRDEF Genel Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Dereli ise "gemi adamlarının" 3595 sayılı kanun ile 20 Haziran 1987'de başlayan ve sosyal güvence kapsamında sağlanan yıpranma haklarının ve fiili hizmet süresi zammının, 1 Ekim 2008'de çıkartılan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sigortalar Kanunu ile ellerinden alındığını söyledi.

"Fiili hizmet süresi zammı" kavramının 5510 sayılı kanunun 40. maddesinde düzenlendiğini, bu kavramın özünde ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan sigortalıların korunması düşüncesi olduğunu aktaran Dereli, "Ancak ağır ve yıpratıcı iş olarak kabul edilmeyen mesleğimizin deniz çalışanları büyük bir mağduriyete sürüklenmiştir. Sadece deniz çalışanları değil aile bireyleri de yıpranmaktalar. Anne babası yıpranmakta denizcinin, kardeşi yıpranmakta, evliyse eşi ve çocukları da yıpranmaktadır. Diğer bir ifadeyle sadece deniz çalışanları değil ailesinin tüm bireyleri de yıpranmaktadır." değerlendirmesinde bulundu.

Dereli, 2013'te yapılan başka bir yeni düzenlemeyle yıpranma payından yararlanacak iş kollarına farklı mesleklerin dahil edilmesine rağmen deniz çalışanlarının bu kapsamda değerlendirilmediğini ileri sürdü.

45 ayrı iş kolunun yıpranma payından yararlandığını ancak deniz emekçilerinin 12 yıldan beri yıpranma hakkının dışında tutulduğunu ifade eden Dereli, şunları kaydetti:

"Yıpranma hakkı fiili hizmet süresi, gerçekten tüm ticari ve mesleki kuruluşlarımızın mutlaka bir araya gelerek bu meseleye destek vermesini gerektiriyor. Biz Türk deniz endüstrisinin saygıdeğer üyeleri olarak armatör, deniz çalışanları, deniz emekçileri el birliği, gönül beraberliğiyle bir araya gelerek yıpranma hakkının, fiili hizmet süresi zammının denizcilere 12 yıl sonra yeniden ihdas edilmesini sağlamalıyız."

Dereli, Cumhurbaşkanlığının nezdinde, "Türkiye Denizaşırı İstihdam Ofisi"nin kurulması önerisinde bulundu.

Toplantıya, Türk Armatörleri İşverenleri Sendikası (TAİS) Başkanı Ali İbrahim Kontaytekin ile Türk-İş 1. Bölge Temsilcisi Adnan Uyar da katıldı.